Πύλη εισόδου

 Μάρω Δούκα

Πύλη εισόδου

Πατάκης, 2019

Η Μάρω Δούκα είναι γνωστή, καταξιωμένη, πολυβραβευμένη συγγραφέας, που εδώ και σαράντα χρόνια με επιτυχία υπηρετεί την τέχνη της λογοτεχνικής γραφής. Έργα της όπως "Η αρχαία σκουριά", "Αθώοι και φταίχτες" κ.ά. είναι βιβλία που ξεχωρίζουν στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. 

Σε αντίθεση με τα περισσότερα έργα της που έχουν ιστορικό υπόβαθρο, το πιο πρόσφατο μυθιστόρημά  της, η "Πύλη εισόδου", όχι μόνο διαδραματίζεται στο παρόν, αλλά έχει και άμεση σχέση με τη σύγχρονη τεχνολογία. "Πύλη εισόδου", ο τίτλος. Αμέσως μας εισάγει στη σύγχρονη εποχή, στην κυριαρχία του διαδικτύου. Πύλη εισόδου, με άλλα λόγια είτε ο browser, ο τρόπος εισόδου δηλαδή στον αχανή κόσμο του διαδικτύου, είτε η πύλη εισόδου στο πιο διαδεδομένο, εύχρηστο και δημοφιλές διαδικτυακό μέσο επικοινωνίας, το face book.

Ένας απέραντος μονόλογος είναι ολόκληρο το βιβλίο. Μονόλογος μιας ηλικιωμένης Αθηναίας, της Αφεντούλας Μπακάλογλου, που αρχίζοντας από τον Ιανουάριο (2017) και καταλήγοντας  στον Αύγουστο, καταγράφει τις σκέψεις της, όπως (υποτίθεται) τις γράφει στο fb. Ποια είναι όμως η Αφεντούλα; Πουθενά στις ημερολογιακές της καταγραφές δεν εμφανίζεται μ' αυτό το όνομα. Συνήθως γράφει ως Αίθρα Βλαντή, αλλού "κοινοποιεί" ως Σεβαστή Μαρίνου. Και η Καίτη Καλή; Και η Πελαγία; Μήπως η Αίθρα Βλαντή επινόησε την Αφεντούλα ή μήπως η Αφεντούλα γράφει ως Αίθρα Βλαντή; Ή μήπως όλες, και προπάντων η κεντρική ηρωίδα, είναι αποκυήματα της συγγραφικής φαντασίας κάποιου Λακάν Λακάν που γράφει την εισαγωγή και τον επίλογο του βιβλίου; Σαφώς, νομίζω, η συγγραφέας υποδηλοί τον ανώνυμο και ψευδώνυμο κόσμο του διαδικτύου. Μπορείς εκεί να δηλώσεις όποιο όνομα θέλεις, μπορείς να υποδυθείς όποιο ρόλο επιθυμείς. Ενδεικτικοί και οι σύχρονοι όροι: Λάπτοπ, προφίλ, λάικ, τοίχος, κοινοποίηση, ανάρτηση, ουάου, καρδούλες κ.λπ. που ενσπείρονται στο μυθιστόρημα.

Όμως το βασικό πρόσωπο παραμένει η Αφεντούλα. Μια ηλικιωμένη, μοναξιασμένη Αθηναία, που καταγράφει συνειρμικά τις σκέψεις της. Γράφει για τις καθημερινές της ασχολίες, τη βόλτα στη λαϊκή, τον περίπατο στη γειτονιά. Για τις τρεις κόρες της, τις σχέσεις της μαζί τους, τα προβλήματά τους, για τον πεθαμένο σύζυγό της, για φίλους από τα παλιά και καινούριες γνωριμίες. Άλλοτε θυμάται την παιδική ηλικία, τους γονείς, τον τυραννικό πατέρα, τα όνειρά της να σπουδάσει που έμειναν όνειρα, τις παλιές γειτονιές της Αθήνας, τις αλλαγές που έφερε ο χρόνος, πολιτικά γεγονότα, τους μετανάστες. "Πολύ συγκινήθηκα που ξανάδα έπειτα από τόσα χρόνια την παλιά μου γειτονιά. Μεσημεράκι. Άκουγα να λένε ότι αναβαθμίστηκε, κι όμως δεν είχα το κουράγιο, την όρεξη, πες, να περπατήσω ως εκεί, να εξακριβώσω ιδίοις όμμασι. Και τι είδα; Την πίκρα είδα, την απελπισία, την εγκατάλειψη. Καμία σχέση ο δρόμος που μεγάλωσα και τα γύρω στενά μ' αυτό που έβλεπα". (...)"Εδώ γεννήθηκα και μεγάλωσα, από δω ξεκινούσα κάθε πρωί τόσο δρόμο ως την Πλάκα με την Αίθρα για το σχολείο, μ' αρέσει ή όχι, στη θέση της υπομονετικά πάντα η παλιά μου γειτονιά, στη θέση τους και τα χαλάσματα, τα ξέσκεπα, το πατρικό μας που γκρεμίστηκε για να χτιστεί στη θέση του το μελαγχολικό ξενοδοχείο".

Η Αφεντούλα έρχεται να ενώσει τη φωνή της με τις φωνές της Εκάβης και της Νίνας του Ταχτσή. Εκείνες μίλησαν για τη ζωή και τα πάθη μιας περασμένης για μας εποχής. Η Αφεντούλα εκπροσωπεί τη σύγχρονη, μοναξιασμένη γυναίκα του 21ου αιώνα.