Φιλοσοφικά εγκλήματα

 Philip Kerr
Φιλοσοφικά εγκλήματα 
Κέδρος, 2015 (α΄έκδ. πρωτοτύπου 1992)
Μετ. Ιλάειρα Διονυσοπούλου

Μετεωριζόμενη  ανάμεσα στην επιφύλαξη μιας έκδοσης του 1992, που τώρα μεταφράστηκε στα ελληνικά και της απόλαυσης που τα μεταγενέστερα βιβλία του Philip Kerr μου χάρισαν, πήρα τα "Φιλοσοφικά εγκλήματα". Και η διαπίστωσή μου, αφού τελείωσα τις 404 σελίδες μέσα σε δυο μέρες, ήταν πως ο Philip Kerr είναι ένας τεχνίτης της γραφής. Μιας γραφής που σε αιχμαλωτίζει, που σε ελκύει ακαταμάχητα, ακόμα κι όταν το θέμα του δεν είναι οι περιπέτειες του ατρόμητου, ιδιόρρυθμου ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ, πρωταγωνιστή των προηγούμενων ιστοριών του Kerr, που διαδραματίζονταν κυρίως στη ναζιστική Γερμανία. Ελκυστικός συγγραφέας, ακόμα κι όταν στην υπόθεση αναμιγνύεται και η φιλοσοφία, που δεν είναι και ό,τι ευκολότερα κατανοητό.

Το έργο, γραμμένο το 1992, τοποθετεί το θέμα του στο 2013 ως ένα είδος επιστημονικής φαντασίας. Τα όσα βέβαια γράφει για τους υπολογιστές, δεν μας εκπλήττουν πια. Υπάρχουν όμως και άλλα  στοιχεία που εξακολουθούν να ανήκουν στη σφαίρα του φανταστικού. (Ποιος ξέρει αν κάποια μέρα δεν υλοποιηθούν;)

Σ' ένα τέτοιο στοιχείο στηρίζεται όλο το μυθιστόρημα. Στο Λονδίνο, όπου έχουν αυξηθεί οι κατά συρροήν δολοφονίες, ένας νευρολόγος γιατρός έχει επινοήσει μια μέθοδο εξέτασης του εγκεφάλου, με την οποία ανιχνεύεται η προδιάθεση κάποιου άνδρα για δολοφονική δράση. Είναι η λεγόμενη μέθοδος Λομπρόζο. Όσοι βρεθούν ότι έχουν αυτή την τάση χαρακτηρίζονται ως "αρνητικοί" και υποβάλλονται σε ψυχοθεραπεία. Για να διαφυλαχτεί η ανωνυμία τους, το σύστημα τους δίνει ψευδώνυμα, ονόματα φιλοσόφων, λογοτεχνών, επιστημόνων κ.λπ. Για παράδειγμα Δαρβίνος, Βύρωνας, Σωκράτης, Καντ, Σπινόζα κ.λπ. Ένας από αυτούς με το ψευδώνυμο Βίνγκενσταϊν, αν και έχει χαρακτηριστεί και ο ίδιος ως αρνητικός, αναλαμβάνει να εμποδίσει μελλοντικά εγκλήματα, δολοφονώντας τους υπόλοιπους "αρνητικούς". Τους εντοπίζει αφού, διαθέτοντας εξαιρετική γνώση των υπολογιστών, χακάρει τους κωδικούς της αστυνομίας.

Στοιχείο του φανταστικού αποτελεί και η ποινή που έχει αντικαταστήσει τη θανατική. Δηλαδή οι ένοχοι καταδικάζονται όχι σε θάνατο, αλλά στο λεγόμενο "ποινικό κώμα". Με μια ένεση βυθίζονται σε κώμα για χρόνια ή και για πάντα. Αυτή η μέθοδος, εκτός του ότι στοιχίζει (!) πολύ λιγότερο από την καταδίκη σε ισόβια, παρέχει τη δυνατότητα επαναφοράς στη ζωή, αν κάποτε αποδειχτεί η αθωότητα αυτών που καταδικάστηκαν.

Τον εντοπισμό του Βίνγκενσταϊν αναλαμβάνει ως επικεφαλής των ερευνών η ωραία και ικανότατη ντετέκτιβ, Ιζαντόρα Τζέικ Τζέικοβιτς, η οποία όμως έχει να αντιμετωπίσει και τα δικά της ψυχολογικά προβλήματα, λόγω παιδικών ψυχικών τραυμάτων. Το μυθιστόρημα εξελίσσεται ως ένα κυνήγι, από το οποίο δεν λείπει η επικοινωνία μεταξύ κυνηγού και θηράματος. Η τριτοπρόσωπη γραφή χρησιμοποιείται στα κεφάλαια όπου περιγράφεται η πορεία της Τζέικ για την ανεύρεση του δολοφόνου, ενώ σε κεφάλαια με πρωτοπρόσωπη γραφή εκτίθενται σαν σε ημερολόγιο οι σκέψεις και η δράση του άγνωστου Βίνγκενσταϊν. Το τέλος προσλαμβάνει μια ασυνήθιστη συναισθηματική χροιά.

Εντυπωσιάζει πραγματικά ο Φίλιπ Κερ με τις γνώσεις του γύρω από φιλοσοφικά, λογοτεχνικά και άλλα θέματα, που ενσπείρει στο έργο σε τέτοιο βαθμό σαν να θέλει να μας εντυπωσιάσει με την υπερβολική παράθεση φιλοσοφικών αποφθεγμάτων, θεωριών, ασφαλώς και του Βίγκενσταϊν, ρήσεων  από λογοτεχνικά έργα, σε σημείο που η μεταφράστρια συχνά καταφεύγει σε υποσημειώσεις για να διευκολύνει τον αναγνώστη.

Απολαυστικό βιβλίο για όσους αναζητούν κάτι περισσότερο από ακόμα μια συνήθη αστυνομική ιστορία.