Άγιοι έρωτες-Τα Μεγάλα Χρόνια

Όταν πληροφορήθηκα ότι ο Γιώργος Μιχαηλίδης ετοιμάζει μια καινούρια τριλογία με το γενικό τίτλο "Άγιοι έρωτες", της οποίας ο πρώτος τόμος με τίτλο "Τα μεγάλα χρόνια" ήδη κυκλοφορεί (Εκδόσεις του Αυγούστου, 2011), δεν περίμενα να ενημερωθώ από κριτικές ή από άλλους βιβλιόφιλους ή από τη μπλογκόσφαιρα για την αξία του βιβλίου. Η προηγούμενη τριλογία του συγγραφέα με το γενικό τίτλο "Της επανάστασης, της μοναξιάς και της λαγνείας" που με είχε ενθουσιάσει ήταν η καλύτερη σύσταση.

Για μια βδομάδα βυθίστηκα στην απόλαυση ενός βιβλίου, αλλά ταυτόχρονα και στις σελίδες της Ιστορίας. Καθώς διάβαζα, ολοένα στριφογύριζε στο νου μου ο χαρακτηρισμός "Πόλεμος και ειρήνη". Κι ας διαφέρει η εποχή κι ας είναι άλλος ο τόπος και η όλη ατμόσφαιρα, όμως βρίσκω το έργο εξίσου μεγαλειώδες, εξίσου σημαντικό για την ελληνική λογοτεχνία όσο το ομώνυμό του για τη ρωσική. Πολεμικές σελίδες, περιγραφές μαχών, η αγριότητα του πολέμου, αλλά και σελίδες ειρηνικής ζωής και έρωτα. Η ίδια η εποχή το απαιτεί. Είναι η σκληρή αλλά και θριαμβευτική εποχή των Βαλκανικών Πολέμων. Η εποχή που με το αίμα και τη θυσία χιλιάδων νέων ελευθερώνονται εδάφη, η Θεσσαλονίκη και τα Ιωάννινα ξαναγίνονται ελληνικά.

Έργο πολυπρόσωπο, με περισσότερρες από μιά αφηγηματικές φωνές που, ομολογώ, ενίοτε δυσχαίρεναν την ανάγνωση, από την άλλη όμως απαιτούσαν αμέριστη την προσοχή μου. Οι γενιές μπλέκονται, ο χρόνος πηγαινοέρχεται. Η ιστορία ξεκινά από ένα μικρό χωριό στα Τζουμέρκα, μεταφέρεται στη Μακεδονία και στις επιθέσεις των Βουλγάρων, στην Οδησσό με τον ακμάζοντα ελληνισμό, στη μάχη της Αετοράχης για κατάληψη των Ιωαννίνων, στη Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα. Στη φρίκη του πολέμου, στα χειρουργεία του μετώπου, στα ακρωτηριασμένα, συχνά χωρίς αναισθητικό σώματα, αλλά και στα σαλόνια και τα κουτσομπολιά της Αθήνας.

Ένας μεγάλος έρωτας γίνεται ο κεντρικός άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται πρόσωπα και γεγονότα, ένα πάθος για τα βιβλία που ξεκίνησε χρόνια πριν σαν έμφυτη, ασύνειδη ορμή σ' ένα μικρό κορίτσι από τα Τζουμέρκα, δημιουργεί μια βιβλιοθήκη 360 χιλιάδων τόμων... Όπως σ'ένα πολυπρόσωπο πίνακα οι παλιοί, κλασικοί ζωγράφοι απεικονίζουν κάθε λεπτομέρεια, κάθε πρόσωπο όσο ασήματο και δευτερεύον κι αν είναι στον πίνακά τους, έτσι κι ο Μιχαηλίδης φωτίζει κάθε χαρακτήρα ακόμα και πρόσωπα που ίσως θα συναντήσουμε για λίγο, μια μόνο φορά.

Δεν βρίσκω προσφορότερο τρόπο να χαρακτηρίσω αυτό το θαυμάσιο έργο (του οποίου ανυπόμονα θα περιμένουμε τη συνέχεια) και να αποδώσω το περιεχόμενό του από ένα απόσπασμα από τον πρόλογο του ίδου του συγγραφέα:

" Η Ιστορία, λοιπόν, αυτό το τέναγος που μέσα του βυθίζονται ζωές, ακόμη και έθνη, που προχωρά με άπειρες μεταμφιέσεςι και μεταμορφώσεις, αυτό είναι το κέντρο της αφήγησής μας. Η Ιστορία και οι Άνθρωποι.

Για να μπορέσουμε να αποσπάσουμε από το βάθος του χρόνου όλες εκείνες τις λεπτομέρειες που θα ζωντανέψουν την Ιστορία μας, ταξιδέψαμε πολύ, επισκεφθήκαμε τους τόπους που έζησαν, πολέμησαν ή και πέρασαν απλώς οι ήρωές μας, σκύψαμε πάνω από τη σκόνη πολλών βιβλίων, κοιτάξαμε πλήθος φωτογραφίες, διαβάσαμε αφηγήσεις, και για να καθησυχάσουμε τον αναγνώστη μας, τον διαβεβαιώνουμε πως όλα τα ιστορικά γεγονότα που αναφέρονται σ' αυτό το βιβλίο είναι αληθινά έως την παραμικρή λεπτομέρεια. Όσο για τα άλλα, "τα ανθρώπινα", ας διεκδικήσουν οι ήρωες, ο καθένας για λογαριασμό οτυ, το ενδιαφέρον σας, τη συμπάθεια ή και την περιφρόνησή σας".