Άρωμα Ισπανίας

Δεν θα απορούσα καθόλου αν σε 1-2 χρόνια η Βικτόρια Χίσλοπ έριχνε στην αγορά ακόμα ένα μπεστ σέλλερ μετά το "Νησί" και το "Γυρισμό" (Διόπτρα, 2008, μετ. Μιχάλης Δελέγκος), ούτε θα παραξενευόμουν αν μάθαινα ότι παρακολούθησε μαθήματα δημιουργικής γραφής. Με πανομοιότυπη τεχνική πορεύεται και, στηριγμένη σε πραγματολογικά στοιχεία (λέπρα-ισπανικός εμφύλιος), υφαίνει μια εύπεπτη, ευπώλητη ιστορία.

Και στα δυο βιβλία έχουμε μια νεαρή Αγγλίδα που αγνοεί το παρελθόν της μητέρας της, μεταβαίνει στον τόπο καταγωγής της (της μητέρας), στο μεν "Νησί "εμπρόθετα, γιατί ξέρει τις ελληνικές ρίζες, στο δε "Γυρισμό" εντελώς τυχαία, αφού, αν και η ηρωίδα, η Σόνια, ήταν 15 χρονών όταν πέθανε η μητέρα της, δεν είχε ιδέα για την καταγωγή της, πράγμα ασφαλώς απίθανο, αλλά, έστω, ας το δεχτούμε. Και στα δυο βιβλία οι ηρωίδες συναντούν κάποιον (μια παλιά φίλη στο πρώτο, τον νεανικό έρωτα στο δεύτερο) που τους αφηγείται όλη την ιστορία.

Για να μην είμαι όμως άδικη, βρήκα το "Γυρισμό" καλύτερο, πιο ώριμο από το "Νησί". Ειδικά στο πρώτο μέρος όπου η Σόνια, που αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα στο γάμο της, έρχεται με μια φίλη της για διακοπές στη Γρανάδα, η ατμόσφαιρα και η περιγραφή της σύγχρονης πόλης είναι ελκυστικές. Διάβασα με ενδιαφέρον αυτό το μέρος, ίσως γιατί η Γρανάδα είναι από τις αγαπημένες μου πόλεις, όσο λίγο κι αν κράτησε η επίσκεψή μου εκεί.

Πολλά στοχεία επίσης του εμφυλίου προσφέρονται στον αναγνώστη, θα μπορούσαν όμως, πιστεύω, να αξιοποιηθούν περισσότερο (θεωρώ ασέβεια να συγκρίνω με το "Για ποιον χτυπά η καμπάνα"). Χρειάζεται ακόμη εκ μέρους του αναγνώστη αποδοχή της συγγραφικής σύμβασης, με βάση την οποία όλο το δεύτερο μέρος, κάπου 300 σελίδες, αποτελεί αποκλειστική αφήγηση ενός προσώπου, που με απίθανες λεπτομέρειες εξιστορεί τα πάθη της οικογένειας Ραμίρεζ, οικογένειας της μητέρας της Σόνιας, όπως θα αποκαλυφθεί στο τέλος, αλλά που ο αναγνώστης έχει βέβαια αντιληφθεί πολύ προηγουμένως.

Οι γονείς, Πάμπλο και Κόντσα διατηρούσαν ένα καφέ στη Γρανάδα. Είχαν τρία αγόρια κι ένα κορίτσι. Ο μεγάλος γιος ήταν δάσκαλος, ο άλλος ταυρομάχος και ο τρίτος, με σεξουαλικές ιδιαιτερότητες, κιθαρίστας. Το κορίτσι, η Μερσέντες, από μικρή έδειξε την αγάπη και τις ικανότητές της στο χορό. Έτσι, με αυτή την κατανομή των ρόλων, η συγγραφέας έχει την ευκαιρία να αποδώσει πολιτιστικά χαρακτηριστικά της Ισπανίας. Είναι από τις ευτυχισμένες στιγμές της συγγραφής η περιγραφή ταυρομαχιών ή των ισπανικών χορών.

Ο εμφύλιος που ξεσπά το 1936 με το πραξικόπημα του Φράνκο διαλύει την οικογένεια. Ο πατέρας στη φυλακή, τα αγόρια σκοτώνονται όλα, ο καθένας με διαφορετικό τρόπο, ούτως ώστε να φανούν διάφορες πτυχές του εμφυλίου, και μόνο η Μερσέντες σώζεται τελικά στην Αγγλία, όπου είχε πάει συνοδεύοντας παιδιά που τα έστελλαν οι γονείς τους για να σωθούν. Στην Αγγλία θα παντρευτεί και θα μείνει τελικά, χωρίς να αποκαλύψει ποτέ στην κόρη της το πολυτάραχο παρελθόν της.

Δεν θα έλεγα ότι χάνει κανείς το χρόνο του διαβάζοντας το "Γυρισμό", αλλά αν σας ενδιαφέρει η χώρα και η εποχή, προτιμήστε τον Χέμιγκουεη.

Υ.Γ. Και μια απορία για την ελληνική έκδοση. Δεν υπήρχε καμιά άξια λόγου διαφημιστική κριτική για να αποτυπωθεί στο οπισθόφυλλο εκτός απ' αυτήν του Μιχάλη Χατζηγιάννη (!!);