Τρίτη, Σεπτεμβρίου 02, 2008

Γυμνός

Όχι μόνο οι συστάσεις μιας φίλης αλλά και τα αποσπάσματα από εξαιρετικές κριτικές στο οπισθόφυλλο, καθώς και το διαφημιστικό "Νούμερο 1 best seller των New York Times", με ώθησαν στην αγορά αυτού του βιβλίου. Μοναδικό κέρδος, πιστεύω, η γνωριμία μου με ένα σύγχρονο Ελληνοαμερικανό συγγραφέα που χαίρει μεγάλης φήμης, αλλά που εμένα δεν με άγγιξε καθόλου. Το βιβλίο "Γυμνός" του David Sedaris (Μελάνι, 2007, μετ. Μυρσίνη Γκανά) περιλαμβάνει 17 αυτοβιογραφικές ιστορίες που μια κριτική χαρακτηρίζει ως ένα "ξεκαρδιστικό, αλλόκοτο, ελεγειακό, εξωφρενικό κόσμο". Ομολογώ ότι τίποτα συναρπαστικό δεν βρήκα σ' αυτό τον κόσμο, ούτε μπόρεσα να εκτιμήσω τη σάτιρα ή το χιούμορ του και συχνά αυτό που ένιωθα ήταν αηδία με τη συχνή αναφορά και τη μανία που έχει ο συγγραφέας με τις ανθρώπινες εκκρίσεις και την ανατομία του σώματος. Μερικά από τα θέματά του: Η οικογένειά του και οι ελπίδες του να γίνει μια μέρα πλούσιος και διάσημος. Η παιδική συνήθεια να ...γλύφει διακόπτες ή να φιλά άψυχα πράγματα όταν ήταν παιδί, πράγμα που του δημιουργούσε προβλήματα στο σχολείο. Η Ελληνίδα γιαγιά του που την έβλεπαν σαν "μια πρωτόγονη μορφή ΑΤΜ" αφού τους έδινε πάντα ένα δυο δολλάρια, αλλά που αναγκάστηκαν να τη βάλουν σε γηροκομείο, η φοίτησή του σε Κολλέγιο, η εθελοντική του εργασία σ' ένα ψυχιατρείο, η παραμονή του σε μια κατασκήνωση γυμνιστών κ.λπ.
Δεν ξέρω αν το χιούμορ και η σάτιρα του Sedaris προσιδιάζει περισσότερο στην αμερικανική ψυχολογία ή αν είμαι εγώ που δεν το καταλαβαίνω και δεν μπορώ "να ξεκαρδιστώ στα γέλια", όπως γράφει κάποιος. Για παράδειγμα δεν μπορώ να διασκεδάσω με ιστορίες ακρωτηριασμών, όπως "η αδελφή μου Τίφανι μου έχωσε στο μάτι ένα φρεσκοξυσμένο μολύβι. Το αίμα κυλούσε ποτάμι", ούτε με ένα φίλο του πατέρα του που η μηχανή του γκαζόν του έκοψε το πόδι και εκείνος "οδήγησε δέκα, δεκαπέντε χιλιόμετρα με το πόδι του αγκαλιά" και άλλα παρόμοια.
Ούτε μπορώ να δεχτώ τη σάτιρα σε βάρος των παραπληγικών. Π.χ. ο συγγραφέας περιγράφει τα πλεονεκτήματα από τη φιλία του με ένα παραπληγικό κορίτσι, το ότι κλέβουν εύκολα πράγματα κρύβοντάς τα στο αναπηρικό καρότσι ή ότι αυτό τους διευκόλυνε να κάνουν ώτοστοπ. Αλλά πέστε μου, αλήθεια, πόσο γέλιο μπορεί να προκαλέσει η εξής σκηνή: "Πήγα στην πισίνα σήμερα το πρωί και παρακολουθούσα έναν άντρα να αφαιρεί τη σακούλα κολοστομίας από την παρά φύση έδρα του και να κολλάει στην τρύπα ένα κομμάτι πλαστικό προτού μπει στο νερό"! ή η περιγραφή μιας τεράστιας συλλογής από τεχνητά πέη ή η πρώτη περίοδος της αδελφής του που συνέβη να της έρθει σ' ένα παιγνίδι γκολφ!
Δεν είναι βέβαια ότι με τη λογική μου δεν καταλαβαίνω τη σάτιρά του και το ανατρεπτικό του χιούμορ. Πολύ καλά κατανοώ τι σατιρίζει με τις ιστορίες και τις υπερβολές του. Απλώς δεν βρίσκω τίποτα αστείο στο ότι κάποιος από τα μέλη της οικογένειάς του "είχε αρχίσει να σκουπίζει τον κώλο του ή της με τις πετσέτες του μπάνιου. Αυτό που έκανε την κατάσταση ιδιαίτερα ενοχλητική ήταν ότι όλες μας οι πετσέτες ήταν καφέ. Μπορεί να σκούπιζες τα μαλλιά σου, όταν, πολύ αργά, ένιωθες τη χαρακτηριστική μυρωδιά στα χέρια, το κεφάλι και το πρόσωπό σου"! Ούτε με έκανε να χαμογελάσω καν η περιγραφή της προσπάθειάς του, όταν βρισκόταν στην κατασκήνωση γυμνιστών, να αυνανισεί με το καμένο από τον ήλιο πέος του!
Αν, με όσα ανέφερα βρίσκετε κι εσείς το βιβλίο "ιδιοφυές...Μια νέα κωμική φωνή...Κρύβεται σοφία σε αυτές τις ιστορίες", δάβάστε το. Πολύ θα ήθελα να ακούσω κι άλλες απόψεις.


