Η Αθήνα της μιας διαδρομής

Πέτρος Μάρκαρης
Η Αθήνα της μιας διαδρομής
Εκδόσεις Γαβριηλίδη, 2013

Έχω διαβάσει όλα τα μυθιστορήματα του Πέτρου Μάρκαρη, έχω παρακολουθήσει τον ήρωά του, τον συμπαθή Κώστα Χαρίτο, σ' όλες του τις διαδρομές στη μποτιλιαρισμένη Αθήνα, οπουδήποτε το αστυνομικό του καθήκον τον καλεί κι έτσι δεν θα μπορούσα να παραλείψω ένα βιβλίο όπου η διαδρομή γίνεται από τον ίδιο τον συγγραφέα.

Για όποιον αγαπά την Αθήνα, για όποιον την έζησε έστω και για λίγο, το βιβλίο διαβάζεται απνευστί, καθώς η περιγραφή, οι σκέψεις και τα συναισθήματα του συγγραφέα μπλέκονται με τα αντίστοιχα του αναγνώστη. Είναι ένα ταξίδι με τον ηλεκτρικό που αρχίζει από τον Πειραιά και καταλήγει στην Κηφισιά, καλύπτοντας 24 σταθμούς. Σε κάθε σταθμό ο συγγραφέας αποβιβάζεται, τριγυρίζει στη γύρω περιοχή, μας δίνει την πολεοδομική της περιγραφή και ταυτόχρονα την κοινωνική της διάσταση, που δεν είναι άσχετη με το οικιστικό περιβάλλον. Σύντομες ιστορικές πληροφορίες, όπως για παράδειγμα πότε πρωτολειτούργησε ένας σταθμός ή από πού πήρε το όνομά του, δίνονται με τρόπο ανάλαφρο, χωρίς καθόλου να βαραίνουν το κείμενο.

Με γνώση, με αγάπη, με νοσταλγία για κάτι παλιό και ωραίο που χάθηκε, συχνά με χιούμορ προχωρεί από σταθμό σε σταθμό: Πειραιάς, Νέο Φάληρο, Μοσχάτο, Καλλιθέα, Ταύρος-Ελευθέριος Βενιζέλος, Πετράλωνα, Θησείο, Μοναστηράκι, Ομόνοια, Βικτώρια. Αττική, Άγιος Νικόλαος, Κάτω Πατήσια, Άγιος Ελευθέριος, Άνω Πατήσια, Περισσός, Πευκάκια, Νέα Ιωνία, Ηράκλειο, Ειρήνη, Νεραντζιώτισσα, Μαρούσι, ΚΑΤ,  Κηφισιά.

Πέρα όμως από το ενδιαφέρον που προκαλεί η γνωριμία με 24 περιοχές της Αθήνας, ουσιαστικά με την ίδια την Αθήνα, μου φαίνεται πως το μικρό αυτό βιβλίο (243 σελίδες μικρού σχήματος) άσκησε σε μένα τόση γοητεία, γιατί μπλέχτηκε με τις δικές μου αναμνήσεις από τη φοιτητική ζωή στην Αθήνα όπως την έζησα πριν από...κάποιες δεκαετίες (κι ας μη χρησιμοποιούσα  τον ηλεκτρικό). Θυμήθηκα τις φοιτητικές συντροφιές, τον ποδαρόδρομο που κάναμε για να φτάσουμε από το τέρμα των λεωφορείων της Κυψέλης  ως το σπίτι όπου μέναμε, στην οδό Κρέσνας, που τότε ακόμα δεν είχε ασφαλτοστρωθεί ή την πεζοπορία από την οδό Βεραντζέρου, το τέρμα του λεωφορείου, ως τη Σόλωνος που ήταν η Σχολή και πάλι πίσω.

Και τι δεν θυμήθηκα...Το βιβλιοπωλείο του Βαγιονάκη στην Ιπποκράτους που κάποτε μας δάνειζε και βιβλία, τους φρέσκους χυμούς στου Τσίτα (3,5 δραχμές-πολυτέλεια που δεν επιτρέπαμε συχνά στον εαυτό μας), το σινεμά Ίρις που μας φιλοξενούσε στα ενδιάμεσα των μαθημάτων, τις βιτρίνες της Σταδίου που μόνο να θαυμάσουμε απ' έξω μπορούσαμε, το Εθνικό Θέατρο όπου το φοιτητικό εισιτήριο των πέντε δραχμών μας επέτρεψε να δούμε πλήθος ωραίες παραστάσεις, τα θερινά τα σινεμά που τα ονειρευόμαστε όσο διαρκούσαν οι εξετάσεις και τα απολαμβάναμε μόλις τέλειωναν, τα χαρούμενα απογεύματα στο Πεδίο του Άρεως με τον Γιώργο Οικονομίδη (θυμάμαι, κάθε Δευτέρα πρόσφεραν στις κοπέλες από μία γαρδένια-τότε πρωτογνώρισα αυτό το λουλούδι, γι' αυτό και το άρωμά του με φέρνει πάντα πίσω στα φοιτητικά χρόνια). Θυμάμαι το κουλούρι της μιας δραχμής, που ως τώρα το βρίσκουμε αλλά όχι πια μια δραχμή, την Ομόνοια που διασχίζαμε οποιαδήποτε ώρα χωρίς κανένα φόβο...

Κι η διακέδασή μας; Τίποτα δεν εκφράζει καλύτερα την εποχή εκείνη από το ωραίο τραγούδι της Πρωτοψάλτη που όποτε το ακούσω με πλημμυρίζουν συγκινητικές αναμνήσεις:

Τα πιο ωραία λαϊκά

σε σπίτια με μωσαϊκά

τα είχαμε χορέψει

........................

Κορίτσια αγόρια σ' ένα χωλ

και τα φιστίκια σ' ένα μπολ

........................

Τι έπαθα! Αντί να μιλώ για το βιβλίο του Μάρκαρη μιλώ για τις δικές μου αναμνήσεις. Φοβάμαι πως αυτό θα πάθει κάθε αναγνώστης του χαριτωμένου αυτού βιβλίου.