Χαμένο παιδί

Ιαν ΜακΓιούαν
Χαμένο παιδί
Πατάκης 2013 (α΄ έκδοση στα Αγγλικά 1987)
Μετ. Κατερίνα Σχινά

Ο Γιαν ΜακΓιούαν είναι από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Τα βιβλία του "Εξιλέωση" (Νεφέλη 2002), "Σάββατο" (Νεφέλη 2006), "Στην ακτή" (Πατάκης 2007), μου κράτησαν πολλές ώρες απολαυστικής αναγνωστικής συντροφιάς. Ο αργός ρυθμός, οι σκέψεις, η εσωτερικότητα, η ελάχιστη δράση που χαρακτηρίζουν τα έργα του, αποτελούν γνωρίσματα και των προηγούμενων και του πρόσφατα εκδοθέντος μυθιστορήματός του "Χαμένο παιδί" (αν και η έκδοση στα Αγγλικά είναι του 1987).

Το θέμα των χαμένων παιδιών, των παιδιών που εξαφανίζονται, που αναζητούνται, που κάποτε ξαναβρίσκονται αλλά τις πλείστες φορές μένουν για πάντα χαμένα, είναι από μόνο του συγκινητικό και ο κίνδυνος να περιπέσει ο χειριστής ενός τέτοιου θέματος στο μελό μεγάλος. Τον κίνδυνο αυτό απέφυγε ο ΜακΓιούαν και μας δίνει ένα μυθιστόρημα ρεαλιστικό, με τη ζωή να προχωράει με τον κανονικό της ρυθμό και τις καθημερινές της συνήθειες, αν και ποτέ δεν παύει υποδόρια να υπάρχει ο πόνος και η θλίψη της απώλειας, την οποία ο αναγνώστης διαισθάνεται κάτω απ' όλες αυτές τις εξωτερικές δρααστηριότητες.

Ο Στίβεν Λιούις, συγγραφέας παιδικών βιβλίων, πηγαίνει ένα σαββατιάτικο πρωινό με την τρίχρονη κορούλα του να ψωνίσει στο σουπερμάρκετ της γειτονιάς του. Το κοριτσάκι τον ακολουθεί διαρκώς.. Μέσα σε δευτερόλεπτα όμως,  σε μια στιγμιαία απόσπασση της προσοχής του στο ταμείο, στρέφει το βλέμμα και η Κέιτ δεν είναι πια εκεί. Η αρχική σκέψη είναι ότι το παιδί κάπου τριγυρίζει στο κατάστημα. Σε μια σταδιακή κορύφωση αναζήτησης, που θα διαρκέσει μέρες, μήνες, χρόνια πρέπει εκείνος και η γυναίκα του να αποδεχτούν το αναπόφευκτο της εξαφάνισης.

Ολόκληρη η ζωή τους επηρεάζεται ανεπανόρθωτα. Εκείνη αποσύρεται και απομονώνεται στο εξοχικό της. Το όλο θέμα, οι επιδράσεις του, τα συναισθήματα, μας δίνονται από την πλευρά του πατέρα, ο οποίος συμμετέχει σε μια επιτροπή για τη συγγραφή "ενός εγκεκριμένου εγχειριδίου παιδικής αγωγής". Τις υπόλοιπες ώρες του τις περνάει με πλήρη αδράνεια, ξαπλωμένος στον καναπέ, πίνοντας και αφηρημένα παρακολουθώντας τηλεόραση.

Όμως η εξαφάνιση δεν είναι το μοναδικό ή ακόμα και το κύριο θέμα του μυθιστορήματος. Είναι η αφορμή για την έκλυση και άλλων θεμάτων, όπως η σχέση με ένα άλλο φιλικό ζευγάρι,  η θατσερική εποχή και οι στρατιές των ζητιάνων, είναι η σχεδόν μεταφυσική επιστροφή του ήρωα στη δική του παιδική ηλικία. "Μόνο όταν μεγαλώσεις, ίσως μόνο όταν αποκτήσεις ο ίδιος παιδιά, κατανοείς πλήρως ότι οι γονείς σου είχαν μια γεμάτη και πολύπλοκη ζωή πριν εσύ γεννηθείς", γράφει κάπου.

Βεβαίως η τραγική απώλεια του τρίχρονου κοριτσιού δεν παύει να σκιάζει τα πάντα. Σε μια παρηγορητική ψευδαίσθηση αγοράζει για την Κέιτ δώρο γενεθλίων, ενώ κάποια  στιγμή νομίζει πως αντικρίζει την κόρη του στο πρόσωπο ενός άλλου κοριτσιού και φτάνει στο σημείο να το διεκδικήσει από το σχολείο του.

Είναι ένα βιβλίο με παρακλάδια, που αν και βρίσκω ότι υστερεί σε σχέση με τα μεταγενέστερα βιβλία του συγγραφέα, δεν παύει να διατηρεί εκείνα τα χαρακτηριστικά ύφους και περιεχομένου που καθιστούν τα βιβλία του ΜακΓιούαν προσφιλή σε εκατομμύρια αναγνώστες.