Των ημετέρων άλλων

Κώστας Λυμπουρής
Των ημετέρων άλλων
Παράκεντρο, Λεμύθου, 2014

"Ή εγώ, λόγω ηλικίας, έγινα πιο ευσυγκίνητη, ή η πένα σου έγινε πιο δυνατή. Σε μερικά από τα διηγήματά σου δεν μπόρεσα να συγκρατήσω τη συγκίνησή μου ώστε να  μετατραπεί σε δάκρυ".

Αυτά περίπου έγραψα στον συγγραφέα που είχε την καλοσύνη να μου στείλει την καινούρια του συλλογή διηγημάτων με τίτλο "Των ημετέρων άλλων" (το "άλλων" ευφυώς στο εξώφυλλο τυπωμένο με διαφορετικό χρώμα).

"Ημέτεροι" και ταυτόχρονα "άλλοι". Είναι οι άνθρωποι που ζούνε δίπλα μας, που ζούνε μαζί μας, που μας βοηθούν, μας εξυπηρετούν, αλλά ταυτόχρονα είναι και "άλλοι". Έρχονται από μια άλλη χώρα, από έναν άλλο πολιτισμό,  έχουν ίσως διαφορετικό χρώμα, άλλη γλώσσα, άλλη θρησκεία. Σκηνές της καθημερινότητας, ιστορίες που θα μπορούσαν να αναφέρονται στον καθένα μας, εικόνες που συναντάμε συχνά, και που ίσως τις προσπερνάμε βιαστικά χωρίς να δίνουμε σημασία, έρχεται η λογοτεχνία να τις φωτίσει, να τις προβάλει, να ταρακουνήσει σκέψη και συναίσθημα, να τους δώσει μονιμότητα και διάρκεια.

Η τεχνική του Κώστα Λυμπουρή δεν διαφοροποιείται από τις προηγούμενες συλλογές του, το "Προσωρινά κλειστό" και το "Για μια μικρή παύλα". Είναι η κλασική μορφή διηγήματος, με κεντρικό μύθο, αφήγηση, διάλογο, περιγραφή. Πότε σε πρωτοπρόσωπη και πότε σε τριτοπρόσωπη γραφή, ο συγγραφέας παρατηρεί, καταγράφει, αναδεικνύει. Δεκατέσσερα διηγήματα αποτελούν τη συλλογή, στο καθένα και μια πτυχή της ζωής των ημετέρων και των άλλων. Ένας Αφρικανός ταξιτζής που όχι μόνο ακούει ποιοτική μουσική αλλά αναλύει και τους στίχους, ένας οδηγός λεωφορείου που γίνεται απεργοσπάστης για να μεταφέρει ένα κωφάλαλο παιδάκι από τις Φιλιππίνες, ο Ρώσος που αγαπούσε την κλασική μουσική κι ο Ρουμάνος που έπαιζε σαξόφωνο, ο πάτερ φαμίλιας κι η υπεροπτική του συμπεριφορά προς την οικιακή βοηθό, ο Βούλγαρος που φτιάχνει εξαιρετικό παραδοσιακό ψωμί, η μικρή Παλαιστίνια που κακοποιείται γιατί αρνείται να βγάλει τη μαντίλα της, είναι μόνο μερικοί από τους ήρωες του Λυμπουρή. Δεν είναι πάντα οι "άλλοι" καλοί και οι "ημέτεροι" κακοί, ούτε το αντίστροφο. Ο ρεαλισμός των διηγημάτων αναδεικνύει την ευγένεια και την καλοσύνη, καθώς και την κακία και την εκμετάλλευση όπου τη συναντά, τόσο ανάμεσα σ' εμάς όσο κι ανάμεσα στους άλλους.

Στάθηκα ιδιαίτερα σε δυο διηγήματα. Το ένα με τίτλο "Με μια πιρόγα" και το άλλο με τίτλο "Ελένη, η Βιετναμέζα". Είναι δυο πολύ δυνατά διηγήματα, όπου η καλοσύνη των δικών μας σμίγει με την καλοσύνη των ξένων. Στο πρώτο, ο μουσικόφιλος πρωτοπρόσωπος αφηγητής συναντά απροσδόκητα ένα εξίσου μουσικόφιλο Αφρικανό ταξιτζή. Η ευγένεια και των δύο αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο όταν προσκρούει στην υβριστική συμπεριφορά ενός "δικού" μας οδηγού.

Στο δεύτερο, το πιο συγκινητικό ίσως διήγημα της συλλογής, η μοναξιά της ηλικιωμένης Πηνελόπης σμίγει με τη μοναξιά της Βιετναμέζας Ελιέν-Ελένης. Δεν σμίγουν μόνο οι μοναξιές, σμίγουν οι πολιτισμοί, ο Λεωνίδας γίνεται Βιετκόγκ, η βιετναμέζικη μουσική πλημμυρίζει το σπιτάκι του προσφυγικού συνοικισμού, το skype φέρνει τη ξένη χώρα στο προσφυγικό δωμάτιο. Και η καταληκτήρια σκηνή του διηγήματος χαρίζει στο συγκινημένο πρόσωπο του αναγνώστη ένα χαμόγελο. Εξαιρετικό διήγημα.