Τελευταία διαβάσματα του χρόνου

Αυτό το δεκαπενθήμερο των διακοπών θέλησα να...τιμωρήσω λίγο τον εαυτό μου, αναγκάζοντάς τον να ξεκαθαρίσει όλα τα αδιάβαστα ή μισοδιαβασμένα βιβλία που μαζεύτηκαν στο σπίτι. Βιβλία που αγόρασα γιατί με τράβηξε το όνομα του συγγραφέα, ή μια κριτική, ή το σχόλιο κάποιου φίλου, βιβλία που μου χάρισαν, βιβλία που τα άρχισα αλλά δεν με τράβηξαν να τα συνεχίσω, βιβλία που δεν τα άνοιξα καν. Είπα ότι θ' αντισταθώ στον πειρασμό να επισκεφθώ βιβλιοπωλείο, αν δεν ξεκαθαρίσω την πραμάτια που έχει μαζευτεί. Τέλειωσα μόνο τρία απ' αυτά:1)Το αηδόνι της Σμύρνης (εκδ. Διόπτρα), της Ειρένας Ιωαννίδου-Αδαμίδου. Γραμμένο αρχικά ως σενάριο για τηλεοπτική σειρά, αναπτύχθηκε τώρα ως πολυσέλιδο μυθιστόρημα που εξιστορεί τη ζωή μιας νεαρής Σμυρνιάς με εξαιρετική φωνή που παντρεύεται ένα Κύπριο γύρω στα 1919, έρχεται στην Κύπρο και μαζί με τις περιπέτειες του βίου της που φτάνουν ως το 1974 παρακολουθούμε με σύντομες αναφορές όλα τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου. Σμύρνη, Λάρνακα, Λευκωσία, Αμμόχωστος αλλά και Κάιρο, είναι ο χώρος όπου κινούνται τα πλήθος πρόσωπα του μυθιστορήματος. Πολλοί διάλογοι που δεν οφείλονται μόνο στη σεναριακή καταγωγή του βιβλίου, αλλά προπάντων στη θεατρική γραφή της Αδαμίδου, σύντομες περιγραφές, αλλά και μια ενδιαφέρουσα ιστορική εποχή καθιστούν το βιβλίο ευκολοδιάβαστο. 2) Δεν θα έλεγα το ίδιο για τα Καμένα λεφτά του Αργεντινού Ρικάρντο Πίλια (εκδ. Καστανιώτη). Απαιτεί συγκέντρωση στο διάβασμα, να μη συγχίζεις τα πρόσωπα που κάποτε αναφέρονται με ένα όνομα και κάποτε με άλλο, να θυμάσαι πράγματα και γεγονότα πολύ μακριά από μας, έστω κι αν οι υποσημειώσεις της μεταφράστριας βοηθούν. Ο αγαπητός Librofilo έχει μια θαυμάσια παρουσίαση του μυθιστορήματος στο μπλογκ της 6ης Νοεμβρίου, αλλά δεν θα συμφωνήσω μαζί του ότι ξεπερνά το Εν ψυχρώ του Τρούμαν Καπότε. 3) Το τρίτο βιβλίο που "ξεκαθάρισα" ήταν το Ο παλιάτσος και η άνιμα (εκδ. Ψυχογιός) της Μάρως Βαμβουνάκη. Θυμάμαι ότι το αγόρασα γιατί θέλησα να ξαναγυρίσω στη δεκαετία του '80, να διαβάσω κάτι ανάλαφρο, όπως ήταν το Χρονικό μιας μοιχείας. Η Βαμβουνάκη όμως το έριξε στην ψυχολογία. Ομολογώ ότι έχω διαβάσει πολύ καλύτερα βιβλία ψυχανάλυσης! Και ξαφνικά, τελευταία μέρα του χρόνου, μια φίλη μου συστήνει το βιβλίο μιας άγνωστης συγγραφέως: Σαμίμ Σαρίφ, Ενώ έπεφτε το χιόνι (Ωκεανίδα). Το άρχισα.Το τηλέφωνο χτυπούσε και δεν το απαντούσα, η βασιλόπιτα δεν φτιάχτηκε (έχουν και τα ζαχαροπλαστεία), αλλά το βιβλίο ευτυχώς πρόλαβα και το τελείωσα πριν από τη βραδινή, οικογενειακή συγκέντρωση. Ένα βιβλίο απ' αυτά που δεν μπορείς να αφήσεις πριν το τελειώσεις, ένα βιβλίο για ένα μεγάλο έρωτα, τέτοιο που οι νέοι ονειρεύονται και οι πιο μεγάλοι εύχονται να είχαν ζήσει, δοσμένο μέσα στο περιβάλλον της χιονισμένης Μόσχας, μέσα στο φόβο, την καχυποψία, την καταπίεση, την ανελευθερία του κομμουνιστικού καθεστώτος. Τα κεφάλαια του βιβλίου εναλλάσσονται σε χρόνο και τόπο. Από τη Βοστόνη του 2000 μεταφερόμαστε στη Μόσχα του 1956 και τανάπαλιν. Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο Αλεξάντερ Ιβανόφ, σαράντα χρόνια μετά την άφιξή του στην Αμερική, έχοντας γίνει ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας, δεν μπορεί να ξεχάσει, δεν μπορεί να κλείσει την πληγή από το θάνατο της αγαπημένης του Κάτιας. Πώς γνωρίστηκαν, πώς έζησαν τα λίγα χρόνια της κοινής ζωής τους, γιατί και πώς εκείνη χάθηκε, θα μας αποκαλυφθούν σιγά-σιγά, καθώς το παρελθόν θα ζωντανεύει και για τον ίδιο, τον οποίο πέρα από την αγιάτρευτη πληγή που του άφησε ο θάνατος της αγαπημένης του, τον βασανίζουν και οι τύψεις, γιατί πιστεύει ότι ευθύνεται και ο ίδιος για το χαμό της. Απόηχοι της Άννας Καρένινα, του Δρα Ζιβάγκο και άλλων ανάλογων έργων φέρνουν το έργο κοντά στη ρωσική λογοτεχνία και δυσκολεύεσαι να πιστέψεις ότι η συγγραφέας είναι μια νεαρή Αγγλίδα (1969), με γονείς από την Ινδία και τη Νότιο Αφρική. Ήταν για μένα ένας ωραίος αναγνωστικός επίλογος του 2006.