Τρίτη, Ιουλίου 04, 2006

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΠΟΥ ΠΕΘΑΝΕ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ

Είχα πολλές επιφυλάξεις για το καινούργιο μυθιστόρημα του Μάνου Ελευθερίου "Η γυναίκα που πέθανε δυο φορές", γιατί το πρώτο του, "Ο καιρός των χρυσανθέμων" αν και βραβευμένο, στέκεται ακόμα μισοδιαβασμένο στη βιβλιοθήκη μου και δεν νομίζω ότι θα το τελειώσω ποτέ. Οι φόβοι μου επαληθεύθηκαν. Παρά την τεράστια προβολή, τη διαφήμιση, την αποδοχή της επίσημης κριτικής, "Η γυναίκα..." είναι κουραστικό, συγχιστικό, ανιαρό, μια ακατανόητη ανάμειξη πραγματικότητας και φαντασίας, με ασαφείς τις προθέσεις του συγγραφέα. Αν ήθελε να αποκαταστήσει την ηρωίδα του, την ηθοποιό Ελένη Παπαδάκη, που εκτελέστηκε από το ΕΑΜ, γιατί δεν την αναφέρει με το όνομά της; Τι εξυπηρετεί το να αλλοιώσει την πραγματικότητα και να τη βάλει να μην πεθαίνει από τις σφαίρες, αλλά σε βαθιά γεράματα; Αν τουλάχιστον μας έδινε την προσωπικότητά της, την ιστορία της ως ηθοποιού, αν μας μιλούσε για τους ρόλους που ερμήνευσε...Μήπως πάλι ήθελε ο συγγραφέας να ζωντανέψει μια εποχή, αυτή τη φρικτή εποχή του εμφυλίου; Υπάρχουν πολύ καλύτερες περιγραφές σε πλήθος άλλα λογοτεχνικά έργα γι' αυτή την περίοδο και μάλιστα όχι τόσο μονόπλευρα ιδωμένη. Και γιατί δηλώνει ότι "τα πρόσωπα και τα γεγονότα του μυθιστορήματος είναι φανταστικά"; Είναι φανταστικά οι Κοτοπούλη, Κυβέλη, Παξινού, Ηλίας Βενέζης, Λιλίκα Νάκου, Βεάκης, Αιμίλιος Χουρμούζιος και δεκάδες άλλα; Αν θεωρήσουμε και τα γεγονότα φανταστικά, τότε τι ρόλο παίζουν τα πρακτικά της δίκης, οι καταθέσεις κ.λπ; Όσο δε για τις καταθέσεις των μαρτύρων, είναι πανομοιότυπες, κουραστικές, ανιαρές. Και γιατί πρέπει ο αναγνώστης να κουράζεται τόσο για να καταλαβαίνει κάθε φορά ποιος μιλά; Όχι γιατί δεν πρέπει να καταβάλλει κόπο ο αναγνώστης, αλλά στην προκειμένη περίπτωση δεν βρίσκω να εξυπηρετεί καμιά σκοπιμότητα. Πολλές φορές χρειάστηκε να γυρίσω πίσω και να ξαναδιαβάσω σελίδες, όχι γιατί με δυσκόλευε το νόημα, αλλά απλώς γιατί δεν διευκρινιζόταν το πρόσωπο που μιλούσε. Διερωτώμαι αν το συγκεκριμένο βιβλίο θα είχε την απήχηση και την κυκλοφορία που έχει αν δεν προβαλλόταν και αν δεν διαφημιζόταν σε τόσο υπερβολικό βαθμό. Πολύ θα ήθελα να ακούσω σχόλια από άλλους που θα είχαν το θάρρος να διαφωνήσουν με την επίσημη κριτική.

8 σχόλια:

  1. Ανώνυμος4:22 μ.μ.

    Ο καιρός των χρυσανθέμων....ό,τι πιο βαρετό έχω διαβάσει στη ζωή μου....έκανα πραγματικό αγώνα να το τελειώσω(γιατί έχω κι αυτή τη μανία,να μην αφήνω μισοδιαβασμένο βιβλίο...),υποθέτω οτι μόνο καποιον που έχει σχέση με το θέατρο θα ενδιαφέρει,και το βραβείο στην ουσία,κατ'εμέ,έχει να κάνει περισσότερο με τον Μανο Ελευθερίου ως προσωπικότητα και λιγότερο με το ίδιο το βιβλίο.
    Ως εκ τούτου ούτε που σκέφτηκα να αγοράσω το "Η Γυναίκα που πέθανε δυο φορές"

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Με το συγκεκριμένο ούτε κι εγώ τα κατάφερα... στη λίστα με τα μισοδιαβασμένα, λοιπόν! (Τι μισοδιαβασμένο δηλαδή... ίσα-ίσα οι 2-3 πρώτες σελίδες κι αυτές με το ζόρι... κι ας νιώθω "ενοχές" κάθε φορά που τυχαίνει ν' αφήσω βιβλίο "στη μέση")

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Για να μπορέσει κανείς να διαβάσει την ''Γυναίκα....'' πιστεύω οτι πρέπει οπωσδήποτε προηγουμένως να έχει μια γενική ιδέα για την εποχή και τα πρόσωπα. Έστω να διαβάσει μια συνοπτική βιογραφία της Ελένης Παπαδάκη, την οποία άλλωστε αφορά το βιβλίο αυτό..

