Αρκετά ως εδώ

Λάιονελ Σράιβερ
Αρκετά ως εδώ (So Much for That)
Μεταίχμιο 2012
Μετ. Γωγώ Αρβανίτη

Μετά το συγκλονιστικό "Πρέπει να μιλήσουμε για τον Κέβιν", αναζήτησα άλλα βιβλία της ίδιας συγγραφέως. Το μόνο που βρήκα ήταν το "Αρκετά ως εδώ". Όχι τόσο δυνατό έργο όσο ο "Κέβιν", αλλά εξίσου ογκώδες (607 σελίδες) και εξίσου ενδιαφέρον.

Πρόκειται για μια εικονογραφία της σύγχρονης Αμερικής, μιας πλευράς της τουλάχιστον, που αφορά τον τρόπο ζωής, τις δυσκολίες, τα οικονομικά προβλήματα, την κρατική καταδυνάστευση με τις απίστευτες φορολογίες και προπάντων το απάνθρωπο σύστημα υγείας, όπως όλα αυτά τα βιώνει ένα ζευγάρι, ο Σεπ Νάκερ και η σύζυγός του Γκλίνις και όχι μόνο αυτοί  βέβαια. Είναι ένας λόγος καταγγελτικός που αφήνει να ξεχύνεται ένας θυμός, διανθισμένος εντούτοις με χιούμορ, μαύρο χιούμορ. Είναι μια προσπάθεια αντίδρασης στην καταπίεση του σύγχρονου πολιτισμού και μια διακήρυξη για ανάγκη επιστροφής σε απλούστερους τρόπους ζωής.

Ο κεντρικός χαρακτήρας του βιβλίου, ο Σεπ Νάκερ, που είχε μετά από χρόνια σκληρής δουλειάς στήσει μια επιχείρηση για μαστορέματα κάθε είδους, ονειρεύεται πάντα τη Μετέπειτα Ζωή, δηλ. να μπορέσει κάποτε να φύγει για έναν άλλο τόπο, ένα τόπο που το κόστος ζωής θα ήταν ελάχιστο και να ζήσει εκεί όλη την υπόλοιπη ζωή του. Με τη γυναίκα του είχαν κάμει πολλά αναγνωριστικά ταξίδια και είχαν καταλήξει ότι ο ιδανικός τόπος γι' αυτό που ονειρεύονταν ήταν ένα μικρό νησί, η Πέμπα, στα ανοιχτά της Τανζανίας. 

Όταν ο Σεπ πουλάει την επιχείρησή του για ένα εκατομμύριο δολάρια, νιώθει έτοιμος για τη φυγή. Το βράδυ όμως που ανακοινώνει στη Γκλίνις την οριστική απόφασή του, την ίδια ώρα εκείνη τον πληροφορεί ότι μια επίσκεψη στο γιατρό έδειξε ότι πάσχει από ένα σπάνιο και ανίατο είδος καρκίνου, το μεσοθηλίωμα. Τα πάντα πλέον ανατρέπονται. Για ένα χρόνο παρακολουθούμε τη σταδιακή επιδείνωση της Γκλίνις, τις χημειοθεραπείες με όλες τις παρενέργειές τους και ταυτόχρονα την οικονομική αφαίμαξη του Σεπ, γιατί η ασφάλεια πληρώνει μέρος μόνο της ιατρικής περίθαλψης.

Τα δυο κεντρικά πρόσωπα του έργου πλαισιώνονται από πλήθος άλλα, που συμβάλλουν στο να φωτιστούν πολλές άλλες πλευρές του σύγχρονου τρόπου ζωής. Είναι τα δυο παιδιά του ζεύγους, είναι η αδελφή του που κι αυτή εξαρτάται οικονομικά από τον Σεπ, ο ηλικιωμένος πατέρας του, για την παραμονή του οποίου σε ίδρυμα επίσης πληρώνει ο Σεπ, οι αδελφές και η μητέρα της Γκλίνις και προπάντων ένα άλλο ζευγάρι, αχώριστοι φίλοι του Σεπ και της Γκλίνις, ο Τζάκσον και η Κάρολ. Κι αυτοί ανεβαίνουν το δικό τους Γολγοθά, με ένα κορίτσι που πάσχει από μια σπάνια ασθένεια του νευρικού συστήματος, την οικογενή δυσαυτονομία (το έψαξα αλλά πάλι δεν κατάλαβα τι ακριβώς είναι).

Μέσα από τους χαρακτήρες και τις ζωές όλων αυτών των προσώπων προβάλλει μια ζοφερή, σκληρή εικόνα της Σύγχρονης Αμερικής, κάθε άλλο παρά πραγματοποίηση του Αμερικανικού ονείρου. Προβάλλουν όμως και ζητήματα και προβληματισμοί που αφορούν κάθε άνθρωπο, όπου κι αν ζει: Πώς αντιμετωπίζει το περιβάλλον κάποιον με ανίατη ασθένεια; Πώς αντιμετωπίζεται ο θάνατος από τον ίδιο τον άρρωστο; Είναι σωστό να ξέρει και ο ίδιος πόσος καιρός του μένει; Τι ρόλο παίζει στη ζωή μας η φιλία, η αγάπη, η υπευθυνότητα; 

Μια ανατροπή στο τέλος δίνει στο μυθιστόρημα μια αισιόδοξη κατάληξη. Στη σκέψη όμως του αναγνώστη επικρατεί μάλλον η ιδέα της ματαιότητας και της απαξίωσης του σύγχρονου τρόπου ζωής. Ίσως κι ένας προβληματισμός για την ανάγκη αναθεώρησης της ζωής μας. "Τα λίγα χρόνια που είμαστε ικανοί να απολαύσουμε τη ζωή δουλεύουμε σαν σκλάβοι. Και τι μας απομένει; Τα χρόνια που είμαστε γέροι και άρρωστοι. Όταν σταματάμε επιτέλους τη δουλειά, αρρωσταίνουμε. Έχουμε ελεύθερο χρόνο όταν μας είναι βάρος. Όταν μας είναι άχρηστος. όταν ο ελεύθερος χρόνος παύει να είναι ευκαιρία και γίνεται εμπόδιο".