7 σχόλια:

  1. Κρίμα που έχασες την ώρα σου.
    Είχα διαβάσει μια συνέντευξη του συγγραφέα το καλοκαίρι, αν θυμάμαι καλά ήταν δύο μεγάλες σελίδες σε κάποιο από τα κυριακάτικα περιοδικά των εφημερίδων και σε βεβαιώ δε συγκράτησα τίποτε απ΄ότι διάβασα πέρα από το όνομα του συγγραφέα.
    Σημεία παρακμιακών καιρών...
    ΕΚΤ Ελένη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αγαπητή Έλλεν,καιρό είχα να σε ακούσω. Ελπίζω το χέρι να είναι καλά τώρα, είχα αφήσει τις ευχές μου στο μπλογκ σου. Δεν θεωρώ ότι έχασα την ώρα μου, τουλάχιστον τώρα έχω άποψη όταν ακούω να γίνεται λόγος για τον Sedaris.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλημέρα Κίκα μου,
    Η αλήθεια είναι ότι καιρό είχαμε να τα πούμε, κάτι το ταξίδι σου, κάτι το χέρι μου που βρήκε την ώρα να κουλαθεί..Ναι, πήρα τις ευχές σου και σε ευχαριστώ, αμέλειά μου που δε σου απάντησα..
    Τέλος πάντων, έβγαλα το γύψο πριν μια εβδομάδα, λίγο στραβό είναι και πονάει ακόμη, αλλά θα περάσει, τουλάχιστον τώρα μπορώ να γράφω και αυτό είναι μεγάλη απελευθέρωση όπως φαντάζεσαι.
    Τώρα για το Serdaris, ίσως να έχεις και δίκιο. Ολοι μας έχουμε κατά καιρούς διαβάσει βιβλία που δεν άξιζαν και αν σκεφτείς πόσα και πόσα καλά βιβλία που θα θέλαμε να είχαμε διαβάσει δεν έχουμε.. Τελειώνω το βιβλίο της Γιόλας και μου αρέσει πολύ, λέω να το παρουσιάσω, αν και δεν έχω το δικό σου ταλέντο, τουλάχιστον θα προσπαθήσω γιατί αξίζει τον κόπο. Ιδίως μου αρέσει που τολμάει να λέει τα πράγματα με το όνομά τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αν καθόμαστε ν' ακούμε τι λένε οι κριτικοί, ζήτω που καήκαμε. Τον καιρό που έγραφα για μια εφημερίδα έπαιρνα τόσα κακά βιβλία που συνοδεύονταν από καλές κριτικές, που λίγο έλειψε ν' αρχίσω να αμφιβάλλω για τη νοημοσύνη μου. Τι να πει κανείς;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αγαπητή Έλλεν, χαίρομαι που το χέρι είναι καλά. Να περιμένουμε τώρα κάποιο καινούριο βιβλίο; Πώς πάει η κυκλοφορία του "Χρονικού";

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αγαπητέ Λάκη, το θέμα δεν είναι μόνο οι κριτικοί, αλλά το βιβλίο αυτό άρεσε με το "χιούμορ" του και σε απλούς αναγνώστες. Διερωτώμαι αν είμαι πολύ "συντηρητική" για να το εκτιμήσω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο του David Sedaris "Γυμνός" αλλά απ' ότι διαβάζω οι κριτικές το έχουν γράψει για ένα ξεκαρδιστικό, αλλόκοτο, εξωφρενικό". Μπορεί και να είναι. Όχι για μας! Συμφωνώ Κίκα πως εμείς τίποτα συναρπαστικό δε θα βρούμε σε όλα αυτά τα αποτρόπαια γιατί είναι θέμα κουλτούρας. Πάντοτε λέω πως κάθε λαός έχει ένα δικό του τρόπο έκφρασης. Κλαίει, γελά, ερωτεύεται μ' ένα δικό του ξεχωριστό τρόπο.
    Αλλά είναι και θέμα μετάφρασης. Όσο καλή κι αν είναι η γνώση μιας γλώσσας δύσκολο είναι να αποδωθεί το χιούμορ και το συναίσθημα σε μια άλλη γλώσσα ώστε να έχει το ίδιο αποτέλεσμα με το πρωτότυπο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή