Η καθημερινή μαγεία των ασήμαντων πραγμάτων

Δεν θυμάμαι να έχω αγοράσει άλλη φορά ένα βιβλίο απλώς και μόνο από τον τίτλο του. Κι όμως, σ' αυτή την περίπτωση ο τίτλος ήταν το μοναδικό κριτήριο αγοράς (για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, το πρώτο κριτήριο, γιατί το δεύτερο ήταν η ηλεκτρονική του πώληση). Τίτλος λοιπόν, "Η καθημερινή μαγεία των ασήμαντων πραγμάτων" και συγγραφέας ο Ισπανός Φράνσεσκ Μιράλες (Ψυχογιός, μετ. Θεοδώρα Δαρβίρη, πρώτη ηλεκτρονική έκδοση 2012).

Πολύ χαρακτηριστικό το motto του βιβλίου: "Απόλαυσε τα μικρά και ασήμαντα, διότι μπορεί μια μέρα να στρέψεις το βλέμμα στο παρελθόν και να συνειδητοποιήσεις ότι ήταν πράγματα μεγάλα και σημαντικά". Τελικά όμως νομίζω πως ο τίτλος δεν ανταποκρίνεται πλήρως στο βιβλίο. Νομίζω πως εκείνο που προέχει είναι το απρόβλεπτο αποτέλεσμα φαινομενικά ασήμαντων καθημερινών ενεργειών μας. Η αλληλουχία δηλαδή των γεγονότων που μας συμβαίνουν, πώς μια ενέργεια οδηγεί στην άλλη, πώς φτάνουμε κάπου από μια αρχικά ασήμαντη κίνηση.

Ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής είναι ο Σαμουέλ δε Χουάν, ένας μοναχικός καθηγητής Γερμανικής Φιλολογίας στη Βαρκελώνη. Μια μέρα ένας γάτος γρατσουνάει την πόρτα του διαμερίσματός του. Θα τον περιμαζέψει. Ο γάτος θα τον οδηγήσει στη γνωριμία ενός ηλικιωμένου που ζει στην ίδια πολυκατοικία. Η προθυμία του Καθηγητή να εξυπηρετήσει τον ηλικιωμένο θα οδηγήσει στην τυχαία συνάντηση με τη Γκαμπριέλλα, έναν παιδικό έρωτά του κ.ο.κ. Τίποτα το ιδιαίτερα σημαντικό. Γεγονότα της καθημερινότητας, απ' αυτά που είναι γεμάτη η ζωή του καθενός μας. Όμως ο Μιράλιες κατορθώνει όχι μόνο να τα συνδέσει με τέτοιο τρόπο που να γίνονται ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, αλλά και να αναμίξει στο βιβλίο ποικίλα άλλα θέματα. Άλλοτε με αφορμή τα μαθήματα προς τους φοιτητές του, άλλοτε γιατί ο Σαμουέλ έχει αναλάβει να βοηθήσει τον ηλικιωμένο συγκάτοικο που αυτοπροσδιορίζεται ως επιμελητής κειμένων, αλλά που είναι μάλλον ανθολόγος, κι άλλοτε απλώς και μόνο λόγω συνειρμών, οι  αναφορές σε βιβλία, ταινίες, μουσική, αφθονούν στο βιβλίο. Αναφορές που ενίοτε γίνονται κριτική. "Ο Βέρθερος" του Γκαίτε, "Ο Πύργος" του Κάφκα, ο "Ντέμιαν" του Έσσε, "Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν" και ποιήματα του Μπρεχτ, ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε, ο Κέρουακ, ακόμα και "Το λάθος" του Σαμαράκη (του οποίου το τέλος ο αφηγητής λέει ότι διαβάζει με δάκρυα στα μάτια) είναι μερικές από τις λογοτεχνικές αναφορές του βιβλίου. Ταινίες όπως "Οι αταίριαστοι", τελευταία ταινία της Μέριλιν Μονρόε, βουδιστικά αποφθέγματα, η μουσική του Μέντελσον ακόμα και μια ιστορία του...Νασρεντίν Χότζα διανθίζουν την αφήγηση του Σαμουέλ.

Είναι πραγαμτικά αξιοθαύμαστος ο τρόπος με τον οποίο κατορθώνει ο συγγραφέας να εμπλέξει όλα αυτά στον βασικό μύθο, χωρίς να φαίνονται άσχετα και παρέμβλητα. Το χιούμορ, ο ανάλαφρος τρόπος αφήγησης είναι επιπλέον πλεονεκτήματα του βιβλίου.

Κρατάω την εξής συνήθεια του Σαμουέλ, την οποία νομίζω ότι θα υιοθετήσω:

"Όταν αγοράζω ένα μυθιστόρημα για μένα, έχω τη συνήθεια να το αφήνω με το περιτύλιγμά του ώσπου να νιώσω ότι μου αξίζει να το διαβάσω. Τότε μου χαρίζω το βιβλίο με μεγάλη ικανοποίηση"!!