Ο θάνατος και η ζωή της Σύλβιας Πλαθ

Τη νύχτα της 10ης προς την 11η Φεβρουαρίου 1963, η τριαντάχρονη ποιήτρια και πεζογράφος Σύλβια Πλαθ άνοιξε το παράθυρο του δωματίου των δυο μικρών παιδιών της, άφησε πλάι στις κούνιες τους ψωμί και γάλα, παράχωσε πετσέτες και πανιά κάτω από την πόρτα του υπνοδωματίου και της κουζίνας και στερέωσε κολλητική ταινία στις γωνιές της πόρτας. Ύστερα δίπλωσε ένα πανί για να ακουμπά το κεφάλι της, άνοιξε όλους τους διακόπτες του γκαζιού κι έχωσε το κεφάλι της στο φούρνο.

Με αυτό τον απλό και γι΄αυτό τόσο συγκλονιστικό τρόπο περιγράφει ο Ronald Hayman στο βιβλίο του "Ο θάνατος και η ζωή της Σύλβιας Πλαθ" (Μελάνι, 2005, μετ. Έφη Φρυδά) την αυτοκτονία της Σύλβιας Πλαθ. Όπως γράφει ο ίδιος στον πρόλογό του, "δεν είναι ούτε βιογραφία ούτε μελέτη, πρόκειται για μια βιογραφική μελέτη".

Πολύ δικαιολογημένα ο συγγραφέας προτάσσει στον τίτλο του βιβλίου το "θάνατος" αντί το "ζωή" όπως θα περίμενε κανείς. Γιατί ο τρόπος του θανάτου είναι που έδωσε ζωή στη Σύλβια Πλαθ ως λογοτέχνιδα. Μέχρι το θάνατό της το όνομά της ήταν σχεδόν άγνωστο. Μετά την αυτοκτονία της μια χιονοστιβάδα δημοσιεύσεων την καθιστά διεθνώς γνωστή και φεμινιστικό σύμβολο. Ποιήματά της, τα ημερολόγιά της, μελέτες για το έργο της, βιογραφίες εκδίδονται συνεχώς.

Το βιβλίο του Hayman, όπως και ο ίδιος δηλώνει, συνδυάζει τη βιογραφία με τη μελέτη. Γιατί, πράγματι, η κατανόηση του έργου της τραγικής αυτής γυναίκας, το οποίο είναι εν πολλοίς αυτοβιογραφικό, απαιτεί τη γνώση της ζωής της.

Γεννήθηκε στη Βοστόνη το 1932. Ο πατέρας της, εντομολόγος καθηγητής πανεπιστημίου, πεθαίνει όταν η Σύλβια ήταν οχτώ χρονών, κάτι που τη σημάδεψε για πάντα και έγινε αφορμή να ενταθεί η σχέση αγάπης-μίσους που είχε με τη μητέρα της. Αρχίζει να γράφει από πολύ νεαρή ηλικία, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί δεσμούς με διάφορους νεαρούς, ποιος ξέρει τι αναζητώντας στις σχέσεις αυτές. Το 1953 κάνει την πρώτη απόπειρα αυτοκτονίας με υπνωτικά χάπια, αλλά σώζεται και περνά από ψυχοθεραπεία και ηλεκτροσόκ.

Κερδίζει μια υποτροφία για το Κέιμπριτζ, εκεί γνωρίζει τον επίσης ποιητή Τεντ Χιουζ και παντρεύονται. Περνούν οικονομικές δυσκολίες ενώ αναζητούν και οι δυο την λογοτεχνική τους καθιέρωση. Αποκτούν δυο παιδιά, οι δυσχέρειες εντείνονται, προπάντων λόγω των εξωσυζυγικών σχέσων του Χιουζ, ειδικά με την Άσια Ουέλβιλ, για την οποία και εγκαταλείπει την Σύλβια. Ίσως ήταν αυτό που τελικά οδήγησε την Σύλβια στην αυτοκτονία, τουλάχιστον όπως οι φεμινιστικές οργανώσεις του καταλογίζουν. Αλλά, σαν μια εκδίκηση της μοίρας, και η Άσια αυτοκτονεί 6 χρόνια αργότερα, αφού σκοτώσει και την τετράχρονη κόρη που είχε αποκτήσει με τον Χιούζ. ( Και το ακόμα πιο συγκλονιστικό, που δεν περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Hayman, μια και αυτό γράφτηκε το 1991, ο γιος της Σύλβιας και του Χιούζ, ο Νίκολας, που ήταν ενός χρόνου όταν αυτοκτόνησε η μητέρα του, ωκεανολόγος καθηγητής πανεπιστημίου, αυτοκτονεί και αυτός στα 47 του χρόνια, το 2009!).

Στο βιβλίο του ο Hayman συνδυάζει τα βιογραφικά στοιχεία με το έργο της Πλαθ. Τόσο τα πεζά, ειδικά το μυθιστόρημά της "Ο γυάλινος κώδωνας", όσο και τα ποιήματά της αναλύονται και συνδέονται με γεγονότα της ζωής της. Είναι ένα βιβλίο που προϋποθέτει μεγάλη έρευνα, χρήσιμο για τους μελετητές του έργου της Πλαθ αλλά και ενδιαφέρον για τον καθένα που προβληματίζεται πάνω στο μυστήριο της ζωής και του θανάτου.