Παρασκευή, Νοεμβρίου 02, 2018

Ζωή στα όρια

Dorit Rabinyan
Ζωή στα όρια
Α.Α. Λιβάνη, 2017
Μετ. Χριστιάνα Σακελλαροπούλου
Ένα κύμα βαθιάς μελαγχολίας και απαισιοδοξίας με τύλιξε καθώς έκλεινα την τελευταία σελίδα του πολύ ενδιαφέροντος βιβλίου της Εβραίας Ντορίτ Ραμπινιάν. Ένιωθα λυπημένη, όχι μόνο για το θλιβερό τέλος, το οποίο ήδη γνώριζα, αλλά και για την όλη κατάσταση που μοιάζει τόσο με τη δική μας εδώ στην Κύπρο. Ένας μεγάλος έρωτας ανάμεσα σε μια Εβραία κι έναν Παλαιστίνιο, καταδικασμένος εξαρχής. Σαν να διάβαζα για μια Ελληνίδα της Κύπρου ερωτευμένη μ' έναν Τουρκοκύπριο, εξίσου και περισσότερο καταδικαστέα και απορριπτέα κατάσταση. Ίσως με κάποια διαφοροποίηση ως προς το ποιος λαός είναι ο κατακτητής και ποιος ο κατακτημένος και διωγμένος από τα σπίτια και την πατρογονική γη.
Η εικοσιοχτάχρονη Εβραιοπούλα Λιάτ Μπενιαμίνι, μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, με πτυχίο Αγγλικής Φιλολογίας και Γλωσσολογίας, βρίσκεται για ένα εξάμηνο στη Νέα Υόρκη με υποτροφία Φούλμπραϊτ. Ο Χιλμί Νάσερ, Παλαιστίνιος από τη Ραμάλα, ζωγράφος, με πτυχίο από τη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Βαγδάτης, βρίσκεται ήδη εδώ και τέσσερα χρόνια με βίζα καλλιτέχνη. Μια ευτυχής (;) συγκυρία φέρνει κοντά τον ένα στον άλλο. Ένας έρωτας γεννιέται. Κι ας ξέρουν κι οι δυο, προπάντων εκείνη, πως ο έρωτας αυτός είναι καταδικασμένος.
Η όλη ιστορία δίνεται μέσα από τη ματιά και την πρωτοπρόσωπη γραφή της Λιάτ κι ας είναι η μορφή του Χιλμί που τελικά κυριαρχεί στο βιβλίο. Είναι ένας ωραίος νέος Παλαιστίνιος, με την ευαισθησία του καλλιτέχνη, χωρίς ισχυρούς δεσμούς με τη θρησκεία ή τα έθιμα του τόπου του. Δεν αποφεύγει το ακλοόλ, ούτε το χοιρινό, ούτε προσεύχεται πέντε φορές την ημέρα, κατ' ακρίβεια ποτέ δεν προσεύχεται. Εκείνη φαίνεται πολύ πιο  δεμένη με τις παραδόσεις της φυλής της. Διατηρεί τακτικότατη επαφή με την οικογένειά της στο Τελ Αβίβ και η αναφορά στις εβραϊκές γιορτές, τα φαγητά ή άλλες συνήθειες είναι συχνότατη. Τρομοκρατείται στη σκέψη ότι οι δικοί της μπορεί να μάθουν τη σχέση της με τον Χιλμί.
Για λίγους μήνες το ζευγάρι θα ζήσει μια μεγάλη αγάπη. Με τις διαφωνίες ενίοτε, αλλά πάντα με την ευαισθησία και την τρυφερότητα των ερωτευμένων. "Ο Χιλμί, με τις χιμαιρικές φαντασιώσεις του περί διεθνικού κράτους, ενός ομοσπονδιακού κράτους με ισότιμες τις δύο εθνότητες, να κλείνει τ'αφτιά του και να κοπανάει το κεφάλι του στον τοίχο σαν παιδί-γι' αυτόν ήταν όλα ή τίποτα. Κι εγώ με την ξεπερασμένη, αναιμική συμβιβαστική πρόταση των δύο κρατών, την οποία επαναλάμβανα μέχρι αηδίας. Εκείνος με την αθεράπευτα ονειροπόλα φύση του Λένον, ένας ευαίσθητος ιδεολόγος που έλπιζε ακόμα με μάτια που έλαμπαν στη συμφιλίωση των δύο λαών (...) Εκείνος ήταν ο πεφωτισμένος, ο οραματιστής που πάλευε να διορθώσει τα κακώς κείμενα, ενώ εγώ έμενα με  τη ρετσινιά του εθνικισμού, του σιωνισμού, του αντιερωτικού συντηρητισμού. Εκείνος ήταν ο διεθνιστής, ο ειρηνιστής που αποποιούνταν έννοιες όπως κράτος και θρησκεία, που απέρριπτε φούμαρα όπως σημαίες και εθνικούς ύμνους, ενώ εγώ, όσο κι αν απεχθανόμουν να αναλαμβάνω αυτόν τον ρόλο, ήμουν η νηφάλια πραγματίστρια που αναλωνόταν σε ανούσιες τυπικότητες όπως οι συμφωνίες ειρήνης, τα σύνορα και η εθνική κυριαρχία".
Η γραφή της Ραμπίτ εξαντλείται στις λεπτομέρειες. Μας παίρνει μαζί της και μας ταξιδεύει στις λεωφόρους και στις οδούς της Νέας Υόρκης, στα μικρά διαμερίσματα, σε πλατείες και καφέ, μας κάνει να βλέπουμε τα χρώματα του φθινοπώρου ή να νιώθουμε το φοβερό κρύο του νεοϋορκέζικου χειμώνα. Με πιο αδρές πινελιές ζωγραφίζεται το Τελ Αβίβ, η Ραμάλα, η θάλασσα που τόσο λείπει στον Χιλμί.
Μα πάνω απ' όλα μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν θα' ρθει κάποτε ο καιρός που η ουτοπία του Λένον θα πάψει να είναι ουτοπία.
Imagine there's no countries
it isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people living life in peace

