Ανεμώλια

Το βιβλίο του Ισίδωρου Ζουργού "Ανεμώλια" (Πατάκης 2011) αρχίζει όταν ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής, Νίκος Χαλκίδης, από τη Θεσσαλονίκη, εγκαταλείπει σύζυγο και παιδί και συναντά σ' ένα ιστιοπλοϊκό, ονόματι "Θερσίτης", τέσσερις παλιούς συμμαθητές και φίλους. Έχουν όλοι εγκαταλείψει τις οικογένειές τους, έχουν συμφωνήσει ότι δεν θα έχουν καμιά επικοινωνία, κλείνοντας μάλιστα και τα κινητά τους και ξεκινούν να διαπλεύσουν το Αιγαίο. Σκοπεύουν να κατευθυνθούν πρώτα στη Λέσβο και να πάρουν από εκεί την Ελένη, την ωραία Ελένη, παντρεμένη τώρα εκεί, με την οποία ήταν αγιάτρευτα ερωτευμένος από τα μαθητικά ακόμα χρόνια ένας από την παρέα. Από εκεί έχουν στόχο να τραβήξουν για τη Ρόδο, τόπο που τους είχε όλους σημαδέψει όταν, μαθητές, είχαν πάει στην πενθήμερη εκδρομή τους. 

Από τις πρώτες σελίδες μαθαίνουμε ότι όλα αυτά είναι πια παρελθόν. Ο αφηγητής γράφει, όπως λέει, για να μην τα ξεχάσει. Και η σκέψη του μετατοπίζεται διαρκώς από τη ναυτική περιπέτεια εκείνου του καλοκαιριού στις αναμνήσεις της παιδικής και νεανικής ηλικίας, "τότε που οι ώρες έμοιαζαν ατελείωτες, τότε που δε δίναμε καμιά σημασία στο χρόνο", τότε που "ο κόσμος ήταν καινούριος, αφόρετος", όπως είναι πάντα ο κόσμος για τους νέους. Αναφέρεται στη δική του πνευματική ωρίμαση, στην οποία καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε ένας μεγαλύτερος νέος κι ένα βιβλίο, ο "Ντέμιαν" του Έσσε. 

Οι πέντε συμμαθητές και φίλοι που τριγύριζαν ξένοιαστοι στις γειτονιές της Θεσσαλονίκης της δεκαετίας του '70, μεγάλωσαν, σπούδασαν, έκαναν οικογένειες, μα τώρα στα 47 τους, γεμάτοι διαψεύσεις, θέλουν να ξαναζήσουν από την αρχή, να ξαναγίνουν οι έφηβοι του τότε. Στο πλοίο τους, τον "Θερσίτη", περνούν ξένοιαστες μέρες και νύχτες, καπνίζουν, προπάντων πίνουν και θυμούνται.

Θα φτάσουν άραγε στη Λέσβο-Τροία; Θα πάρουν την ωραία Ελένη; Θα ξαναβρούν στη Ρόδο τη χαμένη τους νιότη; Ο αναγνώστης οδηγείται αργά, μ' ένα κορυφούμενο ενδιαφέρον στο τέλος που ασφαλώς δεν μπορώ να αποκαλύψω.

 Οι ομηρικές αντιστοιχίες είναι πέρα από διαφανείς. Χωρισμένο σε 24 κεφάλαια και αριθμημένα αλφαβητικά κατά το ομηρικό πρότυπο, με καταφανείς συσχετισμούς των πέντε φίλων με αντίστοιχους ομηρικούς ήρωες, με πολλούς άλλους υπονοούμενους συσχετισμούς, όπως για παράδειγμα με το μάντη Φινέα ή την Καλυψώ, το βιβλίο βρίθει επίσης λέξεων από τον ομηρικό κόσμο, έντεχνα και φυσιολογικά ενταγμένων στο κείμενο: κύδος, άναξ ανδρών, εκηβόλος Φοίβος, δημοβόρος βασιλιάς, λευκώλενος θεά κ.λπ. Ο ίδιος ο  τίτλος, Ανεμώλια, δηλ. λόγια του αέρα, ανώφελα, είναι παρμένος από το δ της Οδύσσειας.

Αν ο συγγραφέας ήθελε με το μυθιστόρημά του να μεταφέρει τον ομηρικό κόσμο στη σύγχρονη εποχή, αν ήθελε να δείξει τη διαχρονικότητα των ανθρωπίνων παθών, το πέτυχε απόλυτα. Το βιβλίο είναι πολύ ενδιαφέρον και ως πείραμα και ως αυτόνομο λογοτεχνικό δημιούργημα.

[Αυτή είναι η πρώτη παρουσίαση βιβλίου που διάβασα σε ηλεκτρονική μορφή. Το αγόρασα για 9 ευρώ-αν και πιστεύω ότι θα έπρεπε να είναι ακόμα φθηνότερο το ηλεκτρονικό βιβλίο-. Πρώτη δυσκολία: δεν έχω το σώμα του βιβλίου στα χέρια μου, να το ξεφυλλίσω ξανά, να δω τι πιθανόν υπογράμμισα, να ρίξω ματιές εδώ κι εκεί, να θυμηθώ. Βεβαίως μπορώ να το κάνω και στον υπολογιστή ή στον e-reader, αλλά δεν είναι το ίδιο με το ξεφύλλισμα του βιβλίου. Όμως γενικά μπορώ να πω ότι η ηλεκτρονική ανάγνωση μου άρεσε, σαν να σε κάνει να εντείνεις την προσοχή σου διαβάζοντας, να συγκρατείς περισσότερα πράγματα και βεβαίως πάντα μπορείς να δημιουργείς bookmarks και να κρατάς σημειώσεις].