Μέρες εγκατάλειψης

ELENA FERRANTE
Μέρες εγκατάλειψης
Άγρα 2004
Μετ. Σταύρος Παπασταύρου
"Ένα απόγευμα του Απρίλη, αμέσως μετά το φαγητό, ο άντρας μου μου ανακοίνωσε ότι ήθελε να με παρατήσει".

Ακόμα κι αν η αγαπητή Κατερίνα δεν δήλωνε  ότι αυτό ττο βιβλίο την ξενύχτησε για να το τελειώσει, η εναρκτήρια πρόταση  του μυθιστορήματος καθώς και η εγγύηση του "Άγρα", θα ήταν αρκετά για να το αναζητήσω και να το διαβάσω.

Θέμα κοινό, κοινότατο. Όμως, όπως συχνά συμβαίνει, δεν είναι το θέμα που έχει σημασία, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο συγγραφέας το χειρίζεται: η γλώσσα (έστω κι αν πρόκειται για μετάφραση), οι χαρακτήρες, η ψυχολογική εμβάθυνση.

Μια γυναίκα, μετά από δεκαπέντε χρόνια γάμου, με δύο παιδιά εφτά και δέκα χρόνων, εγκαταλείπεται ξαφνικά. Χιλιάδες βρέθηκαν και θα βρεθούν στη θέση της. Πώς αντιδρά η καθεμιά; Πώς το αντιμετωπίζει; Πώς ξεπερνά το τραύμα; Πώς επουλώνει (αν επουλώνει) τις πληγές της; Θυμάμαι, πριν από χρόνια, μια φίλη που είχε την ίδια τύχη, μου είπε: "Η εγκατάλειψη είναι χειρότερη από το θάνατο". Μου φάνηκε υπερβολικό τότε. Τώρα όμως, "πλούσια με όσα κέρδισα στο δρόμο", θα συμφωνούσα με τη φίλη εκείνη.

Η ηρωίδα της Ferrante, η τριανταοχτάχρονη Όλγα, μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο, αναλύει όλα τα στάδια που περνά μια εγκαταλελειμμένη γυναίκα. Είναι σαν να σου ανακοινώνουν ότι πάσχεις από μια ανίατη ασθένεια. Στην αρχή είναι η άρνηση. Όχι, δεν μπορεί να είναι οριστικό. Εκείνος θα ξαναγυρίσει. Ύστερα είναι ο θυμός, είναι η απορία, γιατί σε μένα, τι έφταιξε, ζούσαμε τόσο ευτυχισμένοι, οι αναμνήσεις από την κοινή ζωή την πλημμυρίζουν. Για χάρη του είχε εγκαταλείψει την πόλη της, τη Νάπολη, τον είχε ακολουθήσει στο Τορίνο, είχε στερηθεί το γράψιμο στο οποίο είχε αρχίσει να διακρίνεται. Κι ύστερα έρχονται οι πρακτικές δυσκολίες. Το να έχει να κάνει μόνη της όσα ως τώρα μοιράζονταν σε δυο. Να πάει τα παιδιά στο σχολείο, να αντιμετωπίσει την αρρώστια τους, να φροντίσει το σπίτι, να φτιάξει το χαλασμένο τηλέφωνο, να βγάλει ακόμη και  το σκύλο περίπατο. Παραμελεί τον εαυτό της, εκνευρίζεται με τα παιδιά, χρησιμοποιεί μια γλώσσα χυδαία και πρόστυχη που δεν συνήθιζε πριν, δοκιμάζει ακόμη και μια θλιβερή και αποτυχημένη σεξουαλική συνεύρεση μ' ένα γείτονα.

Τηλεφωνεί σε γνωστούς και φίλους να μάθει ποια είναι αυτή για την οποία ο άντρας της την εγκατέλειψε, τριγυρίζει απελπισμένη ένα βράδυ σε μια γειτονιά όπου υποψιάζεται ότι εκείνος έχει εγκατασταθεί. Οι σκηνές που περιγράφονται όταν ένα παιδί της είναι άρρωστο, ο σκύλος τους (δηλητηριασμένος;) ψυχορραγεί, το τηλέφωνο δεν λειτουργεί και η πόρτα του διαμερίσματος στον πέμπτο όροφο όπου βρίσκεται έχει πάθει εμπλοκή και δεν ανοίγει, δίνουν και συμβολικά τον εγκλεισμό και την απελπισία της εγκαταλειμμένης γυναίκας, μεταδίδοντάς μας όλο το άγχος της.

Το κοινότοπο θέμα της απιστίας και της εγκατάλειψης, που θα μπορούσε να είναι απλώς άλλη μια "ροζ ιστορία" έγινε με την τέχνη της συγγραφέως λογοτεχνία.

Σημ. για την Ιταλίδα συγγραφέα δεν έχουμε καμιά πληροφορία. Το Elena Ferrante είναι πιθανώς ψευδώνυμο.