Ο φάρος

Alison Moore
Ο φάρος
Ίκαρος, 2013
Μετάφραση-σχόλια-επίμετρο: Αθηνά Δημητριάδου

Βρήκα το επίμετρο της μεταφράστριας πολύ πιο ενδιαφέρον από το ίδιο το μυθιστόρημα. Ο φάρος είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Αγγλίδας Alison Moore και απορώ γιατί μπήκε στη βραχεία λίστα των υποψήφιων για το βραβείο Man Booker. (Όχι βέβαια πως τρέφω και μεγάλη εμπιστοσύνη στα κάθε είδους βραβεία, αλλά με το συγκεκριμένο ξεχώρισαν αρκετά αξιόλογα βιβλία. Πολύ πρόχειρα θυμάμαι τον Ισιγκούρο, τον Μακ Γιούαν, τον Μπάνβιλ, την Άτγουντ κ.ά). 

Το βιβλίο της Moore θα το χαρακτήριζα με μια λέξη "ανιαρό". Πολύ μικρό ενδιαφέρον προκαλεί ο ήρωάς της, σχεδόν δεν μας νοιάζει  τι θα απογίνει. Γεμάτο με άχρηστες λεπτομέρειες που σε κουράζουν ώσπου να φτάσεις στην ουσία. Π.χ. "Ανοίγει με την κάρτα του την πόρτα, την κλείνει ξοπίσω του. Ακουμπάει το σάκο του στην πρώτη καρέκλα που βρίσκει, κρεμάει το παλτό του στον γάντζο πίσω από την πόρτα, ακριβώς πάνω από την ταμπέλα με τις οδηγίες για την περίπτωση πυρκαγιάς" και άλλες παρόμοιες.

Το βιβλίο αρχίζει και τελειώνει πάνω σ' ένα φέρι που διασχίζει τη Βόρεια Θάλασσα, οδεύοντας από την Αγγλία στη Γερμανία. Ο μεσήλικας Φουθ, πρόσφατα χωρισμένος από τη γυναίκα του, κάνει αυτό το ταξίδι πηγαίνοντας για μια βδομάδα διακοπές στη Γερμανία, απ' όπου καταγόταν ο πατέρας του, με σκοπό, πέρα από τη ξεκούραση, να πεζοπορήσει κατά μήκος του Ρήνου, όπως είχε κάνει μικρός με τον πατέρα του, τότε που η μητέρα του τους είχε εγκαταλείψει ξαφνικά.

Πραγματοποιεί το σχέδιό του ενώ οι αναμνήσεις και το παιδικό τραύμα της εγκατάλειψης από τη μητέρα τον πλημμυρίζουν. Μαζί του κουβαλάει πάντα μια μικρή θήκη σε σχήμα φάρου, στην οποία υπήρχε κάποτε ένα μπουκαλάκι με άρωμα βιολέτας, το άρωμα της μητέρας του. Στην πορεία του έργου κάποια άλλα πρόσωπα θα εμφανιστούν. Μια γνωριμία στο φέρι με τον Καρλ που πάει στην Ουτρέχτη για ένα συνέδριο, το ζευγάρι των ξενοδόχων Έστερ και  Μπέρναντ στην πόλη Χέλχαους (φανταστική;) όπου αφήνει τη βαλίτσα του κατά τη διάρκεια της πεζοπορίας και όπου θα περάσει το πρώτο και τελευταίο βράδυ των διακοπών του. Η ιστορία τους εξελίσσεται παράλληλα με την ιστορία του Φουθ. Τελικά, στο φέρι του γυρισμού ο Καρλ, που γυρίζει με το ίδιο φέρι, θα τον αναζητήσει, αν και η ανάμνησή του είναι αμυδρή, δεν θυμάται ούτε την εικόνα ούτε τ' όνομά του. Συμβολικό άραγε του πόσο άχρωμος κι ασήμαντος είναι ο Φουθ;

Όμως το βιβλίο αξίζει για το έστω και σύντομο επίμετρό του. Η μεταφράστρια αναφέρεται σε άλλα βιβλία που έχουν σχέση με φάρους και φυσικά στην ανεπανάληπτη Βιρτζίνια Γουλφ, αν και ο φάρος της Άλισον δεν έχει  σχέση με το φάρο της Γουλφ, που είναι ένας πραγματικός φάρος. Όμως όχι μόνο ο τίτλος αλλά και άλλα, εσωτερικά στοιχεία του κειμένου παραπέμπουν στη Γουλφ. Γράφει η Δημητριάδου ανάμεσα σ' άλλα: "Η Μουρ γνωρίζει και προφανώς αγαπάει πολύ το "Στο φάρο" αλλά και όλο το έργο της Γουλφ. Εξίσου προφανές είναι ότι δεν την ενδιαφέρει να κάνει αποδόμηση του συγκεκριμένου έργου. Αντίθετα αποδύεται σ' ένα συστηματικό κορφολόγημα λεπτομερειών από το έργο της Γουλφ, τις οποίες ενσωματώνει στο δικό της κείμενο, αξιοποιώντας τες έτσι ώστε να υπηρετούν τους δικούς της στόχους".

Το βιβλίο αξίζει να διαβασεί έστω και μόνο για το επίμετρό του.