Όλα για καλό

Γιάννης Μακριδάκης
Όλα για καλό
Εστία, 2017

Πέμπτο βιβλίο του Χιώτη συγγραφέα που διαβάζω. Προηγήθηκαν τα: Η δεξιά τσέπη του ράσου, Ήλιος με δόντια, Η άλωση της Κωνσταντίας, Πρώτη φλέβα. Και η απορία δεν λέει να με αφήσει. Πού βρίσκεται το μυστικό της γοητευτικής αυτής γραφής όταν όλα τα υλικά κατασκευής των βιβλίων είναι σχεδόν τα ίδια; Τόπος η Χίος (ακόμα κι αν δεν δηλώνεται, εννοείται), γλώσσα απλή, καθημερινή, εμπλουτισμένη με τοπικά διαλεκτικά στοχεία, χαρακτήρες συνήθεις άνθρωποι του νησιού, γεγονότα κοινά σε κάθε μικρή κοινωνία, μέγεθος των ιστοριών ευσύνοπτο. Κι όμως με κάποιο μαγικό τρόπο τα ίδια υλικά αναμειγνύονται και μας δίνουν ιστορίες μοναδικές, μας γεννούν σκέψεις που κρατάνε καιρό.

Στο τελευταίο βιβλίο κέντρο βάρους είναι οι πρόσφυγες που καταφθάνουν θαλασσοπνιγμένοι στο νησί, οι άνθρωποι που τους συντρέχουν, αλλά και οι προσωπικές ιστορίες του καθενός που συχνά συμπλέκονται. Απ' το παρόν πάνε χρόνια πίσω, θαμμένα μυστικά αποκαλύπτονται, παράξενες συμπτώσεις συνδέουν τα πρόσωπα, ενώ η φράση "όλα για καλό" επαναλαμβάνεται συχνά στο βιβλίο.

Ένας θάνατος είναι η εναρκτήρια σκηνή. Ένας θάνατος-ατύχημα, όταν ο Μιχάλης, μοναχικός ερημίτης, ενώ στεκόταν "προς νερού του" στην άκρη του γκρεμού, πέφτει και σκοτώνεται. Την ιστορία της ζωής του θα τη μάθουμε πολύ αργότερα. 

Θα ακολουθήσει ακόμα ένας θάνατος. Ο πρωτοπρόσωπος κεντρικός αφηγητής, ο Δημοσθένης, δοσμένος στην περίθαλψη και τη φροντίδα των κατατρεγμένων προσφύγων που φτάνουν θαλασσοπνιγμένοι στο νησί, περιπολώντας ένα βράδυ στις ακτές του νησιού μαζί με μια εθελόντρια, την Κατρίν, που έχει έρθει από τη Γερμανία στο νησί για να βοηθήσει (αργότερα θα αποδειχτεί πως δεν ήταν ο μόνος λόγος) βρίσκουν ένα νεκρό πρόσφυγα. Ψάχνοντάς τον ανακαλύπτουν ότι κουβαλούσε μαζί του 15 χιλιάδες δολάρια. Αποφασίζουν να τα χρησιμοποιήσουν "για καλό", να βελτιώσουν δηλαδή τις συνθήκες περίθαλψης των προσφύγων ανακαινίζοντας, όσο είναι δυνατό, ένα παλιό, εγκαταλελειμμένο λεπροκομείο.

Μια μικρή ομάδα ανθρώπων περιβάλλει και βοηθά τον Δημοσθένη. Εκτός από την εθελόντρια Κατρίν, είναι ένας παλιός καπετάνιος, ωραίος τύπος, που με το καΐκι του συμβάλλει στη διάσωση των προσφύγων και με τις αφηγήσεις του διασκεδάζει τις βραδινές συνάξεις της ομάδας. Είναι ακόμα η γλυκιά γυναίκα του, η μαία του χωριού με τον άντρα της, που οι υπηρεσίες της θα φανούν και τώρα χρήσιμες όταν καταφθάνει ένα νεαρό ζευγάρι προσφύγων με ετοιμόγεννη τη γυναίκα. Μια καινούρια ζωή έρχεται στον κόσμο. Πλάι στο θάνατο η ζωή...

Ωραίες οι βραδινές συγκεντρώσεις της ομάδας, όπου ζεσταινόμενοι με μια νόστιμη ψαρόσουπα θυμούνται ιστορίες από τα παλιά. Ξανάρχονται στη μνήμη πρόσωπα και γεγονότα, ανακαλύπτονται απρόσμενες σχέσεις, ξαναζούν πρόσωπα  του παρελθόντος "όλα για καλό".

Ακόμα ένα ενδιαφέρον βιβλίο του Μακριδάκη. Ένα κομμάτι εφήμερης ζωής  που η τέχνη του λόγου το μνημειώνει για πάντα.