Όταν ήταν ευτυχισμένος
Πατάκης, 2013
"Ο 19ος αιώνας πλησιάζει στο τέλος του, η Ελλάδα σπαράσσεται από τα προβλήματα που έχουν αφήσει πίσω τους τέσσερις αιώνες σκλαβιάς και εβδομήντα χρόνια άθλιων πολιτικών, η Κρήτη παραμένει υπό τουρκική κατοχή, και ο Ελευθέριος Βενιζέλος δεν έχει καμιά σχέση με τον ηγέτη που σήμερα γνωρίζουμε-και δεν θέλει να έχει.
Γιατί το κέντρο της ζωής του δεν είναι η δικηγορία, ούτε η πολιτική, ούτε ο πρωτότοκος νεογέννητος γιος του. Το κέντρο της ζωής του είναι ο μεγάλος, απόλυτος έρωτάς του για τη γυναίκα του, τη Μαρία- κι όταν τη χάσει θα τρελαθεί, θα κόψει κάθε επικοινωνία με την οικογένειά του, θα περνάει μέρες και νύχτες στο νεκροταφείο και θα φυτέψει κυπαρίσσια εκεί για να μπορεί να τη βλέπει από μακριά, θα γυρίζει στους δρόμους των Χανίων παραμιλώντας". (Απόσπασμα από την περιγραφή του βιβλίου).
Πολύ συχνά τα οπισθόφυλλα των βιβλίων ή τα δελτία τύπου είναι παραπλανητικά. Δεν συνάντησα όμως ως τώρα κανένα τόσο παραπλανητικό όσο την περιγραφή που δίνεται για το βιβλίο του Πολυχρόνη Κουτσάκη, "Όταν ήταν ευτυχισμένος". Μάταια ο αναγνώστης θα αναζητήσει τα προβλήματα του τέλους του 19ου αι. "από τα οποία σπαράσσεται η Ελλάδα" κι άδικα θα περιμένει να δει ένα Βενιζέλο τρελαμένο από το θάνατο της γυναίκας του. Στοιχεία βέβαια από τα πιο πάνω υπάρχουν στο βιβλίο, όχι όμως στο βαθμό και την έκταση που αφήνεται να νοηθεί.
Στο επιλογικό σημείωμά του ο συγγραφέας σημειώνει μεταξύ άλλων: "Το βιβλίο αυτό ΔΕΝ είναι βιογραφία (...) αυτό που διαβάσατε είναι μυθιστόρημα, και ο Βενιζέλος που πρωταγωνίστησε είναι ο χαρακτήρας που εγώ φαντάστηκα". Έχω την άποψη πως το σημείωμα αυτό θα έπρεπε να μπει στην αρχή ως πρόλογος και όχι επιλογικά. Θα διευκόλυνε έτσι τον αναγνώστη να διακρίνει τα ιστορικά από τα μυθιστορηματικά πρόσωπα και να μην το θεωρεί ο συγγραφέας εξαρχής δεδομένο.
Το βιβλίο δίνεται με σχεδόν θεατρική μορφή, πράγμα καθόλου περίεργο, μια και, όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας, γράφτηκε πρώτα ως θεατρικό με τον ίδιο τίτλο παίρνοντας το β' Κρατικό Βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού το 2005. Στη μυθιστορηματική μορφή διατηρεί τα πρόσωπα, καθένα από τα οποία βλέπει από τη δική του άποψη τα γεγονότα. Μερικά από τα πρόσωπα αυτά είναι: Η Στυλιανή, μητέρα του Βενιζέλου, η Μαρία, η πρώτη του γυναίκα, η Έλενα, η δεύτερη, ο Αριστείδης (φανταστικό πρόσωπο που βρίσκεται πάντα κοντά στον Βενιζέλο), η Παρασκευύλα (πράγματι είχε δεσμό μαζί της ο Βενιζέλος μετά το θάνατο της γυναίκας του;), ο Αντρέ, ένας δημοσιογράφος κ.λπ.
Τα πρόσωπα αυτά εναλλάσσονται επανερχόμενα πολλές φορές στην αφήγηση (μερικά μάλιστα μιλούν και ... μετά θάνατο) σταματώντας σε καίριες στιγμές της ζωής του Βενιζέλου και βλέποντάς τις από τη δική του σκοπιά ο καθένας. Όμως δύσκολα θα απολαύσει κάποιος το βιβλίο, αν δεν είναι ήδη ενήμερος για τη ζωή του μεγάλου πολιτικού. Αν δεν ξέρει τι έγινε στον Θέρισο για παράδειγμα, ή το κίνημα του 1909, την εκλογική ήττα του 1920, την αυτοεξορία στο Παρίσι κ.λπ.
