Πορτομπέλο

Παρ' όλο ότι έχω πάει αρκετές φορέςς στο Λονδίνο, δεν έτυχε ποτέ να επισκεφθώ το Πορτομπέλο. Και νομίζω, μετά την ανάγνωση του ομώνυμου μυθιστορήματος της Ρουθ Ρέντελ θα προβληματιστώ πολύ αν θα το επισκεφθώ στο μέλλον, φοβούμενη μήπως η πραγματικότητα διαψεύσει τη φανταστική εικόνα που η αγάπη και η δύναμη περιγραφής της Ρέντελ μου δημιούργησε.

Γιατί πραγματικός πρωταγωνιστής σ' αυτό το ενδιαφέρον μυθιστόρημα της γνωστότατης συγγραφέως αστυνομικών, κυρίως, μυθιστορημάτων είναι η γειτονιά αυτή του Λονδίνου, το Πορτομπέλο. Τα πρόσωπα του έργου κατοικούν στη γύρω περιοχή, διασχίζουν την οδό Πορτομπέλο, ψωνίζουν απ' τα μαγαζιά της, εργάζονται ή εγκληματούν εδώ. Οι αναφορές σ' αυτήν που αρχίζουν από το πώς πήρε το όνομά της και διανθίζουν ολόκληρο το μυθιστόρημα, είναι απ' τα πιο ωραία μέρη του βιβλίου.

-"Η Πορτομπέλο έχει πλούσια προσωπικότητα, παλλόμενη, γεμάτη λαμπερά χρώματα, θόρυβο, γκράφιτι που αγγίζουν τα όρια της τέχνης, αλλόκοτα και υπέροχα. Ένα απροσδόκητα σκληρό στοιχείο της δίνει μια πιπεράτη αίσθηση κινδύνου. Δεν υπάρχει τίποτα το ήπιο στην Πορτομπέλο, τίποτα το συνοικιακό. Διαφέρει όσο πιο πολύ μπορεί να φανταστεί κανείς από μια συνηθισμένη οδό με μαγαζιά. Εκείνοι που την αγαπούν αλλά και εκείνοι που ελάχιστα τη γνωρίζουν τη θεωρούν την καλύτερη υπαίθρια αγορά του κόσμου".

Σ' αυτή τη γειτονιά ο Γιουτζίν Ρεν διατηρεί μια γκαλερί, επέκταση κληρονομικής δουλειάς, που τον κατέστησε αρκετά ευκατάστατο. Μια μέρα βρίσκει στο δρόμο ένα φάκελο που περιείχε ένα σημαντικό χρηματικό ποσό, που μόλις είχε πάρει  από μια ΑΤΜ ο Τζόελ Ρόουζμαν, αλλά που του έπεσε όταν έπαθε καρδιακό επεισόδιο. Ο Γιουτζίν, σε μια έμπνευση της στιγμής, αντί να παραδώσει το φάκελο στην αστυνομία, αναρτά σε μια κολόνα του ηλεκτρικού μια σχετική ανακοίνωση, καλώντας όποιον έχασε τα χρήματα να του τηλεφωνήσει, χωρίς βεβαίως να αναφέρει το ακριβές ποσό.

Αυτή η στιγμιαία έμπνευση του Γιουτζίν θα γίνει αφορμή για να τεθεί σε κίνηση η όλη δράση των προσώπων, να αναπτυχθούν σχέσεις, να ακολουθήσει μια αλληλοδιαδοχή γεγονότων που κανείς δεν θα μπορούσε να προβλέψει. Ο άνεργος, μικροαπατεώνας Λανς, που ζει με το επίδομα ανεργίας και κλοπές σ' ένα άθλιο δωμάτιο που του παραχωρεί ένας θείος του, δοκιμάζει ανεπιτυχώς να διεκδικήσει το φάκελο με τα χρήματα. Αυτά θα επιστραφούν στον πραγματικό κάτοχο, τον Τζόελ Ρόουζμαν που αναρρώνει από την καρδιακή προσβολή και γίνεται ασθενής της αρραβωνιαστικιάς του Γιουτζίν, της πολύ συμπαθούς, σαραντάχρονης Έλλας.

Ο αργός ρυθμός της αφήγησης δεν είναι καθόλου αποτρεπτικός για τον αναγνώστη, καθώς επιτρέπει στη συγγραφέα να διαγράψει καλύτερα τους χαρακτήρες και τις εμμονές τους, το συναισθηματικό τους κόσμο, τα όνειρα και τις αδυναμίες τους.

Δυο κόσμοι αντιπαρατίθενται στο "Πορτομπέλο" με μόνο συνδετικό στοιχείο την τοπική γειτνίαση. Ο κόσμος της ευμάρειας και ο κόσμος της φτώχειας. Τα ωραία πλούσια σπίτια και τα παλιά, μισογκρεμισμένα, άθλια ενδιαιτήματα. Ο κόσμος της καλλιέργειας με τα εκλεπτυσμένα γούστα και ο κόσμος που ζει με τα επιδόματα ανεργίας και ψυχαγωγείται μόνο με τα τηλεοπτικά σίριαλ.

Το "Πορτομπέλο" χαρακτηρίζεται ως αστυνομικό μυθιστόρημα. δεν είναι όμως αστυνομικό με την κλασική έννοια του όρου. Η αστυνομική πτυχή του αφορά κυρίως διαρρήξεις και κλοπές, τις οποίες παρακολουθούμε ξέροντας το δράστη. Ο αναγνώστης ξέρει από την αρχή τον ένοχο, ο οποίος προκαλεί μάλλον συναισθήματα συμπάθειας. Οι δυο φόνοι που υπάρχουν οφείλονται ο μεν ένας σε αμέλεια και ο άλλος είναι αποτέλεσμα φιλονικίας.

Χιούμορ και λεπτή παρατήρηση χαρακτηρίζουν τη γραφή της Ρουθ Ρέντελ. Οι συχνές  αναφορές στον καιρό, άνοιξη, βροχή, κρύο ή λιακάδα, αγαπημένο θέμα των Άγγλων, συμβάλλουν κι αυτές στη δημιουργία ατμόσφαιρας. Τελικά, είναι ένα κομμάτι της σύγχρονης αγγλικής κοινωνίας, όπως αποτυπώνεται στην τόσο ενδιαφέρουσα αυτή περιοχή, το Πορτομπέλο, που η συγγραφέας φαίνεται πολύ να αγάπησε.