"Ο φάρος" της Π. Ντ. Τζέιμς

Τα αστυνομικά μυθιστορήματα υπήρξαν πάντα μια κρυφή αγάπη και αδυναμία μου. Έχω διαβάσει σχεδόν όλη την Άγκαθα Κρίστι, όσα έργα του Μάικλ Κόνελι έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, βεβαίως όλα του δικού μας Μάρκαρη, για να περιοριστώ στους πιο αγαπημένους μου. Το πιο πρόσφατο ανάγνωσμά μου απ' αυτή την κατηγορία είναι "Ο φάρος" της Π. Ντ. Τζέιμς (Καστανιώτης, 2007). Αγαπημένη κι αυτή συγγραφέας στο είδος του αστυνομικού, μου έχει χαρίσει πολλές στιγμές αναγνωστικής απόλαυσης και έχω διαβάσει αρκετά δικά της, όπως "Περίπτωση δικαιοσύνης", 2000, "Τεχνάσματα κι επιθυμίες", 2002, "Θάνατος στην Ιερατική Σχολή, 2004 (όλα στον Καστανιώτη), καθώς και το εξαιρετικό "Τζούλιαν" (Πατάκης, 1995), έργο πιο πολύ επιστημονικής φαντασίας παρά αστυνομικό.

Δεν προτίθεμαι, βέβαια, να υπερασπιστώ την από πολλούς αμφισβητούμενη λογοτεχνική αξία των αστυνομικών ιστοριών, που άλλωστε στις μέρες μας έπαψαν να είναι απλώς αστυνομικές ιστορίες με δολοφόνους-ενόχους-αποκάλυψη-τιμωρία και προσέλαβαν πολλά άλλα στοιχεία, κοινωνικά, ψυχολογικά, επιστημονικά κ.λπ. [Για όσους ενδιαφέρονται παραπέμπω στη χρησιμότατη έκδοση "Ανατομία του αστυνομικού μυθιστορήματος" (Άγρα, 1986), όπου βρίσκουμε συγκεντρωμένα δοκίμια γνωστών και καταξιωμένων συγγραφέων γύρω από το αστυνομικό μυθιστόρημα].

Η Π. Ντ. Τζέιμς (γεν.1920) θα μπορούσε να θεωρηθεί η άξια διάδοχος της Άγκαθα Κρίστι. Στο αγγλικό περιβάλλον διαδραματίζονται τα έργα της (αν και σε νεότερη βέβαια εποχή), συχνά στην αγγλική ύπαιθρο, την κοινωνία αυτής της χώρας καθρεφτίζουν, τη δική της αστυνομία, τη δική της ατμόσφαιρα και ανθρώπινες σχέσεις.

Στο "Ο φάρος" βρισκόμαστε σ΄ένα απομονωμένο, μικρό, ιδιόκτητο νησί στ΄ ανοιχτά της Κορνουάλης, το οποίο ο τελευταίος ιδιοκτήτης μεταβίβασε σε μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, με σκοπό να φιλοξενούνται εκεί για σύντομα χρονικά διαστήματα άνθρωποι της πολιτικής, της επιστήμης, των τεχνών, επιχειρηματίες, γενικά άνθρωποι που ασκούσαν υψηλά καθήκοντα και δύσκολη ζωή, ώστε να απολαμβάνουν εκεί διαλείμματα ασφάλειας και ηρεμίας, για να συνεχίζουν το δύσκολο έργο τους.

Σ' αυτό το ειδυλλιακό νησί (η ομοιότητα με τους περίφημους "Δέκα μικρούς νέγρους" της Άγκαθα Κρίστι σταματά εδώ) με τους λίγους φιλοξενούμενους και το απαραίτητο υπηρετικό προσωπικό, με την πλήρη απομόνωση από τον έξω κόσμο, ένας επιφανής συγγραφέας βρίσκεται κρεμασμένος από το κιγκλίδωμα του εκτός λειτουργίας πια φάρου. Ο ντετέκτιβ Νταλγκλίς, μόνιμος ήρωας της Τζέιμς, μαζί με δυο βοηθούς του στέλλεται στο νησί για διαλεύκανση της υπόθεσης. Και εν πρώτοις, πρόκειται για έγκλημα ή αυτοκτονία; Ανακρίσεις, συζητήσεις, υποθέσεις, σχέσεις και χαρακτήρες των προσώπων που ζουν στο νησί, ωραίες περιγραφές του τοπίου ή των καιρικών συνθηκών, αναμμένα τζάκια, τσάγια και δείπνα, υποψίες για το δολοφόνο και βεβαίως μια δεύτερη δολοφονία, γεμίζουν τις σελίδες του βιβλίου και τις ώρες της ανάγνωσής μας.

Θα το χαρακτήριζα κλασικό του είδους, αν και έχω μια επιφύλαξη ως προς τον τρόπο αποκάλυψης του ενόχου. Μου φάνηκε ότι δεν προετοιμάστηκε επαρκώς το έδαφος, ότι η αποκάλυψη έρχεται ως τρόπον τινά "επιφοίτηση" στον Νταλγκλίς και όχι με στοιχεία διάσπαρτα από πριν, που θα μπορούσε να είχε προσέξει ο αναγνώστης, τεχνική στην οποία η Άγκαθα παραμένει αξεπέραστη.