Η απατηλή ζωή των ενηλίκων

ΕΛΕΝΑ ΦΕΡΡΑΝΤΕ

Η απατηλή ζωή των ενηλίκων

Πατάκης, 2020

Μετ. Κατερίνα Δότση 

 Η Νάπολη, οι δρόμοι, οι πλατείες, οι γειτονιές της, οικογενειακοί δεσμοί αγάπης και μίσους, κορίτσια στην αρχή της εφηβείας και αγόρια, βεβαίως, αλλά σε δεύτερη μοίρα. Τα ίδια υλικά  αναμειγνύονται ξανά και ξανά σ' όλα τα βιβλία της παράξενης, αγνώστων λοιπών στοιχείων, Ιταλίδας συγγραφέως  Έλενα Φερράντε. Βιβλία μεταφρασμένα σε 45 γλώσσες, με πωλήσεις εκατομμυρίων, με μεταφορά τους στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Πώς τα καταφέρνει; Ποιο είναι το μυστικό της όταν, χρησιμοποιώντας τα ίδια σχεδόν υλικά από βιβλίο σε βιβλίο κατορθώνει να γίνονται ανάρπαστα;

Από την παράξενη σαγήνη που ασκεί η γραφή της δεν έχω ξεφύγει ούτε εγώ. Από το πρώτο της βιβλίο που διάβασα ("Μέρες εγκατάλειψης") την ακολουθώ βήμα-βήμα σ' όλες τις συγγραφικές της δημιουργίες: Την περίφημη "Τετραλογία της Νάπολης", τη "Βάναυση αγάπη" και τώρα το "Η απατηλή ζωή των ενηλίκων". Πρωταγωνίστρια σ' αυτό το τελευταίο (τι άλλο;) ένα δεκατριάχρονο κορίτσι, η Τζοβάνα ή Τζανίνα που αφηγείται την όλη ιστορία. "Δυο χρόνια πριν φύγει από το σπίτι ο πατέρας μου είπε στη μητέρα μου ότι ήμουν πολύ άσχημη. Τη φράση αυτή την είπε ψιθυριστά, στο διαμέρισμα που είχαν αγοράσει οι γονείς μου, νιόπαντροι ακόμα, στο Ριόνε Άλτο της οδού Σαν Τζιάκομο ντέι Κάπρι. Τα πάντα-η Νάπολη, το μπλε φως ενός ψυχρού Φεβρουαρίου, τα λόγια εκείνα-πάγωσαν". Και κάποια άλλη στιγμή θα τον ακούσει να λέει: "Η φάτσα της έχει αρχίσει να γίνεται ίδια με της Βιττόρια". Η εισαγωγική πρώτη παράγραφος του βιβλίου μας βάζει αμέσως στο κλίμα της ιστορίας. Ο πατέρας έχει φύγει, η φράση του πατέρα της θα γίνει πληγή, θα προστεθεί στην αβεβαιότητα και στη συναισθηματική αστάθεια της προεφηβικής ηλικίας. Αχώριστη φίλη η Τζοβάνα με δυο άλλα συνομίληκα περίπου κορίτσια, την Άντζελα και την Ίντα περνούν μαζί την τόσο δύσκολη ηλικία της εφηβείας. Λένε τα μυστικά τους, ανταλλάσσουν εμπειρίε, εξερευνούν το σώμα τους, μιλάνε για αγόρια. 

Μα ποια είναι επιτέλους αυτή η θεία Βιττόρια, αδελφή του πατέρα της Τζοβάνα, για την οποία εκφράστηκε τόσο απαξιωτικά ο πατέρας; Θα τη γνωρίσει κάποτε η Τζοβάνα κι ένας άλλος κόσμος θα της αποκαλυφθεί. Είναι οι "πάνω" και οι "κάτω", οι καλές γειτονιές της Νάπολης και οι φτωχογειτονιές της. Ο παθιασμένος έρωτας της θείας Βιττόρια για έναν ήδη παντρεμένο με τρία παιδιά που είχε γίνει χρόνια πριν, εισάγει στην ιστορία καινούρια πρόσωπα. Η επίδραση της παράξενης, φιλελεύθερης, τόσο διαφορετικής από τον καθωσπρεπισμό των γονιών της Τζοβάνας θείας, θα είναι καθοριστική για την Τζοβάνα. Ένα οικογενειακό κειμήλιο, ένα βραχιόλι, πηγαινοέρχεται ανάμεσα στους ήρωες του βιβλίου.

Καθώς ο χρόνος προχωρεί, τα κορίτσια γνωρίζουν και την ανατομική  κατασκευή των αγοριών, έχουν τις πρώτες επαφές, τα πρώτα φιλιά, που καθόλου δεν τις ενθουσιάζουν. Οι προβληματισμοί της Τζοβάνα δεν αφορούν μονάχα το σώμα της ή τα αγόρια. Η απόρριψη των γονιών και η σύγκρουση μαζί τους, προπάντων όταν διαπιστώνεται η "απατηλή"  τους ζωή, διαβάσματα άσχετα με τα μαθήματα, οι αμφιθυμίες και η συναισθηματική αστάθεια της εφηβείας, σκέψεις, αμφιταλαντεύσεις, πονηριές, ψέματα, ακαταμάχητη έλξη από κάποιο πρόσωπο, τα παρακολουθούμε όλα με λεπτομέρειες, σαν να βρισκόμαστε στο μυαλό της εφήβου.

Το βιβλίο τελειώνει με τη λεπτομερή περιγραφή της σεξουαλικής μύησης κι επομένως του τέλους της εφηβείας για τη νεαρή Τζοβάνα. Μια σκηνή που δεν κλείνει τίποτα οριστικά. Σαν να μένουν όλα μετέωρα. Άραγε αυτό είναι μια ένδειξη ότι το βιβλίο μπορεί να έχει συνέχεια; Ποιος ξέρει...

Κλείνουμε το βιβλίο με την ίδια πάντα απορία: Γιατί μας άρεσε;