5 σχόλια:

  1. Θλιβερή πραγματικά ιστορία. Υπάρχουν πολλά βιβλία που το τέλος τους μας αφήνει αυτή τη "βαθιά μελαγχολία και απαισιοδοξία" ....

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ποιος το αποφάσισε να είναι μια ζωή στα όρια; Γιατί ο έρωτας να μη βρίσκει γόνιμα εδάφη να σηματοδοτεί την άνοιξη; Πόσο αδιόρθωτα ζωάκια είμαστε οι άνθρωποι; Δηλαδή, στις αντιμαχόμενες πλευρές τι χρειάζεται για να αρέσει ο Λένον;

    ( Χαίρετε, αναγνώστρια :-) )

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Χρειάζεται, αγαπητέ Διονύση, να αρνηθούμε τον φανατισμό, να μεγαλώνουμε σαν άνθρωποι και όχι σαν χριστιανοί ή μουσουλμάνοι, Έλληνες ή Τούρκοι, Εβραίοι ή Παλαιστίνιοι. Πολύ απέχει η ανθρωπότητα από μια τέτοια προοπτική.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
    Οι εκδόσεις ΤΟΠΟΣ σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλιου του Μιχάλη Κατσαρού ΜΕΙΖΟΝΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ, την Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2018,ωρα 8.00, στο POLIS ART CAFÉ, Πεσμαζόγλου 5 και Σταδίου, Τηλ.210-3245988
    _____________________________________________________________________
    Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 20 χρόνων από το θάνατο του ελευθεριακού ποιητή Μιχάλη Κατσαρού, οι εκδόσεις ΤΟΠΟΣ προχώρησαν στην έκδοση του βιβλίου «ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ, ΜΕΙΖΟΝΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ» .Το βιβλίο αυτό, σε επιμέλεια Άρη Μαραγκόπουλου, περιλαμβάνει όλο το έργο της πρώτης συγγραφικής περιόδου του ποιητή, δηλαδή τις συλλογές ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ, ΟΡΟΠΕΔΙΟ και ΚΑΤΑ ΣΑΔΔΟΥΚΑΙΩΝ καθώς και για πρώτη φορά ΑΝΕΚΔΟΤΑ, ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΑ ΚΑΙ ΑΘΗΣΑΥΡΙΣΤΑ ποιήματα από την ίδια εποχή, δηλαδή από τα χρόνια της Απελευθέρωσης, των Δεκεμβριανών και των κατοπινών χρόνων, μέχρι και το 1957.
    Στο πρώτο μέρος του μπορεί ο αναγνώστης να διαβάσει ποιήματα διάσημα όπως τη Διαθήκη με το Αντισταθείτε και το «Ελευθερία Ανάπηρη πάλι σου τάζουν» ή το «Πάρτε μαζί σας νερό, το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία». Το δεύτερο μέρος του τόμου, έχει άγνωστα ποιήματα, με την ίδια θεματολογία αλλά και παλιότερα , των ηρωικών εποχών, όπως αυτό, γραμμένο για (κι επάνω στα ) οδοφράγματα των Δεκεμβριανών:
    Έφοδος
    Δέσαμε την καρδιά μας στο οδόφραγμα.
    Κι η σιωπή της νύχτας λαγοκοιμότανε.

