Λίγο πριν πούμε αντίο

Πόση διαφορά μπορεί να έχει μια γενικόλογη, απρόσωπη είδηση σαν κι αυτή που ακούσαμε πολλές φορές, όταν ζωσμένοι με εκρηκτικά Παλαιστίνιοι ανατινάσσονται, από μια προσωποποιημένη αναφορά σ' ένα ανάλογο περιστατικό; Είναι ακριβώς η διαφορά ανάμεσα στη στεγνή, δημοσιογραφική πληροφορία και στο ίδιο γεγονός δοσμένο με τη δύναμη της λογοτεχνίας.

Στις 28 Μαρτίου του 2002, η δεκαοχτάχρονη Παλαιστίνια Αγιάτ αλ-Ακράς ανατινάχτηκε με τα εκρηκτικά που κουβαλούσε σε μια υπεραγορά της Ιερουσαλήμ, παρασύροντας στο θάνατο και την επίσης δεκαοκτάχρονη Εβραία Ραχήλ Λέβι. Το βιβλίο της Cabriella Ambrosio "Λίγο πριν πούμε αντίο"(Ψυχογιός, μετάφραση-πρόλογος Χρήστος Σιάφκος, πρώτη ηλεκτρονική έκδοση 2012), είναι μια ελεύθερη διασκευή της πραγματικής αυτής ιστορίας. Η συγγραφέας μεταπλάθει το γεγονός αυτό σ' ένα ολιγοσέλιδο (98 σελίδες) αλλά πολύ δυνατό λογοτεχνικό κείμενο που συγκλονίζει τον αναγνώστη.

Ξεκινώντας από το πρωινό της μέρας εκείνης, η Ambrosio καταγράφει ώρα με την ώρα την πορεία των δυο νεαρών κοριτσιών προς το θάνατο. Η Παλαιστίνια Ντιμά και η Εβραία Μυριάμ δεν γνωρίζονται, δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους. Τις συνδέουν όμως τα νιάτα τους, τα όνειρά τους για το μέλλον, οι νεκροί που στοιχειώνουν τη σκέψη τους.

Κλεισμένη στον προσφυγικό συνοικισμό Ντέισα η Ντιμά, άλλοτε αποκλεισμένη για μέρες λόγω απαγόρευσης της κυκλοφορίας, άλλοτε υφιστάμενη τις εξευτελιστικές έρευνες στα σημεία ελέγχου, έχει δει γείτονες, μικρά παιδιά να εκτελούνται από Ισραηλινούς, σπίτια να ανατινάσσονται. Η Μυριάμ δεν μπορεί να ξεχάσει το μπράτσο του νεαρού φίλου της Μάικλ, που ήταν ό,τι απέμεινε για να θάψουν μετά την ανατίναξη που τον διέλυσε. Κι ο αδερφός της, ο Νάθαν, που υπηρετεί στο στρατό, είδε να ανατινάσσονται φίλοι του δυο βήματα από τον ίδιο.

Καθώς η μέρα προχωρεί παρακολουθούμε τα δυο κορίτσια, ενώ παράλληλα φωτίζονται οι σκέψεις τους, γεγονότα της ζωής τους, αλλά και η πορεία όλων των άλλων προσώπων που αυτή τη μέρα βγαίνουν από το σπίτι τους και "πάνε να βρουν τη μοίρα τους". Ο Αβραάμ που καλείται εκτάκτως να πάει φρουρός στην υπεραγορά και θα ανατιναχτεί κι εκείνος, ο Χασάν, ειδικός στα εκρηκτικά, η Λεϊλά, δημοσιογράφος του αραβικού τηλεοπτικού καναλιού, ο Σαΐντ, πατέρας της Ντιμά, η Σόσι, μητέρα της Μυριάμ και άλλοι.

Στις 14.05΄ τα δυο κορίτσια μπαίνουν ταυτόχρονα στην υπεραγορά. "Ο Αβραάμ είχε όλο το χρόνο να καταλάβει: μια Παλαιστίνια που έμπαινε μαζί με μια Ισρηλινή, ίδια ηλικία, ύψος, χρώματα, ίδια χαρακτηριστικά σαν δυο αδερφές. Ο πρώτος φρουρός αναγνώρισε την Ισραηλινή ως τακτική πελάτισσα και γι' αυτό τις άφησε αφηρημένος να περάσουν. Είχαν κι δυο όμορφα μαύρα μάτια. Είχαν κι οι δυο βαθιά, χαμένα μάτια. Στη μία όμως ο Αβραάμ αναγνώρισε το βλέμμα που τον ακολουθούσε από το πρωί όλη μέρα ή μπορεί και να το έψαχνε ολόκληρη ζωή. Και είχε προλάβει να της το επιστρέψει".

Και μετά η έκρηξη, τα ουρλιαχτά του τρόμου, οι κραυγές των πληγωμένων, ενώ η αραβική τηλεόραση θα έδειχνε σε λίγο το βίντεο με τα τελευταία λόγια της Ντιμά.

Η Cabriella Ambrosio δεν αποδίδει ευθύνες, δεν αναζητά αίτια, δεν καταδικάζει. Καταγράφει τις συνέπειες της αλληλοεξόντωσης των δυο λαών μέσα από τις παράλληλες ζωές των δυο κοριτσιών. Είναι μια κραυγή διαμαρτυρίας, μια φωνή που υψώνεται ενάντια στον πόλεμο και το μίσος.

Μπορεί όμως άραγε η λογοτεχνική καταγραφή, όσο έντονα και συγκινησιακά κι αν λειτουργεί στην ψυχή του αναγνώστη, να επηρεάσει πολιτικές καταστάσεις, ν' αλλάξει νοοτροπίες, να συμβάλει στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου; Πολύ αμφίβολο.