Κύριε Διοικητά

Romain Slocombe
Κύριε Διοικητά
Πόλις, 2014
Μετ. Έφη Κορομηλά

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος φαίνεται πως θα παραμείνει ακόμα για πολύ πηγή λογοτεχνικής έμπνευσης. Αμέτρητα βιβλία έχουν γραφτεί, στηριγμένα σε πτυχές αυτού του πολέμου. Κι όμως υπάρχουν ακόμα πλευρές λογοτεχνικά ανεξερεύνητες.

Μια τέτοια πτυχή έρχεται να μας αποκαλύψει ο Γάλλος συγγραφέας Romain Slocombe. Συνηθίσαμε ως τώρα να διαβάζουμε ή να παρακολουθούμε (κινηματογραφικά) έργα που εκθειάζουν τη Γαλλική Αντίσταση. Τη σκοτεινή πλευρά του δωσιλογισμού και της ταύτισης με το ναζιστικό καθεστώς δεν θυμάμαι να έχω συναντήσει σε τόση έκταση και τόσο αποκαλυπτική ερμηνεία όσο στο βιβλίο του Slocombe.

Ολόκληρο το μυθιστόρημα αποτελείται από μια επιστολή, εξού και ο τίτλος "Κύριε Διοικητά". Την επιστολή απευθύνει ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου, ο Πωλ-Ζαν Υσσόν, το Σεπτέμβριο του 1942 στον Γερμανό Διοικητή της Νομαρχίας, στην οποία υπάγεται η μικρή πόλη Αντινύ, στην οποία ζει ο Υσσόν. Ο επιστολογράφος είναι συγγραφέας, διανοούμενος, Ακαδημαϊκός, ήρωας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, υποστηρικτής και θαυμαστής του Πεταίν, φανατικός αντισημίτης, που με άρθρα και δημοσιεύματα καταφέρεται εναντίον των Εβραίων. Τα κίνητρά του είναι καθαρά ιδεολογικά. Πιστεύοντας ότι "οι Εβραίοι αποτελούν σε κάθε χώρα εθνικό και κοινωνικό κίνδυνο", τάσσεται υπέρ της "καθαρότητας" της Γαλλίας. Μπορούμε να υποθέσουμε ποιο θα είναι το τραγικό δίλημμα στο οποίο θα βρεθεί, όταν διαπιστώνει ότι η ωραία γυναίκα του γιου του, η Γερμανίδα ηθοποιός  Ίλσε, ξανθή και γαλανομάτα, είναι Εβραία! Και ακόμα χειρότερα, όταν την ερωτεύεται! Ταυτόχρονα με τα τρομερά διλήμματα και τα οικογενειακά δράματα που αντιμετωπίζει (θάνατος της κόρης και της γυναίκας του, φυγή του γιου του για να ενταχθεί στην Αντίσταση), μέσα από τη μακροσκελή επιστολή (ουσιαστικά ολόκληρο το βιβλίο) παρακολουθούμε την κατάληψη της Γαλλίας, την Κατοχή, τη δράση παρακρατικών ομάδων που συντάσσονται με το ναζιστικό καθεστώς, που απειλούν, εκβιάζουν και υποβάλλουν αγωνιστές σε φρικτά βασανιστήρια.

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, του οποίου το τέλος, στο οποίο τότε μόνο μαθαίνουμε τι ζητά ο Υσσόν από τον Κύριο Διοικητή, εκπλήττει τον αναγνώστη.

Μειονέκτημα και κάπως κουραστικό βρήκα το πλήθος των αναφορών σε πρόσωπα και γεγονότα όχι και τόσο γνωστά, εξού και οι πολλές σημειώσεις, των οποίων η παράθεση στο τέλος και όχι στο κάτω μέρος των σελίδων δυσχεραίνει τον αναγνώστη.