Όσα παίρνει ο άνεμος

Margaret Mitchell
Όσα παίρνει ο άνεμος
Μετ. Γιάννης Λάμψας
"Οι φίλοι του βιβλίου", 1948

Το βρήκα σ' ένα παλαιοβιβλιοπωλείο. Ίσως μια από τις πρώτες εκδόσεις του περίφημου, μοναδικού, ανεπανάληπτου μυθιστορήματος. Διερωτώμαι ποιος μπόρεσε να αποχωριστεί ένα τέτοιο θησαυρό! Η πρώτη μου κίνηση ήταν να γυρίσω στην τελευταία (1095η) σελίδα, για να διαβάσω την ιστορική φράση με την οποία κλείνει το μυθιστόρημα: "Αύριο ξημερώνει μια καινούρια μέρα". Κρίμα. Αν και μεταφραστής της παλιάς αυτής έκδοσης είναι ο εξαιρετικός Γιάννης Λάμψας (1921-2002), την είχε αποδώσει ως "Στο κάτω-κάτω κι αύριο μέρα είναι". Η ελαφρά απογοήτευση δεν με εμπόδισε να αποκτήσω τον πολύτιμο, συλλεκτικό ίσως, τόμο.

Πέρασα μαζί του απίθανες ώρες απολαυστικού διαβάσματος. Πλάι στη τζαμόπορτα, αντικρίζοντας την ανθισμένη φύση, με ηχητική υπόκρουση την ανοιξιάτικη βροχή (κι είχαμε πολλές τέτοιες βροχές φέτος) έζησα ώρες και μέρες πολλές με την καταπληκτική Σκάρλετ Ο' Χάρα, τον γοητευτικό, πολύπλευρο χαρακτήρα του Ρεττ Μπάτλερ, την ήρεμη δύναμη της Μελανίας, τον ονειροπόλο Άσλεϋ, το πλήθος τόσων άλλων προσώπων που πλημμυρίζουν το βιβλίο. Είχα ξεφύγει  από το θλιβερό περιβάλλον των ημερών, ο επικίνδυνος κορωνοϊός δεν με άγγιζε, ο εγκλεισμός στο σπίτι ήταν απόλαυση, όχι μελαγχολία.

Δεν ωφελεί, άλλωστε είναι δυσκολότατο έργο, να αποδώσω το περιεχόμενο του βιβλίου. Όλοι εμείς οι παλαιότεροι το ξέρουμε, αν όχι από το βιβλίο, τουλάχιστον από την εξαιρετική ταινία του 1939 με τα 8 Όσκαρ, μια ταινία σταθμό στην ιστορία του κινηματογράφου. Όμως το διάβασμα του βιβλίου είναι κάτι πολύ διαφορετικό. Οι λεπτομερείς,

ολοζώντανες εικόνες της Margaret Mitchell μας μεταφέρουν από την πλούσια, ξένοιαστη, ευτυχισμένη ζωή του Νότου πριν από τον Αμερικανικό Εμφύλιο (1861-1865) στον πόλεμο και στη φρίκη που τον συνοδεύει, πάντα βέβαια βλέποντάς τον από τη σκοπιά των Νοτίων. Οι ζωντανοί διάλογοι, η δύναμη της περιγραφής σκηνών που καρφώνονται στη μνήμη του αναγνώστη, άλλοτε ένας χορός, άλλοτε μια πόλη που φλέγεται, συνθέτουν ένα σπάνιο λογοτεχνικό έργο. Και πάνω απ' όλα βέβαια, με τη ζωή τους να συμβαδίζει και να επηρεάζεται από τις ιστορικές στιγμές της πατρίδας τους, οι δυο βασικοί πρωταγωνιστές: Η Σκάρλετ και ο Ρεττ. Δυο πρόσωπα που τα συνδέει έλξη και απώθηση. Δυο όμοιοι χαρακτήρες που θα συναντηθούν στις πρώτες κιόλας σελίδες, αλλά θα ενώσουν τις ζωές τους, μετά από πλήθος περιπέτειες, μόνο κάπου στην 800η σελίδα.

Το δουλεμπόριο, το πώς έβλεπαν οι Νότιοι τους μαύρους και πώς οι Βόρειοι, το πως οι μαύροι βιώνουν την απελευθέρωσή τους, προβάλλει όχι ως θεωρία αλλά έμπρακτα, μέσα από τις σχέσεις των μυθιστορηματικών προσώπων. 

Το "Όσα παίρνει ο άνεμος" είναι ένα βιβλίο που συνδυάζει την ιστορική γνώση με το ρομάντζο, τις μεγάλες πολυπληθείς σκηνές με τις ατομικές περιπέτειες των ηρώων του, ένα βιβλίο που μπορεί να χαρίσει πάμπολλες ώρες βιβλιοφιλικής απόλαυσης.

Σημ.1. Η Margaret Mitchell (1900-1949) πέθανε πολύ νέα μετά από ένα ατύχημα.

2. Κυκλοφορούν πολλές ελληνικές εκδόσεις.Μερικές απεικονίζονται στα εξώφυλλα που ανάρτησα.