    Μετρήσαμε τα δένδρα τ’ ασάλευτα
    στην ατέλειωτη λεωφόρο.

    Κι άχνιζεν η ανάσα μας προσμένοντας
    έσταζε το μολύβι απ’ την καρδιά μας
    κι ακούγαμε τελεύοντας τον ήχο του στην άσφαλτο.

    Κι όπου τα ξημερώματα λύθηκαν τ’ αγριοπούλια
    που προσμένανε το μήνυμα της έφοδος.

    Χτύπησαν τις φτερούγες αλαλάζοντας
    στη φωτεινή γραμμή χωρίς θάνατο

    Πήρανε την κορφή τ’ Ολύμπου την ασάλευτη
    και παίξανε στη μάχη το τραγούδι.

    Και προσπεράσαμε τα πεθαμένα δέντρα που δεν έγνεφαν

    Και προσπεράσαμε τα μολυβένια στρατιωτάκια
    π’ απορήσανε για τον άνεμο.

    Έσκαζε ο ήλιος στήνοντας το λάβαρό μας
    δύο τετράγωνα πιο μπρος από τα χτες...
    …………………………………………………………………………………
    Ή όπως αυτό, που το έγραψε σένα πακέτο από τσιγάρα αμέσως μετά την εκτέλεση του Μπελογιάννη και του Πλουμπίδη:


    Με το λάβαρό σου
    Με το λάβαρό σου
    το κοντάρι σπασμένο
    προσπαθείς ν’ ανεβείς τα σκαλιά.

    Τα πλήθη κάτω–
    κάτω από σε
    λουφασμένα στον ίσκιο
    ή καθισμένα αδιάφορα σε μια πέτρα
    σκύβουν όλο και σκύβουν
    κι άξαφνα ανάβουν οι πυρκαγιές
    –η δικιά σου φωτιά
    του ανθρώπου με το γαρίφαλο
    και του άλλου.

    Κι άξαφνα
    ακούγεται μια φωνή
    κι ύστερα πάλι σωπαίνουν
    κι εσύ στα σκαλιά
    εσύ τη σημαία κυματίζεις για λίγο.

    Μετά περνάνε καμιόνια
    αυτοκίνητα, υπηρεσιακά έγγραφα,
    πυροβολικό, στρατιώτες,
    περνάνε εργάτες που έχασαν
    το σαββατόβραδο
    κι άλλα σπουδαία.
    Σε περιμένω.

    Και αυτό, για τους μεγάλους «Ηγέτες» :

    Στην όρχηση
    Στους ήχους
    Στα κρουστά
    Πρώτος ο Μάγος Ισκαβάντι.
    Τέλειος εις όλα.
    Εις την φρουράν
    Εις το μαστίγιον
    Υψούτο με το τραχύ βλέμμα του
    Ως τίγρης πάνω από τα πλήθη του λαού Γιαμά – Σι – Εν.
    Παράδειγμα προς νέους
    Σε χίλιους αιώνας εις όλην την Ασίαν.

    Μόνον Που έπασχε από νόσον άγνωστον των οφθαλμών
    Κανείς όμως δεν το γνώριζεν

    Κι έτσι ευτυχούσε

    ΑπάντησηΔιαγραφή