'Αρια. Ο κόσμος από την αρχή.

Δημήτρης Στεφανάκης
'Αρια.Ο κόσμος από την αρχή.
Ψυχογιός, 2013

Δεν ξέρω αν έφταιγαν τα σαραντάρια της θερμοκρασίας με τα οποία μας αποχαιρετά ο φετινός Αύγουστος ή η συνήθης καλοκαιρινή ραστώνη ή η σαγήνη της θάλασσας ή το ότι η "Άρια. Ο κόσμος από την αρχή", το τελευταίο βιβλίο του Δημήτρη Στεφανάκη είναι  ένα μυθιστόρημα "flat", χωρίς ανατροπές, χωρίς απρόοπτα, που συνέβαλαν ώστε το διάβασμά μου να μην προχωρεί, να μην ανυπομονώ για τη συνέχεια, να μη μου διεγείρει το ενδιαφέρον για το παρακάτω. Δεν είναι κακό μυθιστόρημα. Είναι μια αξιοπρεπής  δουλειά που προϋποθέτει έρευνα και μελέτη ιστορικών πηγών. Όμως ο συγγραφέας δεν ανατέμνει, καταγράφει, δεν προβληματίζει, ενημερώνει.

Βρισκόμαστε  ξανά στο κλίμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, πηγή αναρίθμητων λογοτεχνικών έργων. Εδώ έχουμε και μια πτυχή πολιτιστικού πολέμου, θα λέγαμε, ανάμεσα στους συμμάχους (Άγγλους-Έλληνες) και τους Γερμανούς ως προς την οικειοποίηση αρχαιολογικών ευρημάτων. Το έργο αρχίζει το 1939, πριν ακόμη από την κήρυξη του πολέμου. Ο νεαρός διπλωμάτης Στέφανος Μαυροειδής, που είναι και ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής, στέλλεται από το Λονδίνο, όπου υπηρετεί, στην Ελλάδα, για να βοηθήσει στον εντοπισμό ενός διάσημου αρχαιολόγου, του Λόρδου Λόριμερ, του οποίου  η τύχη αγνοείται. Μ' ένα πάρτυ αρχαιολόγων στη Τζια αρχίζει το έργο και με μια ερωτική σκηνή με τη Μάρθα Γκράχαμ, γραμματέα της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής. Σύντομα όμως ο Στέφανος θα ερωτευτεί μια άλλη κοπέλα, την πανέμορφη γαλλοαγγλίδα αρχαιολόγο Ρόζμαρι, που υπήρξε ερωμένη του εξαφανισμένου αρχαιολόγου. Οι ερωτικές τους συνευρέσεις πλημμυρίζουν το βιβλίο. Άλλοτε στις Μυκήνες όπου συνεχίζονται οι ανασκαφές, άλλοτε σ' ένα διαμέρισμα στο Κολωνάκι, άλλοτε στο πλοίο που αργότερα θα τους μεταφέρει στην Αίγυπτο, όπου, όταν πια οι Γερμανοί πλησιάζουν στην Αθήνα, ο Στέφανος στέλλεται  για να προετοιμάσει την άφιξη του βασιλιά και της εξόριστης ελληνικής κυβέρνησης. Ο πόλεμος συνεχίζεται αλλά οι δυο ερωτευμένοι σαν να ζουν σε άλλο κόσμο. Βεβαίως ο Στέφανος έχει και υπηρεσιακά καθήκοντα αλλά παράλληλα πάει κρουαζιέρα στο Νείλο, παίζει τένις ή πίνει τα ποτά του στη Λέσχη.

Κάποια στιγμή ο Στέφανος και η Ρόζμαρι αναλαμβάνουν μια μυστική αποστολή. Από το Κάϊρο, περνώντας από την Άκαμπα, την Πέτρα της Ιορδανίας, τη Δαμασκό, την Έφεσο, θα φτάσουν κρυφά στην Πελοπόννησο για να προστατεύσουν από τους Γερμανούς τις αρχαιότητες της Άριας, μιας μικρής Μυκηναϊκής πόλης στην Αργολίδα. Όλα αυτά βέβαια τα γεγονότα τοποθετούνται στο κλίμα, την ατμόσφαιρα και τα γεγονότα του  πολέμου. Πλήθος τα ιστορικά πρόσωπα που πλάι στα μυθιστορηματικά δρουν στο έργο, εξίσου ιστορικά και μυθιστορηματικά γεγονότα συνθέτουν το μυθιστόρημα. Η κήρυξη του πολέμου, ο Μεταξάς και ο θάνατός του, η Κατοχή, η αυτοκτονία του Αλέξανδρου Κορυζή, η Αντίσταση, η κυβέρνηση Τσουδερού, ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄, ο Γεώργιος Παπανδρέου, τα σπέρματα του Εμφυλίου που ήδη διαφαίνονται και οι προσπάθειες για αποτροπή του, η απελευθέρωση, όλα τα σημαντικά γεγονότα που συνθέτουν την ιστορία των ετών 1939-1944 περνούν μέσα στο μυθιστόρημα.

Για αναγνώστες που δεν έχουν εμπειρία από ανάλογα έργα, η "Άρια" είναι ένα καλό ανάγνωσμα. Για όσους έχουν διαβάσει και αγαπήσει τις "Ακυβέρνητες πολιτείες" του Τσίρκα, αποτελεί μια χλομή αντανάκλαση.

(ebook)