Εκτός νόρμας

Στέφανος Παντελίδης
Εκτός νόρμας
bookworm publication, 2014

Με την ποίηση ελάχιστα ασχολήθηκα σ' αυτό εδώ το blog, αφού έχω μόνο 5 ποιητικές αναφορές σε σύνολο 474 αναρτήσεων. Όχι γιατί δεν μου αρέσει ή γιατί δεν διαβάζω ποίηση, αλλά γιατί άλλο η ανάγνωση και άλλο η παρουσίαση μιας ποιητικής συλλογής. Η ποίηση νιώθεται, δεν εκλογικεύεται ("δεν υπάρχει "άρα" στην ποίηση", για να θυμηθούμε  τον Ελύτη). Όταν εκλογικεύσεις (πράγμα που δυστυχώς είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε όταν διδάσκουμε), κάτι απ' την αδιόρατη κι άπιαστη μαγεία της χάνεται. Ο φόβος λοιπόν μήπως προδώσω την ποίηση είναι που με συγκρατεί ώστε να την απολαμβάνω χωρίς να μιλώ πολύ γι' αυτήν, ο φόβος μήπως δεν μπορέσω να μεταδώσω αυτά που ένιωσα. 

Κι όμως πάλι κάποιοι στίχοι μου αναμοχλεύουν τέτοιες σκέψεις και συναισθήματα που πιεστικά γυρεύουν διέξοδο έκφρασης. Αυτό μου συνέβη με μια πρόσφατη ποιητική συλλογή. Τίτλος της, "Εκτός νόρμας", πρώτη ποητική συλλογή του Στέφανου Παντελίδη. Το πρώτο που μου έκανε εντύπωση σ' αυτή την ολιγοσέλιδη συλλογή είναι μια ορμητικότητα, μια βίαιη λεκτική έκρηξη. Μου φάνηκε πως έμοιαζε με τον ατμό που ξεπηδάει ορμητικός σαν ξεσκεπάζουμε μια κατσαρόλα όπου για ώρα έβραζε νερό. Σαν να κουβαλούσε καιρό μέσα του σκέψεις και συναισθήματα και τώρα απότομα τα αφήνει να ξεπηδήσουν. Δεν ξέρω τι μου δημιούργησε αυτή την εντύπωση. Ίσως είναι το ολιγόστιχο των ποιημάτων, όπου το συναίσθημα γνωρίζει μια άκρα συμπύκνωση (πολλά ποιήματα αποτελούνται από ένα ή δύο ή τρεις το πολύ στίχους), ίσως είναι η διαμαρτυρία που έντονα ξεχύνεται ακόμη και προς το Θεό ή η ειρωνεία, κάποτε και ο αυτοσαρκασμός. Κάποια ποιήματα σε κάνουν να χαμογελάσεις, άλλοτε να δακρύσεις κι άλλοτε να ταυτιστείς με τη φωνή διαμαρτυρίας του ποιητή.

Ο Στέφανος μοιάζει οργισμένος, Η οργή της διαμαρτυρίας του απευθύνεται συχνά και στο Θεό. "Πού ήσουν;" ρωτάει το Θεό για δυο αδερφάκια που πέθαναν κλεισμένα στο ασανσέρ. Κι αλλού πάλι διαμαρτύρεται γιατί "Εκείνος έφυγε νύχτα, ενώ άφησε τ' άλλα παιδιά να σφαγούν απ' τον κτηνώδη βασιλιά", θυμίζοντάς μας τη σφαγή των νηπίων από τον Ηρώδη. Κι όμως δεν δηλώνει άθεος. Γιατί, αν δεν πίστευε, "δεν θα Του απηύθυνε το λόγο, δεν θα Του ζητούσε εξηγήσεις", δικαιολογείται ειρωνικά και παραπονεμένα.

Με τρυφερότητα και αγάπη γράφει ειδικά για τα παιδιά. Άλλωστε αφιερώνει τη συλλογή "Στο γιο μου Γιώργο, που η ιδιαιτερότητά του μου ανοίγει ορίζοντες".

Καταφανείς οι επιδράσεις που δέχτηκε ο Στέφανος, με κυρίαρχες την ποίηση του Μόντη και του Καβάφη. Όχι μόνο γιατί ονομαστικά τους αναφέρει σε αντίστοιχα ποιήματα, αλλά και για άλλους λόγους. Η φιλοσοφική διάθεση, η ειρωνεία, ο χωρίς ψιμμύθια λόγος που διακρίνει τους δυο ποιητές είναι χαρακτηριαστικά και του "Εκτός νόρμας". Παρόμοια με την τεχνική του Μόντη είναι και οι παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα. Π.χ. "Τα μάτια", "Τα μάτια[2]", "Τα μάτια [3]" κ.λπ..

Εξαιρετικό το ποίημα "Για το έτος Καβάφη 2013". Ποίημα συνθεμένο, θα 'λεγε κανείς, από στίχους του ίδιου του Αλεξανδρινού, που ο Στέφανος απευθύνει στον εαυτό του και στον καθένα μας.

Αφήστε τον τον Αλεξανδρινό,

στις σκοτεινές τις κάμαρές του,

πίσω απ' τα κλειστά παράθυρα,

πίσω απ' των κεριών το χαμηλό το φως.

Αφήστε τον, πολύ σπανίως,

να κατεβαίνει τα σκαλιά,

και στα κρυφά να δοκιμάζει,

τα δυνατά κρασιά της ηδονής.

Βρείτε το δικό σας δρόμο, τον Ιωνικόν,

φτιάξε τα σπασμένα τα αγάλματά των.

Βγείτε στο δικό σας πηγαιμό.

σταθείτε στις δικές σας Θερμοπύλες.

Δείτε πόσο γρήγορα σας σβήνουν τα κεριά.

Κι όσο μπορείτε προσπαθείστε,

έτοιμοι να είστε,

σαν έρθει κι η σειρά σας να ακούσετε από τα μακριά,

το μουσικό το θίασο να περνά.