Η ακολουθία της Οξφόρδης

Γκιγέρμο Μαρτίνες, Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΗΣ ΟΞΦΟΡΔΗΣ, Πατάκης, 2004, μετ. Ελισώ Λογοθέτη.

Ο συνδυασμός της οξφορδιανής πανεπιστημιακής ατμόσφαιρας με τη στέρεα λογική των μαθηματικών και την προσπάθεια εξιχνίασης μιας σειράς φόνων είναι πραγματικά εκρηχτικός. Η απόλαυση της ανάγνωσης μεγεθύνεται, το βιβλίο (δυστυχώς γι' αυτή την περίπτωση όχι ογκώδες) δεν μπορείς να το αφήσεις πριν εξιχνιάσεις το μυστήριο, ακολουθώντας μαζί με τους ήρωες του μυθιστορήματος τα "κλειδιά" που σου δίνονται σε μια μαθηματική ακολουθία.

Ένας νεαρός μαθηματικός από την Αργεντινή (εμφανή εδώ τα αυτοβιογραφικά στοιχεία του Μαρτίνες), φθάνει στην Οξφόρδη με υποτροφία ενός χρόνου. Μένει σε ενοικιαζόμενο δωμάτιο μιας πολύ ηλικιωμένης κυρίας, η οποία ζει με την εγγονή της. Λίγες μέρες αργότερα η ηλικιωμένη κυρία βρίσκεται δολοφονημένη. Το πτώμα ανακαλύπτουν ο νεαρός ενοικιαστής και ο Άρθουρ Σέλντομ, ένας διάσημος καθηγητής μαθηματικός, φίλος της οικογένειας της νεκρής. Ο Σέλντομ είχε ασχοληθεί ιδιαίτερα σ' ένα βιβλίο του με τις μαθηματικές ακολουθίες, στο οποίο είχε περιλάβει κι ένα κεφάλαιο για τους κατά συρροήν δολοφόνους, βιβλίο το οποίο είχε ευρύτατη κυκλοφορία. Ο νεαρός Αργεντινός (που είναι και ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής) μαζί με τον Σέλντομ, καθώς βέβαια και τον αστυνομικό επιθεωρητή, προσπαθούν να εξιχνιάσουν τη δολοφονία. Σύντομα θα ακολουθήσει και άλλη, ενώ μια σειρά από σημειώματα που αφήνει ο δολοφόνος και που σχετίζονται με σύμβολα (πρώτα ένας κύκλος, ύστερα ένα αφαιρετικό σχήμα ψαριού, μετά ένα τρίγωνο) οδηγούν τη σκέψη των δυο μαθηματικών στους Πυθαγορείους και στην αναμονή του τέταρτου φόνου, που σύμφωνα με τη μαθηματική αυτή ακολουθία θα είναι η τετρακτύς (ο αριθμός 10, το άθροισμα δηλ. του 1+2+3+4).

Δεν είναι όμως μόνο η αστυνομική πλοκή του βιβλίου που προκαλεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Είναι συζητήσεις, η φιλοσοφική θεώρηση των μαθηματικών, άλλες αστυνομικές ιστορίες που παρεμβάλλονται στις συζητήσεις και στην προσπάθεια εξιχνίασης των φόνων. "Ναι, υπάρχει μια θεωρητική αναλογία ανάμεσα στα μαθηματικά και στην εγκληματολογία: και οι δυο κάνουμε υποθέσεις", είναι μια άποψη που διατυπώνεται, για να ακολουθήσει βέβαια και η διάκριση της διαφοράς μεταξύ τους.

Το τέλος, απροσδόκητο όπως σ' όλα τα αστυνομικά μυθιστορήματα, αλλά που θα μπορούσε ο προσεκτικός αναγνώστης να είχε υποπτευθεί. Δεν μπορώ βέβαια να ισχυριστώ ότι καταλαβαίνω πλήρως το θεώρημα του Γκέντελ ή του Φερμά, για τα οποία γίνεται λόγος στο βιβλίο, όμως ο Γκιγέρμο Μαρτίνες, μαθηματικός ο ίδιος, παγιδεύοντάς μας με την αστυνομική πλοκή, μας γοητεύει ταυτόχρονα με τα μαθηματικά του.