Παρασκευή, Φεβρουαρίου 01, 2013

Το μυστικό της Έλλης

Ποια η διαφορά ανάμεσα σε μια κοινή φωτογραφία, σαν αυτές που ο καθένας από μας βγάζει σαν ενθύμιο από ένα ταξίδι, μια οικογενειακή στιγμή ή άλλο αξιομνημόνευτο γεγονός και την καλλιτεχνική φωτογραφία που είναι έργο τέχνης, τη βλέπουμε σε εκθέσεις, διαγωνισμούς ή διακοσμούμε μ' αυτή χώρους; Και περαιτέρω, ποια η διαφορά ανάμεσα στην καλλιτεχνική φωτογραφία κι ένα αξιόλογο πίνακα ζωγραφικής που είναι μια εξαρχής δημιουργία του καλλιτέχνη;
Το μυθιστόρημα του Θεόδωρου Γρηγοριάδη "Το μυστικό της Έλλης" (Πατάκης 2012) μου φάνηκε ότι δεν είναι μια ερασιτεχνική φωτογραφία, ούτε όμως πίνακας ζωγραφικής. Μοιάζει μάλλον με την καλλιτεχνική φωτογραφία. Ωραίο, αλλά πάντα μια φωτογραφία.
Ο Γρηγοριάδης "φωτογραφίζει" λογοτεχνικά τη ζωή μιας ανύπαντρης πενηντάρας καθηγήτριας γαλλικών, φωτογραφίζοντας ταυτόχρονα μια γειτονιά της σύγχρονης Αθήνας. Είναι μια υποβαθμισμένη περιοχή των νοτιοδυτικών προαστίων, στο Ρουφ και το Βοτανικό, που τη διασχίζουν οι γραμμές του τρένου. Με θλιβερές πολυκατοικίες, κλειστές βιοτεχνίες, μελαγχολικά μπαλκόνια, ερημωμένα κτήρια κι ανάμεσά τους τα μπαράκια και οι ενοχλητικές μουσικές τα βράδια. Μέσα σ' αυτό το σκοτεινό σκηνικό, με  τη θλίψη να γίνεται πιο έντονη λόγω της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας, διαδραματίζεται η ιστορία.
Πρωταγωνίστρια της ιστορίας η Έλλη. Πρωτοδιορίστηκε στη Λήμνο, εργάστηκε για τρία χρόνια στο Ζαΐρ, έκανε το μεταπτυχιακό της στο Παρίσι, είχε διάφορους ερωτικούς συντρόφους, τώρα όμως ζει μόνη, ανύπαντρη από επιλογή και διδάσκει στο κοντινό Γυμνάσιο. Οι φίλες που την τριγυρίζουν, συνάδελφοι οι περισσότερες, βρίσκονται περίπου στην ίδια ηλικία και κατάσταση. Οι κοινές έξοδοι, πότε σ' ένα μπαράκι, πότε σε μια πολιτιστική εκδήλωση, δεν είναι αρκετές για να φωτίσουν τη ζωή τους, τη μελαγχολία τους, τη μοναξιά τους. Το σχολείο, υποβαθμισμένο κι αυτό, δεν τους δίνει καμιά ικανοποίηση και παρά τη βεβαιότητα του, έστω και περικομμένου μισθού, συχνά σκέφτονται τη συνταξιοδότηση.
Η ζωή και οι αποφάσεις της Έλλης όμως ανατρέπονται από την εμφάνιση ενός άντρα που εισβάλλει ξαφνικά στη μοναξιά της. Είναι ο κατά είκοσι χρόνια νεότερός της Αντώνης, εργοδηγός, άνεργος για την ώρα, παντρεμένος, μ' ένα κοριτσάκι της έκτης δημοτικού. Δεν είναι πολύ ξεκάθαρο γιατί αυτός ο νέος, όμορφος άντρας συνδέεται με την πενηντάρα Έλλη. Αφήνεται όμως να νοηθεί ότι τα ψυχολογικά προβλήματα της γυναίκας του τον κάνουν ν' αποζητά αλλού ηθική στήριξη και συμπαράσταση. Ίσως και γιατί, υιοθετημένος ο ίδιος, δεν είχε γνωρίσει τη στοργή και την αγάπη της μητρικής αγκαλιάς.
Η ζωή της Έλλης γεμίζει από την προσμονή, το μοίρασμα, τη συντροφικότητα. Τη σχέση της κρατάει μυστική από όλο το περιβάλλον, τις φίλες της,  τον ηλικιωμένο και άρρωστο πατέρα της, την αδελφή της. Σταδιακά γνωρίζεται με τη γυναίκα και την κόρη του Αντώνη, στην οποία προσφέρεται να κάνει ιδιαίτερο μάθημα γαλλικών. Σιγά-σιγά εμπλέκεται ολοένα και περισσότερο με την οικογένειά του  ωθούμενη από γνήσιο ενδιαφέρον για βοήθεια, χωρίς να υποκινείται από κανένα ιδιοτελές συμφέρον.
Η ψυχολογία της ανύπαντρης μεσήλικας γυναίκας, που βλέπει ίσως μια τελευταία αναλαμπή στην ερωτική της ζωή, αποδίδεται με πειστικότητα από τον συγγραφέα. Είναι χαρακτηριστική η αγάπη της Έλλης για  τα παιδιά. Εκτός από την κόρη του Αντώνη, τη στοργική της φροντίδα εκδηλώνει και για τη μικρή της ανεψιά, για ένα παιδί που είχε γνωρίσει στο Ζαΐρ, ακόμα και για δυο μικρές μουσουλμάνες της γειτονιάς της.
Ένα ενδιαφέρον, σύγχρονο μυθιστόρημα, στο οποίο δίνεται ένα ρεαλιστικό, αναμενόμενο τέλος, επαναφέροντας τα πράγματα στην ήρεμη μελαγχολία που για λίγο διέκοψε η εισβολή του Αντώνη στη ζωή της Έλλης.

