Εχθροί της αγάπης

Από τις σπάνιες φορές που αγοράζω βιβλίο εντελώς άγνωστού μου συγγραφέα, χωρίς να έχω διαβάσει καμιά κριτική, χωρίς να μου το έχει συστήσει κάποιος φίλος του οποίου τη γνώμη για τα βιβλία εκτιμώ. Στηρίχτηκα μόνο στο οπισθόφυλλο και διαπίστωσα πόσο παραπλανητικά μπορεί να είναι όσα γράφονται εκεί. "Ένα συναρπαστικό επικό μυθιστόρημα που καλύπτει τέσσερις δεκαετίες. Η φρίκη κι η καταστροφή δύο παγκοσμίων πολέμων σαρώνουν την Ευρώπη, δημιουργούν θύματα, γεννούν όμως και θυελλώδεις έρωτες και παντοτινούς δεσμούς, καθώς η αγάπη δοκιμάζεται μες στα παιγνίδια της μοίρας και της Ιστορίας". Ποιος δεν θα παρασυρόταν από μια τέτοια υπόθεση, προπάντων από την αναφορά στους δυο παγκόσμιους πολέμους, που μας έδωσαν λογοτεχνικά αριστουργήματα;

Το χρονικό πλαίσιο (1909-1946) στο οποίο κινούνται τα πρόσωπα της ιστορίας είναι αυτό που υπόσχεται το βιβλίο. Όμως η έμφαση δεν δίνεται στην εποχή. Η συγγραφέας εστιάζει κυρίως στα πολυπληθή πρόσωπα δυο οικογενειών και στις μεταξύ τους σχέσεις. Πιο συγκεκριμένα, όταν αρχίζει η ιστορία το 1909, δυο ξαδέρφες, η Ζέλντα και η Βίκι, από τις οποίες η μια ζούσε στην Αμερική και η άλλη στην Αγγλία, παντρεύονται δυο αδέλφια, τους αδελφούς Ρέμερ, που ανήκουν σε μια πλούσια οικογένεια βιομηχάνων από το Βερολίνο.

Λίγο πριν αρχίσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Βίκι καταφεύγει στο αγαπημένο της Γιόρκσιαρ, όχι μόνο γιατί το προτιμά από το Βερολίνο, αλλά και γιατί αντιδρά στην παραγωγή πολεμικού εξοπλισμού από τα εργοστάσια Ρέμερ. Παραμένει εκεί, ενώ με τον άντρα της έχει αραιές και σπάνιες συναντήσεις. Αποκτά τρία παιδιά, κοντά της μεγαλώνει και το γιο της ξαδέρφης της από τον πρώτο της γάμο, ενώ αρκετά χρόνια αργότερα, έχοντας ερωτευτεί ένα συντοπίτη της, θα χωρίσει, θα τον παντρευτεί και θα αποκτήσει ακόμη μια κόρη.

Η Ζέλντα θα γίνει μια γνήσια Βερολινέζα. Θα αποκτήσει κι αυτή τρία παιδιά, ενώ η συγγένεια με τα παιδιά της Βίκι (δεύτερα ξαδέρφια) δεν θα εμποδίσει την ανάπτυξη ερωτικών σχέσεων και γάμων μεταξύ μερικών απ' αυτά.

Τα τόσα πρόσωπα δίνουν την ευκαιρία στη συγγραφέα να θίξει ποικίλες πλευρές χαρακτήρων και γεγονότων. Για παράδειγμα, από τα παιδιά της Βίκι η Νάνσι είναι δημοσιογράφος, ο Χιούγκο κατατάσσεται στην αεροπορία και ερωτεύεται μια Εβραία, ο Μαξ ανήκει στη βρετανική μυστική υπηρεσία. Από τα παιδιπά της Ζέλντα η Λότι γίνεται τραγουδίστρια, η Ίλζε ηθοποιός, ο Κλάους φανατικός Ναζί. Είναι ακόμα και τα δυο ζευγάρια των γονιών, με αρκετές αντιθέσεις μεταξύ τους. Οι ιστορίες όλων αυτών των προσώπων μπλέκονται μεταξύ τους και επηρεάζονται από τα γεγονότα της εποχής.

Η συγγραφέας είχε στα χέρια της ένα πλούσιο υλικό, προπάντων (όπως ομολογεί στις ευχαριστίες στο τέλος) επειδή και η ίδια ανήκει σε μια οικογένεια "κατά το ήμισυ γερμανική και κατά το ήμισυ βρετανική". Όμως η αφήγησή της μένει στην επιφάνεια, λείπει το βάθος και ο προβληματισμός, αν και αρκετά είναι τα ιστορικά στοιχεία. Γενικά θα χαρακτήριζα το πολυσέλιδο βιβλίο της Ρεμπέκα Ντιν "Εχθροί της αγάπης" (Ωκεανίδα 2009, μετ. Ρένα Χατχούτ) ως το Αγγλικό αντίστοιχο των δικών μας ευπώλητων.