Ο Άρχοντας της ζήλιας
Μεταίχμιο, 2021
Μετ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη
Οι συλλογές διηγημάτων δεν είναι, νομίζω, στις πρώτες προτιμήσεις των αναγνωστών. Κι εγώ δεν αποτελώ εξαίρεση. Κι όμως έρχεται ένα βιβλίο που μας κάνει να δούμε αλλιώς το διήγημα, τη σημασία, την αξία του, την αναγνωστική απόλαυση που μπορεί να προσφέρει.
Ο κύριος εκπρόσωπος της νορβηγικής αστυνομικής λογοτεχνίας, ο συγγραφέας που μεταφράστηκε σε πενήντα γλώσσες, που πούλησε πάνω από πενήντα εκατομύρια βιβλία, ο Jo Nesbo, έρχεται να μας ξαφνιάσει ευχάριστα, όχι πλέον με ακόμα ένα μυθιστόρημα με πρωταγωνιστή τον πασίγνωστο πια ντετέκτιβ Χάρι Χόλε, αλλά με μια συλλογή επτά διηγημάτων. Κύριος συνδετικός τους κρίκος, όπως και ο τίτλος δηλοί, η ζήλεια. Αυτό το τόσο δυνατό συναίσθημα που ίσως δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν το ένιωσε σε κάποια στιγμή της ζωής του. Ένα συναίσθημα που στην ακραία του μορφή οδηγεί στο έγκλημα. Εγκλήματα διαπράττονται και στα επτά διηγήματα (με εξαίρεση ίσως σε ένα). Εγκλήματα τόσο αριστοτεχνιά διαπραγμένα, ώστε συχνά μένουν ατιμώρητα.
Στο πρώτο διήγημα της συλλογής (Λονδίνο) που διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια μιας υπερατλαντικής πτήσης από τη Ν. Υόρκη στο Λονδίνο, μια γυναίκα εξομολογείται στον διπλανό της ένα σχέδιο που έχει καταστρώσει για να εκδικηθεί τον άπιστο σύζυγό της, που την απατά με την καλύτερή της φίλη. Το τέλος του διηγήματος ανατρεπτικό, απρόσμενο, μας εκπλήττει.
Το δεύτερο και εκτενέστερο διήγημα της συλλογής, που άνετα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως νουβέλα και από το οποίο παίρνει το όνομα ολόκληρη η συλλογή (Ο Άρχοντας της ζήλιας), μας μεταφέρει στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στην Κάλυμνο, την οποία ο συγγραφέας φαίνεται όχι μόνο να ξέρει καλά, αλλά και ιδαίτερα να αγαπά. (Από τα βιογραφικά στοιχεία του Nesbo μαθαίνουμε ότι πηγαίνει κάθε καλοκαίρι στην Κάλυμνο για να ασχοληθεί με το αγαπημένο του σπορ, την αναρρίχηση). Με κεντρικό άξονα το αγαπημένο του σπορ, ο αστυνόμς Νίκος Μπαλής αναλαμβάνει να εξιχνιάσει την εξαφάνιση ενός ξένου αναρριχητή, ενώ ταυτόχρονα η ανάμνηση προσωπικών οδυνηρών γεγονότων που σημάδεψαν πριν χρόνια τη ζωή του ίδιου του αστυνόμου, μπλέκονται με την υπόθεση. Η Κάλυμνος, η αναρρίχηση, το ελληνικό τοπίο πλημμυρίζουν το διήγημα ενώ αναπάντεχες, διαρκείς ανατροπές κι ένα έγκλημα δημιουργούν ένα μοναδικό ενδιαφέρον.
Σε δυο άλλα διηγήματα της συλλογής πρωταγωνιστούν μετανάστες. Δυσκολίες ανθρώπων που αναζητούν στο Όσλο καλύτερες συνθήκες ζωής, όπως μια μελαψή ταμίας σ' ένα κατάστημα, ένας οδηγός ταξί ή κάποιος άλλος που εργάζεται σε σκουπιδιάρικο. Αποκαλύπτονται πλευρές της ζωής της Νορβηγίας, που δεν είναι πάντα τόσο ειδυλλιακή όσο συνήθως φανταζόμαστε.
Ο Jo Nesbo αποδεικνύεται με τη συλλογή αυτή όχι μόνο ένας τεχνίτης της αφήγησης, αλλά κι ένας ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής και των συναισθημάτων. Ακόμα, σκόρπιες αναφορές σε ακούσματα και διαβάσματα εμφαίνουν έναν αξιόλογο πνευματικό άνθρωπο. Αναφορές στον Μόγλη, τον Αντρέ Μαλρό, τον Ντίκενς ή στην ελληνική μυθολογία ενσπείρονται στο κείμενο.
"Ο άρχοντας της ζήλιας" είναι τελικά ένα βιβλίο που σε κάνει να αγαπήσεις το διήγημα, ένα βιβλίο που διαβάζεται απνευστί, σαν το πιο ενδιαφέρον μυθιστόρημα.