8 σχόλια:

  1. Επ τι έγινε; συνεννοημένοι είστε με τον http://akamas.wordpress.com/;
    Άλλη μια ανάρτηση από κάποιον φίλο και στο τέλος θα πάω να το αγοράσω!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ενδιαφέρον φαίνεται, Κίκα μου, το νέο σου βιβλίο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ναι, μια απρόοπτη σύμπτωση, αγαπητή linrarian! Γράφαμε με τον Ακάμα σχεδόν την ίδια ώρα! Μα μήπως είναι η μόνη σύμπτωση στη ζωή μας;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Το έχω στα προσεχώς μια κι εκτιμώ και παρακολουθώ γενικότερα τον Γρηγοριάδη,ίσως το επισπεύσω παρακινούμενη σήμερα από την θετική, νομίζω,ματιά της anagnostria.
    Παρόλο που η ελληνική λογοτεχνία συνεχίζει να μη βγαίνει από την εσωστρέφεια των θεμάτων της η προσπάθεια κάποιων συγγραφέων όπως ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης μου κινεί σταθερά το ενδιαφέρον.

    Με εξαίρεση το "Παρτάλι" που θεωρώ ως το πιο εμπνευσμένο και διαφορετικό του μυθιστόρημα αν και ο Γρηγοριάδης κινείται κι αυτός σε μια (θεωρούμενη,ίσως)περισσότερο εγχώρια θεματολογία η γραφή του αφήνει έντονο αποτύπωμα,δεν την ξεχνάς.

    Καλημέρα και καλό μήνα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Δεν έχω διαβάσει άλλο του Γρηγοριάδη. Το σχόλιό σου με παρακινεί για το Παρτάλι. Όσο για "το μυστικό της Έλλης" μπορεί να μην είναι η μεγάλη, συνταραχτική λογοτεχνία, όμως πιστεύω ξεχωρίζει μέσα στη σύγχρονη ελληνική παραγωγή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Καλό μήνα Κίκα, έτσι όπως παρουσίασες το "μυστικό της Έλλης" μου ξύπνησες το ενδιαφέρον να το διαβάσω. Πρώτα γιατί αναφέρεται σε σύγχρονα γεγονότα καιδεύτερον γιατί η Έλλη έζησε στο Ζαΐρ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Δυστυχώς Γιόλα μου, δεν μπορώ να σου το δανείσω. Το διάβασα και το έχω ηλεκτρονικά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Είναι πολύ καλό βιβλίο και χαίρομαι που συμφωνούμαι με την αναγνώστρια,librarian περιμένω να δω τη γνώμη σου

    ΑπάντησηΔιαγραφή