Η εταίρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Γνώρισα την Ελένη Τσαμαδού μέσα από τη διαδικτυακή επικοινωνία των blogs κι ανταλλάξαμε ως τώρα αρκετές σκέψεις, βρίσκοντας και πολλά κοινά, όχι μόνο στην αγάπη για τη λογοτεχνία, αλλά και σε συμπτώσεις της ζωής. Ομολογώ ότι αυτή η γνωριμία ήταν και ο λόγος που αναζήτησα και διάβασα το μυθιστόρημά της "Η εταίρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου" (Ψυχογιός 2007). Αλλιώς, πιθανόν και να το προσπερνούσα, αν τυχαία το συναντούσα σε κάποιο βιβλιοπωλείο. "Ακόμα ένα βιβλίο για τον Μ. Αλέξανδρο", θα σκεφτόμουν. "Αρκετά δεν έχουμε διαβάσει;" Πλήθος συγγραφείς, από την αρχαιότητα ως σήμερα ενέπνευσε αυτή η καταπληκτική προσωπικότητα. Ξέρουμε πια κάθε πτυχή της ζωής του, κάθε ιδιορρυθμία του χαρακτήρα του.

Κι όμως, το βιβλίο της Τσαμαδού δεν με απογοήτευσε. Χωρίς να απομακρύνεται από τα παραδεδομένα ιστορικά γεγονότα και τις πηγές, βρήκε ένα καινούριο τρόπο να μας μιλήσει γι' αυτή την ξεχωριστή φυσιογνωμία, αναπαριστώντας ταυτόχρονα με επιτυχία τη ζωή στην Ελλάδα στο τέλος του 4ου αι. π.Χ. Η συγγραφέας χρησιμοποιεί μια αρκετά γνωστή τεχνική, την υποτιθέμενη δηλαδή ανεύρεση ενός χειρογράφου, που φαινόταν να είναι η επιστολή που μια γυναίκα απευθύνει στον Αλέξανδρο, αφού εκείνος είχε πια πεθάνει. Με βάση αυτά τα χειρόγραφα η συγγραφέας αναπλάθει τη ζωή της εταίρας Παγκάσπης ή Παγκάτης, τη γνωριμία της με τον Αλέξανδρο, το μεγάλο έρωτά της γι' αυτόν, αλλά και τη δική του επίσης αγάπη, αν και, κάποια στιγμή εκείνος την εγκαταλείπει, παντρεύεται άλλες και πεθαίνει, τελικά, νεότατος. Με την αφήγηση μεταφερόμαστε στη Λάρισα (από την οποία καταγόταν η Παγκάστη), στην Αθήνα, στην Κόρινθο, στην Πέλλα και παρακολουθούμε τον Αλέξανδρο στη μεγάλη του εκστρατεία.

Η ιστορία σμίγει με τη μυθοπλασία σ' ένα πολύ ενδιαφέρον αποτέλεσμα. Η αφήγηση ελκυστική, πειστική, καθόλου κουραστική. Τα ιστορικά γεγονότα αναφέρονται όπως τα ξέρουμε και από άλλες πηγές. Τα μυθοπλαστικά μας πείθουν: "Γιατί όχι; Θα μπορούσαν να είχαν συμβεί κι έτσι". Μου άρεσε που η συγγραφέας δεν εκφράζει βεβαιότητες εκεί όπου δεν μας έχουν παραδοθεί στοιχεία. Για παράδειγμα, από ποιον και γιατί δολοφονήθηκε ο Φίλιππος; Όλες οι εκδοχές τίθενται υπό μορφή ερωτημάτων και πιθανοτήτων. Το ίδιο και για τη σχέση του Αλέξανδρου με τον Ηφαιστίωνα κι άλλα γεγονότα.

Μοναδική μου αντίρρηση στο πολύ ενδιαφέρον βιβλίο της Τσαμαδού οι παραπομπές. Πιστεύω πως οι παραπομπές προσιδιάζουν μόνο σε επιστημονικά έργα και όχι στη λογοτεχνία. Θα ήταν αρκετή η αναφορά στη βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε (πράγμα που γίνεται άλλωστε) και όχι η συνεχής παραπομπή του αναγνώστη σε σημειώσεις και επεξηγήσεις.

Μου φαίνεται πολύ να τον αγάπησε η συγγραφέας τον Μ. Αλέξανδρο, παρ' όλα τα αντιφατικά στοιχεία του χαρακτήρα του. Μαζί της μας παρασύρει κι εμάς σ' αυτή τη λατρεία που πραγματικά την αξίζει. Όσα κι αν διαβάσουμε γι' αυτόν η ωραία μορφή του Αλέξανδρου πάντα θα μας συγκινεί και θα μας γοητεύει.