Τετάρτη, Νοεμβρίου 29, 2006

Αστυνομικό μυθιστόρημα, μαθηματικά και λογοτεχνία

Αν και στο σχολείο δεν ήμουν ξεφτέρι στα μαθηματικά, πάντα ασκούσαν σε μένα μια γοητεία. Που στις μέρες μας, με την εμπλοκή τους στη λογοτεχνία, αύξησαν ακόμα περισσότερο την έλξη που μου ασκούσαν. Εκτός από το "Θεώρημα του παπαγάλου" του Ντενί Γκετζ, είχα πέρσι απολαύσει και τα "Μαθηματικά επίκαιρα" του Τεύκρου Μιχαηλίδη. Έτσι, με πολλή χαρά είδα την έκδοση του πρώτου μυθιστορήματός του, "Πυθαγόρεια εγκλήματα" (Πόλις, 2006). Το διάβασα μέσα σε δυο μέρες. Γραφή απλή, ξεκάθαρη, διαυγής, ακόμα κι όταν διατυπώνει μαθηματικά προβλήματα (πώς αλλιώς θα μπορούσε να γράψει ένας μαθηματικός;) Οι δυο λογοτεχνικοί του ήρωες, ο Μιχαήλ Ιγερινός και ο Στέφανος Κανταρτζής, δυο μαθηματικοί, κινούνται σ' ένα απόλυτα τεκμηριωμένο ιστορικά, υπαρκτό πλαίσιο. Στην αρχή κάπως μπορεί να συγχιστεί ο αναγνώστης. Αρχίζει με ένα σύντομο "πρελούδιο", χρονικά τοποθετημένο στη σχολή του Πυθαγόρα, ακολουθεί ένα επίσης σύντομο κεφάλαιο στο οποίο πληροφορούμαστε τον αιφνίδιο θάνατο του Στέφανου και στη συνέχεια βρισκόμαστε στο Παρίσι του 1900. Τότε, παρακολουθώντας τις εργασίες ενός διεθνούς συνεδρίου μαθηματικών, είχαν γνωριστεί και είχαν γίνει φίλοι οι δυο νέοι. Από κει και πέρα ξεχνάμε και τους Πυθαγόρειους και το θάνατο του Κανταρτζή. Θα περιπλανηθούμε στο Παρίσι, θα τριγυρίσουμε στα μπιστρό, στο Μουλέν Ρουζ και στην Μονμάρτρη, θ' ακούσουμε μαθηματικές συζητήσεις και προβλήματα, θα γνωρίσουμε μαθηματικούς όπως τον Χίλμπερτ, τον Πουανκαρέ και τον Πεάνο, θα δούμε τον Τουλούζ Λωτρέκ και τον Πικάσο. Με απαράμιλλη τέχνη, χωρίς λογοτεχνικές περικοκλάδες, ο Τεύκρος Μιχαηλίδης μας μεταφέρει όλη τη χαρούμενη ατμόσφαιρα, τις πνευματικές και καλλιτεχνικές αναζητήσεις των αρχών του νέου αιώνα. Με την ίδια μαθηματική συντομία και σαφήνεια θα παρακολουθήσουμε τον ήρωά του στο γυρισμό στην Ελλάδα και τη μετέπειτα πορεία της ζωής του. Τα "ευαγγελικά", οι Βαλκανικοί πόλεμοι, οι Βενιζελικοί και οι Βασιλόφρονες, η καταστροφή της Σμύρνης, δίνονται σύντομα και λιτά, καθορίζοντας το χρονικό πλαίσιο της ζωής των ηρώων του. Θα φτάσουμε στη σ. 212, λίγο πριν το τέλος του μυθιστορήματος, για να ξανασυνδεθούμε με την αρχή, με το θάνατο του Κανταρτζή, που θα αποδειχτεί ότι ήταν δολοφονία. Και τα μαθηματικά; Τα άφησα τελευταία να τα σχολιάσω. Με συγγραφική πονηριά ο Μιχαηλίδης μας εισάγει στον κόσμο των μαθηματικών, μας πληροφορεί για στοιχεία της ιστορίας των μαθηματικών, κατορθώνει να μας προκαλέσει το ενδιαφέρον γι' αυτή την "επιστήμη των επιστημών". Αλγόριθμος, απειροστικός λογισμός, πολυωνυμικές εξισώσεις, αξιωματικό σύστημα και άλλα παρόμοια, μπορεί να μην είναι...και το καλύτερό μου, αλλά συνέλαβα τον εαυτό μου να γοητεύεται από τις μαθηματικές συζητήσεις. Για παράδειγμα, ένα απλό πρόβλημα που τίθεται στη συντροφιά:"Με ποια κανονικά πολύγωνα μπορούμε να γεμίσουμε το επίπεδο;" Τα μαθηματικά στάθηκαν η αιτία μιας δολοφονίας στην αρχαιότητα, τα μαθηματικά θα οδηγήσουν στο έγκλημα και στο μυθιστόρημα του Μιχαηλίδη. Ένα βιβλίο-ιδανικό δώρο σε μαθηματικούς που διαβάζουν λογοτεχνία και όχι μόνο βέβαια.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου