Ο χρόνος πάλι

Η πρώτη σκέψη που μου έρχεται στο νου καθώς αναπολώ όσα διάβασα στο βιβλίο της Σώτης Τριανταφύλλου "Ο χρόνος πάλι" (Πατάκης 2009) είναι "βαρυστομάχιασμα". Πώς νιώθεις σωματικά όταν κάποτε παρασυρθείς και καταναλώσεις μεγάλες σε ποσότητα και ποικιλία τροφές, έτσι ένιωσα πνευματικά διαβάζοντας αυτό το βιβλίο. Ένα πλήθος πληροφοριών, σκέψεων, αυτοβιογραφικών στοιχείων, περιγραφών πόλεων και τόπων, ονομάτων, υπαινικτικών αναφορών, τίτλων τραγουδιών, λογοτεχνικών αναφορών και λογοτεχνικής κριτικής και άλλων ακόμη στοιχείων, πλημμυρίζουν το βιβλίο κι ανάμεσά τους παρεμβάλλονται και πέντε διηγήματα. Πολύ συχνά η επιμελήτρια της έκδοσης καταφεύγει σε υποσημειώσεις για να διευκολύνει τον αναγνώστη, που και πάλι δεν είναι αρκετές για κάποιον που δεν είναι εξοικειωμένος, προπάντων με την πληθώρα των μουσικών αναφορών ή συγγραφέων ή κινηματογραφικών έργων.

Μέσα απ' όλο αυτό το συνονθύλευμα, που δεν ακολουθεί χρονολογική σειρά, μπορεί ο αναγνώστης να ανασυνθέσει τη ζωή της συγγραφέως. Με ποικίλες σπουδές, φαρμακευτική, γαλλική ιστορία και φιλολογία, αμερικανική ιστορία, την οποία και δίδαξε σε σχολείο του Μπρονξ, ζώντας μεταξύ Αθήνας-Παρισιού-Ν. Υόρκης, έζησε μια πλούσια σε εμπειρίες ζωή. Πνεύμα ανήσυχο, απροσάρμοστο, επαναστατικό, εικονοκλαστικό, με αγάπη στη μουσική και τα αυτοκίνητα, δεν ξέρω αν, παρ' όλη την τόσο γεμάτη ζωή, μπόρεσε να είναι ευτυχισμένη.

Εμφανίζεται δυστυχισμένη μέσα στην οικογένειά της, γιατρός και κομμουνιστής ο πατέρας, άβουλη η μητέρα. "Γεννήθηκα και μεγάλωσα μέσα στην κομμουνιστική Αριστερά: το περιβάλλον αυτό καθόρισε για πολλά χρόνια συγγένειες, φιλίες και επαγγελματικές σχέσεις", γράφει. Αλλού πάλι λέει: "Η ζωή στο σπίτι: ένα είδος στρατιωτικής θητείας που θα τελείωνε είτε με λιποταξία, είτε με τρελόχαρτο". Και κάπου αλλού: "Οι οικογένειες μου φαίνονται ενυδρεία όπου βάζεις αθώα το χέρι σου για να παίξεις με τα ψάρια και σου το τρώνε τα πιράνχας, ή σου το σφίγγουν θανάσιμα τα χταπόδια".

Η φοιτητική της ζωή στην Αθήνα επίσης απορριπτέα (Τι νοσταλγώ από τα φοιτητικά μου χρόνια: τίποτα).

Μα ούτε και η πατρίδα της λέει κάτι: "Δεν αναγνωρίζω καμιά πατρίδα. Θα ήμουν ευτυχισμένη αν μπορούσα να κινούμαι πάνω από τα σύνορα χωρίς διαβατήριο, ταυτότητα, άδεια οδηγήσεως. πατρίδα μου είναι η αγγλική και η ελληνική γλώσα" Κι όμως, όπως η ίδια πάλι ομολογεί, όταν μια φορά στην Αμερική την συνέλαβε η αστυνομία, τηλεφώνησε στο ελληνικό προξενείο λέγοντας "είμαι ελληνίδα υπήκοος, ελάτε να με σώσετε"!

Μα ούτε και οι δεσμοί της φαίνεται να την ικανοποιούν. Ζει για τρία χρόνια στο Παρίσι με τον Αλγερινό Ραμπά Ασουφίμ, με τον οποίο χωρίζει ήσυχα. "Χρόνια αργότερα ερωτεύτηκα έναν άνδρα που ήταν παντρεμένος (με άλλη). Δεν ήξερα ότι ο γάμος έχει τόση σημασία. Είμαστε πιστοί σε κάποιον μέχρι να βρούμε κάτι καλύτερο, όχι;"

Η Ελλάδα την απογοητεύει: "Η Ελλάδα, ένα νεκροταφείο ιδεών, ένα σκουληκιασμένο κεράσι". Καθόλου παράξενο που μέσα σ' ένα κατάλογο των top10 αγαπημένων της βιβλίων δεν υπάρχει ούτε ένας Έλληνας συγγραφέας. Γράφει αλλού: "Ο Σεφέρης: γραφικότητες, περιστέρια, θάλασσα, λιόδεντρα. Ο Καβάφης: ποίηση χωρίς γυναίκες, χωρίς φύση, φορτωμένη αποτροπές και διδαχές..." 

Πάλι καλά που μέσα στο μουσικό top10 της περιλαμβάνει τον Θεοδωράκη και τον Σαββόπουλο!

Κι όμως, η Σώτη Τριανταφύλλου γράφει καλά. Η γραφή της σε παρασύρει στον ανεμοστρόβιλο της ζωής της και η όποια διαφωνία ή απαρέσκεια του αναγνώστη σβήνει μπροστά στη λογοτεχνική γραφή. Και σίγουρα, δεν είναι μόνο η υποσυνείδητη τάση όλων μας για ματιές από την κλειδαρότρυπα που καθιστά αυτό το βιβλίο αξιοδιάβαστο.