Η ένδοξη παραίτηση της Ρόζα Λέιν

Το γράψιμο της Τζοάνα Καβένα σίγουρα τη θυμίζει, χωρίς αμφιβολία έχει επηρεαστεί απ' αυτήν, την αναφέρει άλλωστε ανάμεσα στις ποικίλες άλλες λογοτεχνικές αναφορές της, αλλά από το σημείο αυτό ως το χαρακτηρισμό "Βιρτζίνια Γουλφ του 21ου αι." νομίζω υπάρχει μεγάλη απόσταση. Άλλωστε, "Η ένδοξη παραίτηση της Ρόζα Λέιν" (Μεταίχμιο 2009, μετ. Αργυρώ Μαντόγλου) είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Καβένα και είναι πολύ πρόωρος ο χαρακτηρισμός, αν δεν δούμε και τη συνέχεια της συγγραφικής της πορείας.

Κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου η 35χρονη Ρόζα Λέιν, που τα τελευταία δέκα χρόνια εργάζεται ως δημοσιογράφος, κρατώντας την πολιτιστική στήλη μεγάλης εφημερίδας. Μια καλοκαιρινή μέρα, τελείως απροσδόκητα ακόμη και για την ίδια, σε μια παρόρμηση, στέλλει στο αφεντικό της ένα σύντομο μέιλ με κατάληξη "παραιτούμαι". Τι είναι αυτό που την έσπρωξε σ' αυτή την αυθόρμητη κίνηση; Είναι η κρίση της ηλικίας; Είναι ο θάνατος της μητέρας της που συνέβη λίγους μήνες πριν;  Ή μήπως είναι η προσπάθεια να βρεί ένα νόημα στη ζωή της που την έβλεπε τελματωμένη και την τρομοκρατούσε η ιδέα να περάσει μια ζωή επαναλαμβάνοντας τα ίδια πράγματα;

Η ζωή της βέβαια δεν θα γίνει κάθόλου πιο εύκολη. Σχεδόν ταυτόχρονα με την παραίτησή της, πληροφορείται ότι ο Λίαμ, ο άντρας με τον οποίο συζούσε για τρία χρόνια, την εγκαταλείπει και ετοιμάζεται να παντρευτεί την καλύτερή της φίλη. Διπλή προδοσία. Φιλοξενείται σε μια φίλη, τα άθλια οικονομικά της την αναγκάζουν να ψάχνει, άδικα όμως, για μια δουλειά, ενώ αγωνίζεται να πείσει την τράπεζα να της δώσει μια παράταση για τα χρέη της. Καταρτίζει συνεχώς λίστες για πράγματα που έχει να κάνει:" Να βρεις μια δουλειά-Να πλύνεις τα ρούχα-να καθαρίσεις την κουζίνα-να τηλεφωνήσεις στον Λίαμ-Να μελετήσεις άλλες θρησκείες-Να διαβάσεις τις κωμωδίες του Σαίξπηρ-να καθαρίσεις το καθιστικό" κ.λπ. κλπ. Οι λίστες αυτές, με μικρές παραλλαγές, επανέρχονται σ' όλο το βιβλίο, τονίζοντας έτσι  την αδράνειά της, την αντίθεση ανάμεσα στις προθέσεις και τις πράξεις.

Στο μεγαλύτερο μέρος του μυθιστορήματος την βλέπουμε να τριγυρίζει στους δρόμους του Λονδίνου, να παρατηρεί ακόμη και ασήμαντες λεπτομέρειες από την πολύωρη περιπλάνησή της, ενώ οι σκέψεις την πλημμυρίζουν. Έχει εδώ αρκετή ομοιότητα με την "Κυρία Νταλλογουέη", αλλά η περιπλάνηση της ηρωίδας της Βιρτζίνια Γουλφ κράτησε μόνο μια μέρα και μέσα σ' αυτήν χώρεσε παρελθόν και παρόν. Οι περιπλανήσεις, η απραξία, η βουλία, οι αναμνήσεις, οι σκέψεις της Ρόζα κρατάνε μήνες κι αυτό, παρ' όλη τη δύναμη γραφής της Καβένα, καταντά κάπως κουραστικό για τον αναγνώστη.

Σαν σε μια διαλεκτική σχέση, εμφανίζονται στο βιβλίο δυο εντελώς αντίθετες περπτώσεις. Είναι ο πατέρας της Ρόζα που αν και ηλικιωμένος, έχοντας χάσει τη σύζυγό του, είναι γεμάτος ενέργεια, ασχολείται με πλήθος δραστηριότητες και δεν του λείεπι η γυνακεία συντροφιά.

Η δεύτερη περίπτωση είναι ένα ζευγάρι φίλων της που ζει σε μια άνετη φάρμα στην περιοχή των λιμνών. Έχουν τρία παιδιά, περιμένουν τέταρτο και όταν η Ρόζα τους επισκέπτεται αισθάνεται να αποπνέουν τη χαρά τη ζωής. Όμως, ενώ είναι πρόθυμοι να τη φιλοξενήουν πολλές μέρες, εκείνη, το επόμενο πρωί, πριν ακόμη η οικογένεα ξυπνήσει, φεύγει και γυρίζει στο Λονδίνο.

Η Τζοάνα Καβένα θα 'λεγε κανείς πως σγκέντρωσε στην ηρωίδα της πολλά από τα γνωρίσματα των νέων της εποχής μας. Ανεργία, αδράνεια, μια κενότητα, αναζήτηση ενός νοήματος στην ύπαρξη πέρα από το δουλειά-σπίτι-οικογένεια.

"Η ένδοξη παραίτηση της Ρόζα Λέιν (διερωτώμαι μαζί με την Αγγέλα Γαβρίλη στο http://www.diavasame.gr/ γιατί αυτή η αλλαγή του τίτλου. Στο πρωτότυπο ο τίτλος είναι απλώς inglorius=άδοξη) είναι ένα ενδιαφέρον σύγχρονο μυθιστόρημα, που όσοι δεν αγαπούν ιδιαίτερα τη δράση, αλλά προτιμούν την εσωτερικότητα και τις σκέψεις, σίγουρα θα απολαύσουν.