Πολύ θα ήθελα να διαβάσω μια πλήρη βιογραφία της μεγάλης αυτής προσωπικότητας που άλλαξε την ιστορία της Ελλάδας, ως τώρα όμως, παρ' όλη την πληθώρα δημοσιευμάτων γύρω από τον Βενιζέλο, δεν μπόρεσα να συναντήσω μια επιστημονική και πλήρη βιογραφία του.
Αυτά τα οπισθόφυλλα των βιβλίων!Δεν θα σταματήσω να γκρινιάζω.Έχω την εντύπωση ότι γράφονται εντελώς στο πόδι και πάρα πολλές φορές ότι δεν έχει διαβαστεί το βιβλίο καν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟύτε καν είχα προσέξει αυτό το οπισθόφυλλο. Μα φυσικά κέντρο της πλοκής δεν είναι ο γιος-του ούτε η οικογένειά-του. Είναι μάλλον μια ισορροπία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου βίου, μεταξύ του ατόμου Βενιζέλου και του μεγάλου πολιτικού. Ωστόσο σε πολλά σημεία συγκινήθηκα, ακριβώς επειδή παρουσιάζεται το αφανές κομμάτι της προσωπικότητάς-του και απ' αυτό εξηγείται και η πολιτική-του δράση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλό φθινόπωρο
Πατριάρχης Φώτιος
@Βιβή:Το χειρότερο δεν είναι αυτό. Το χειρότερο είναι αν η περιγραφή γράφεται σκόπιμα παραπλανητικά για την προσέλκυση αναγνωστών (αν και εγώ δεν το διάλεξα για το οπισθόφυλλό του).
ΑπάντησηΔιαγραφή@Βιβλιοκαφέ: Δεν ξέρω γιατί εγώ δεν κατάφερα να συγκινηθώ, ίσως γιατί άλλα περίμενα. Έκανα αναζήτηση στο ιστολόγιό σου, αγαπητέ Πατριάρχη, αλλά δεν βρήκα τίποτα. Μήπως δεν το παρουσίασες;
ΑπάντησηΔιαγραφήΌχι δεν το έχω παρουσιάσει ακόμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣκέφτομαι ένα αφιέρωμα στα βιβλία με ιστορικό περιεχόμενο (ιστορικά μυθιστορήματα, χρονικά κ.ο.κ.)
όπου θα μπει μάλλον κι αυτό.
Τα λέμε
Πατριάρχης Φώτιος
Δεν ξέρω, Κίκα μου, τι επιδίωκε ο συγγραφέας με αυτή την παραπλάνηση. Πράγματι, συμφωνώ μαζί σου ότι θα θέλαμε μια πλήρη βιογραφία αυτού του εξαίρετου πολιτικού ανδρός. Μια φίλη μου με πληροφόρησε ότι κυκλοφορεί και ένα άλλο βιβλίο για τον Βενιζέλο με τίτλο ¨Το άδειο νυφικό" του Ντινόπουλου. Δεν ξέρω αν αυτά που γράφει αυτός ο συγγραφέας είναι αληθινά για έναν έρωτα του Βενιζέλου.
ΑπάντησηΔιαγραφή@βιβλιοκαφέ: Θα έχει ενδιαφέρον μια τέτοια ανάρτηση. Αναμένουμε.
ΑπάντησηΔιαγραφή@Ζήνα: Ευχαριστώ για την πληροφορία. Παρ' όλο, απ' ό,τι φαίνεται, δεν είναι ούτε αυτό μια βιογραφία όπως θα την ήθελα, εντούτοις δεν αποκλείεται κάποια στιγμή να το διαβάσω, προπάντων γιατί κυκλοφορεί και ηλεκτρονικά.
Κρίσιμη και πολύ εύστοχη η επισήμανσή σου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτα ιστορικά μυθιστορήματα είμαι γενικά επιφυλακτικός και δύσπιστος, προτιμώ ή τα βιογραφικά ή τα αμιγώς ιστορικού περιεχομένου βιβλία.
Πάντως, θεωρώ πολύ ενδιαφέρον να προσεγγίζονται προσωπικότητες όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος κι από άλλες πλευρές της ζωής τους, γιατί έτσι -έστω και μυθιστορηματικά- συμπληρώνονται κομμάτια από ένα παζλ, αλλά και ιστορικές μνήμες, που για τους μεταγενέστερους είναι πολλές φορές εντελώς άγνωστα.
