Το δείπνο

Herman Coch
Το δείπνο
Μεταίχμιο, 2013
Μετ. από τα Ολλανδικά: Μαρία Αγγελίδου

Το μυθιστόρημα του Ολλανδού Herman Coch (νομίζω είναι το πρώτο μυθιστόρημα της σύγχρονης ολλανδικής λογοτεχνίας που διαβάζω) είναι ένας συνδυασμός δυο άλλων (καλύτερων, πιστεύω) σύγχρονων μυθιστορημάτων: Του εξαιρετικού "Οι προσκεκλημένοι" του Pierre Assuline και του "Υπόθεση Jacob" του William Landay.Είναι εντυπωσιακό πώς ένας Ολλανδός, ένας Γάλλος (του Μαρόκου) κι ένας Αμερικανός συμπίπτουν σε θέματα που και σ' εμάς εδώ, "σ' αυτή τη μακρινή γωνιά", που λέει κι ο ποιητής, δεν είναι καθόλου άγνωστα. Φαίνεται πως ολοένα και περισσότερο ο κόσμος σμικρύνεται, πως πάει να γίνει μια γειτονιά.

Δεν θα ασχοληθώ με τη σύγκριση των τριών βιβλίων, παρ' όλο που θα ήταν ένα ενδιαφέρον θέμα. Θα αναφερθώ μόνο στο ολλανδικό που μόλις τέλειωσα. Βρισκόμαστε στο Άμστερνταμ, σ' ένα πολύ ακριβό εστιατόριο της μόδας, απ' εκείνα που για να βρεις θέση πρέπει να κάνεις κράτηση μήνες πριν! Όμως τα δυο φιλικά ζευγάρια που έδωσαν ραντεβού εκεί για ένα δείπνο έχουν τη δυνατότητα να βρουν αμέσως τραπέζι. Σύντομα μαθαίνουμε ότι πρόκειται για δυο αδέλφια με τις γυναίκες τους, τον Πάουλ και την Κλερ, τον Σερζ και τη Μπαμπέτ. Ο Πάουλ, που είναι και ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής, είναι καθηγητής της Ιστορίας, τώρα όμως σε διαθεσιμότητα. Ο Σερζ είναι εξέχων πολιτικός που στις προσεχείς εκλογές μπορεί να αναδειχτεί και σε πρωθυπουργό της χώρας.

Παρ' όλες τις ήδη διαφαινόμενες διαφορές μεταξύ τους, το δείπνο αρχίζει ήρεμα για τα δυο ζευγάρια. Οι κουβέντες τους έχουν ένα ανάλαφρο τόνο, είναι οι διακοπές, ο σχολιασμός ενός κινηματογραφικού έργου, η επιλογή του μενού κ.λπ. Όμως ο αναγνώστης το αισθάνεται ή καλύτερα το διαισθάνεται. Κάτω από την ανάλαφρη κουβέντα κάτι ανησυχητικό, κάτι σκοτεινό υποβόσκει, που δεν θ' αργήσει να βγει στην επιφάνεια. Τα δυο ζευγάρια έχουν από ένα γιο, ενώ ο Σερζ έχει ακόμα ένα υιοθετημένο παιδί από μια Αφρικανική χώρα. Σιγά-σιγά θα φανεί ότι γι' αυτά τα παιδιά γίνεται το δείπνο, τα δυο ζευγάρια θέλουν να συζητήσουν για κάτι εγκληματικό που έχουν διαπράξει τα παιδιά τους.

Τα θέματα που θίγει το βιβλίο είναι πάρα πολλά και μπορούν να δώσουν αφορμή για πολλές συζητήσεις. Είναι η καυστική ειρωνεία γι' αυτού του είδους τα εστιατόρια, εκεί όπου ένα δείπνο για τέσσερα άτομα μπορεί να στοιχίσει και 400 ευρώ, εκεί όπου η δουλοπρέπεια του ιδιοκτήτη ή του σεφ βασιλεύουν για τους ξεχωριστούς πελάτες, εκεί όπου ένα καθώς πρέπει δείπνο περνάει από...έξι στάδια: απεριτίφ, ορεκτικό, κυρίως πιάτο, επιδόρπιο, ντιζεστίφ και βεβαίως το ανάλογο με το λογαριασμό πουρμπουάρ. Με τους τίτλους αυτούς, που καθορίζουν και την πορεία του δείπνου, τιτλοφορούνται τα κεφάλαια του βιβλίου.

Θέματα πολιτικής, μετανάστευσης, των αστέγων και πολλά άλλα διατρέχουν το μυθιστόρημα. Και στο επίκεντρο η αγάπη που καθένας αισθάνεται για τα παιδιά του, με  πόση επιείκεια ή αυστηρότητα τα σντιμετωπίζει, ως πού μπορεί να φτάσει από την αγάπη του γι' αυτά.

Παρ' όλο ότι είναι ένα ενδιαφέρον μυθιστόρημα, έχει τις αδυναμίες του. Για παράδειγμα, βρήκα σημεία των οποίων η σύνδεση με το κυρίως θέμα είναι από πολύ χαλαρή έως ακατανόητη. Επίσης με προβλημάτισε το τέλος του μυθιστορήματος. Δεν ξέρω αν είναι αυτό που κατάλαβα, ο συγγραφέας υπονοεί μάλλον παρά δηλώνει. Γενικά, είναι ένα σύγχρονο μυθιστόρημα που αναδεικνύει προβλήματα μιας κοινωνίας που δεν διαφέρει πολύ από τη δική μας, ίσως και από καμιά σήμερα δυτικοευρωπαϊκή χώρα.

(ebook)