Το γέλιο του δράκου

"Στο κάτω κάτω, τι καλύτερο απ' το να είσαι δεκάξι χρόνων στην Ευρώπη, στην αρχή της δεκαετίας του εξήντα;" Αναρωτιέται ο δεκαεξάχρονος ήρωας του Pierre Peju στην αρχή του βιβλίου (ΤΟ ΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΔΡΑΚΟΥ, ποταμός, 2007). Είναι καλοκαίρι του 1963 στη Γερμανία. Ο νεαρός Γάλλος Πωλ Μαρλώ βρίσκεται σε μια μικρή γερμανική πόλη, το Κελστάιν, που είχε βγει αλώβητο από τους βομβαρδισμούς και τη λαίλαπα του πολέμου. Βρίσκεται εκεί φιλοξενούμενος του Τόμας, ενός παιδιού με το οποίο αλληλογραφούσε. Η εύθυμη συντροφιά των νεαρών, οι ωραίες εκδρομές στο δάσος και στη Μαύρη Λίμνη, η έλξη που αισθάνεται για ένα ωραίο κορίτσι, την Κλάρα, παθιασμένο με την κινηματογράφηση και τη φωτογραφική τέχνη, η αντιζηλία με τον Τόμας, όλα μοιάζουν όμορφα, ειρηνικά. Είναι η Γερμανία και η Ευρώπη που επουλώνει τις πληγές της και βλέπει με αισιοδοξία το μέλλον. Όμως το πολύ κοντινό παρελθόν, οι μνήμες του πολέμου είναι ακόμα εκεί, βασανιστικές, με τις οδυνηρές συνέπειες γι' αυτούς που έζησαν τη φρίκη ακόμα παρούσες. Η όμορφη, ανήσυχη Κλάρα είναι κόρη του γιατρού Λαφονταίν, που ως στρατιωτικός γιατρός συμμετείχε στο Ρωσικό μέτωπο του πολέμου και έζησε μια συγκλονιστική εμπειρία με τη θανάτωση παιδιών. Η μητέρα της είναι άλλο ένα θύμα του πολέμου, έχοντας δει να βομβαρδίζεται το σπίτι της και να ξεκληρίζεται ολόκληρη η οικογένειά της.

Στο δεύτερο κεφάλαιο του βιβλίου ο συγγραφέας μας μεταφέρει στο καλοκαίρι του 1941 στην Ουκρανία και περιγράφει την εξόντωση των εκεί Εβραίων. Σκληρές οι σκηνές, σπαραχτική η πορεία των παιδιών προς το θάνατο, μια πορεία που σημάδεψε για πάντα τη ζωή του υπεύθυνου λοχαγού, φίλου και συντοπίτη του γιατρού Λαφονταίν. Ο λοχαγός θα γυρίσει στο Κελστάιν αλλά δεν γλιτώνει από τις τύψεις που τον οδηγούν στην τρέλα και στο πνίξιμο των ίδιων των παιδιών του.

Τα κεφάλαια με το παρόν του 1963 και το παρελθόν του 1941, οι ιστορίες του παρόντος και του παρελθόντος εναλλάσσονται όλο το καλοκαίρι, όσο ο Πωλ βρίσκεται στη Γερμανία. Με το τέλος του καλοκαιριού επιστρέφει στο Παρίσι και τα επόμενα κεφάλαια ακολουθούν την πορεία της ζωής και της ενηλικίωσής του, χωρίς να αποφεύγεται πάλι το παρελθόν. Τα κεφάλαια σημαδεύονται με χαρακτηριστικές για τη ζωή του ήρωα χρονολογίες, όπως 1964, 1968 και τα γεγονότα του Μάη, 1972 κ.λπ. φτάνοντας ως το φανταστικό 2037, οπότε ο ήρωας, υπέργηρος, έχοντας βιώσει πλήθος θανάτους, "ακούει τη βοή των αναμνήσεων".

Στην πορεία της ζωής του ο Πωλ, που του άρεσε να ζωγραφίζει, ανακαλύπτει το ταλέντο του στη γλυπτική κι αυτό γίνεται τελικά η τέχνη και το επάγγελμά του. Η Κλάρα, με την οποία συναντιούνται κατά διαστήματα (μου θύμισε κάπως το "Παλιοκόριτσο" του Μάριο Βάργκας Λιόσα) κυνηγάει τη φωτογραφική είδηση στα πεδία των μαχών και θα βρει το θάνατο σε μια αψιμαχία Ισραηλινών-Παλαιστινίων. Ο Πωλ παντρεύεται μια νεαρή νοσοκόμα που τον είχε περιθάλψει όταν αυτός τραυματίστηκε στα γεγονότα του Μάη του '68. Παράλληλα βασανίζεται και από το μυστήριο της δολοφονίας του πατέρα του που συνέβη αμέσως μετά την ανακωχή, ένα αίνιγμα που θα λυθεί προς το τέλος του βιβλίου.

Ένα πολύ ενδιαφέρον και αξιόλογο βιβλίο, στο οποίο όμως εμπλέκονται τόσα πολλά θέματα ( ο πόλεμος, η εξόντωση των Εβραίων, ο έρωτας, η εφηβεία και η ενηλικίωση, ο Μάης του '68, η τέχνη, στοιχεία αστυνομικού μυθιστορήματος, κ.λπ.) που διερωτώμαι με τι θα ασχοληθεί ο συγγραφέας σε μελλοντικό του έργο!