Την καλημέρα μου!
Καλημέρα κι από μένα, συγχαρητήρια για το πολύ ενδιαφέρον blog σας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ που διαβάσατε το βιβλίο, λυπάμαι που δεν σας άρεσε. Επιτρέψτε μου (μια και εγώ έγραψα το οπισθόφυλλο) να διαφωνήσω μαζί σας στο ότι είναι παραπλανητικό. Ισχύει αυτό που γράφετε παρακάτω, ότι τα προβλήματα της χώρας φαίνονται "με πινελιές", όχι με διεξοδική ανάλυση. Αυτός ήταν ακριβώς ο στόχος μου, όχι να κάνω μια πολιτική ανάλυση της εποχής, αλλά να επικεντρώσω την προσοχή του αναγνώστη στον άνθρωπο Βενιζέλο, όπως εγώ τον κατάλαβα, και βέβαια σε δεύτερο επίπεδο να φανεί το πώς η προσωπικότητά του και οι σχέσεις του με τους κοντινούς του ανθρώπους επηρέασε τις πολιτικές του επιλογές. Όσον αφορά στο αν φαίνεται στο βιβλίο το πόσο σημάδεψε τον Βενιζέλο ο θάνατος της Μαρίας, αρκετοί αναγνώστες μου έχουν αναφέρει ότι συγκινήθηκαν ιδιαίτερα από αυτή την απώλεια, όπως δίνεται μέσα στο μυθιστόρημα. Οπότε, δέχομαι απόλυτα το ότι δεν σας άγγιξε, αλλά και πάλι νομίζω πως δεν ισχύει αυτό που γράφετε για "παραπλανητικό" εξώφυλλο. Γράφετε ότι θέλετε να διαβάσετε μια πλήρη βιογραφία του. Ίσως γι' αυτό σας απογοήτευσε το βιβλίο. Όμως το βιβλίο γράφει ξεκάθαρα, στο εξώφυλλό του, τη λέξη "Μυθιστόρημα", οπότε σίγουρα δεν θα μπορούσε να σας προσφέρει αυτό που ζητούσατε. Μια πλήρης βιογραφία του θα εκδοθεί απ' όσο γνωρίζω το 2014 από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών Ελευθέριος Βενιζέλος, είμαι βέβαιος πως αυτή θα σας καλύψει. Όπως και να έχει, σας ευχαριστώ και πάλι για τον χρόνο σας και θα χαιρόμουν αν εσείς ή κάποιοι άλλοι αναγνώστες δώσετε το παρόν στις 14 Οκτωβρίου, που το βιβλίο θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής, σε μια εκδήλωση υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Βενιζέλου. Εκεί θα συζητήσουμε με τον κ. Μίμη Ανδρουλάκη που θα το παρουσιάσει (όπως έγινε και στα Χανιά) και πράγματα που δεν περιλαμβάνονται στο βιβλίο και αφορούν στην πολιτική δράση του Βενιζέλου.
Πολυχρόνης Κουτσάκης
Αγαπητέ κ. Κουτσάκη, θεωρώ τιμή μου το ότι ασχοληθήκατε με το ταπεινό μου blog και την παρουσίαση του βιβλίου σας. Όσο ενδιαφέρει τον συγγραφέα μια κριτική ή παρουσίαση, άλλο τόσο ενδιαφέρει, νομίζω, και τον κριτικό η γνώμη του συγγραφέα γι' αυτόν. Διαβάζω πάντα με προσοχή κάθε βιβλίο, σέβομαι τον μόχθο (στην περίπτωση αυτή και την αγάπη) του συγγραφέα για το θέμα του, προσπαθώ όμως να είμαι πάντα ειλικρινής σ΄αυτά που γράφω. Ίσως έχετε δίκαιο στο ότι η κάπως αρνητική μου στάση οφείλεται στο ότι το οπισθόφυλλο δημιουργεί άλλες προσδοκίες. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο θάνατος της Μαρίας δεν καταλαμβάνει παρά μικρό μέρος στο όλο έργο, σε αντίθεση με όσα γράφονται στο οπισθόφυλλο. Λυπάμαι που δεν μπορώ να παρευρεθώ στην παρουσίαση του βιβλίου σας γιατί...η Κύπρος "πέφτει μακράν" (για να θυμηθούμε και τον Καραμανλή τον πρώτο). Εύχομαι καλή επιτυχία και καλή συνέχεια στη συγγραφική σας πορεία.
Διαγραφή