    Οι χαρακτήρες του έργου -οι γιατροί και οι 'γριές' είναι μυθοπλαστικά. Ωστόσο οι δικογραφίες, η αλληλογραφία της Καλλιτέχνιδος, τα πρόσωπα και οι εγκιβωτισμένες ιστορίες για αυτά, είναι πέρα για πέρα αληθινές.

    Απλά χρησιμοποιούνται προσωπεία για να μην θιχτούν υπολήψεις από μεριάς των απογόνων των προσώπων.

    Τι να πεί δηλαδή; Οτι η Κατίνα Παξινού έσκαψε το λάκκο της Παπαδάκη επειδή την ζήλευε; Λέει απλά ''η Βασιλική αντίζηλος'' ''η Μοιραία Ηθοποιός'' και καθαρίζει.

    Επιμένω πάντως οτι για κάποιον που δεν γνωρίζει τα ιστορικά γεγονότα, το βιβλίο είναι πολύ μπερδευτικό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Συμφωνώ γενικά και βρήκα το βιβλίο πολύ ενδιαφέρον, αν και χρειάστηκε να το διαβάσω τρείς φορές. Οι αθλιότητες του εμφυλίου αναφαίνονται, εικάζω όμως πως ο συγγραφέας μιλάει συγκεκαλυμένα για συγκεκριμένα πρόσωπα. Ποιός είναι ο κύριος ηθικός αυτουργός? Η Κατίνα Παξινού, από όσα ξέρω, βρισκόταν την περίοδο εκείνη στην Αμερική. Το "Μάνος Ελευθερίου - Ελένη Παπαδάκη" στην εκπομπή "Εξιστορείν και ιστορείν" (20Μαρ15?) αναφέρει αρκετές αξιόλογες πληροφορίες, χωρίς πάντως να δίνει τελική απάντηση (2Ιαν16).

      Διαγραφή
    2. Ψάχνοντας περισσότερο στο διαδίκτυο, η καταχώρηση (από Σπύρο Αραβανή, 16Νοε14) "ο Μάνος Ελευθερίου γράφει για τη δολοφονία της Ελένης Παπαδάκη (Αποκλειστική Α! δημοσίευση)" στο ertopen.com παρέχει αρκετά χρήσιμα στοιχεία. Νομίζω ότι η πρότερη ανάγνωση της (μαζί με την παραπάνω συνέντευξη του Μάνου Ελευθερίου στο "Εξιστορείν...") βοηθάει στην ευχερέστερη ανάγνωση του βιβλίου. Σημειώνεται ότι και οι δύο πηγές αναφέρουν τα γεγονότα κατά χρονολογική σειρά, οπότε βοηθούν να σχηματίσει ο αναγνώστης εικόνα της διαδοχικής εξέλιξης των γεγονότων.

      Διαγραφή
  4. Η γυναικα που πεθανε δυο φορες.Με το ζορι το τελειωσα και εχω φοβερη υπομονη με τα βιβλια.Τον καιρο των χρυσανθεμων μετα απ αυτα που διαβασα ουτε που προκειται να το ανοιξω.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Κρίμα που δεν κατάλαβες, γιατί η μυθιστορηματική Παπαδάκη δεν πέθανε. Αυτή ήταν η συγκλονιστική κρυμμένη ιδέα της απίστευτης αυτής μελέτης, γιατί για μελέτη επρόκειτο και όχι για μυθιστόρημα.
    Πάντως εμένα ΔΕΝ με κούρασε καθόλου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Μήπως "κουράζει" (και είναι...μονόπλευρος) ο οποιοσδήποτε παρουσιάζει τους "μαχητές" και τους "στρατηγούς" (λέμε τώρα) του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ ως αυτό που πραγματικά ήταν (δηλαδή αμόρφωτοι κακόψυχοι ελληνόφωνοι κατσαπλιάδες) και όχι αυτό που το εν Ελλάδι σοβιετικό καθεστώς θέλει να νομίζουμε ότι ήταν? Απλά διερωτώμαι...

    ΑπάντησηΔιαγραφή