Ένας θάνατος στην οικογένεια

Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ
Ένας θάνατος στην οικογένεια
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΜΟΥ-ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ
Καστανιώτης, 2014
Μετ. Σωτήρης Σουλιώτης

Το βιβλίο αρχίζοντας δημιουργεί μεγάλο ενδιαφέρον, τουλάχιστον για τις δικές μου αναγνωστικές προτιμήσεις. Είναι ένα σύντομο δοκίμιο περί θανάτου. Πότε (σωματικά) επέρχεται ο θάνατος, γιατί αποφεύγουμε το νεκρό σώμα, γιατί το σκεπάζουμε, το απομακρύνουμε όσο πιο σύντομα γίνεται, γιατί αυτή η δυσφορία για τα νεκρά σώματα. Όμως η συνέχεια με απογοήτευσε. Η φιλοσοφική θεώρηση των πραγμάτων στην οποία ήλπισα και για την οποία με είχαν προϊδεάσει οι αρχικές σελίδες, τερματίστηκε εδώ. Σε ελάχιστα άλλα σημεία του βιβλίου ο συγγραφέας διακόπτει τη λεπτομερέστατη αφήγηση της ζωής του για να προβεί σε κάποια εκτίμηση, να σχολιάσει, να εμβαθύνει. Όλο σχεδόν το βιβλίο είναι μια αναπόληση και μια καταγραφή της ως τώρα ζωής του. Το σώζει κάπως η λογοτεχνική (όσο μπορούμε να κρίνουμε από τη μετάφραση)  έκφραση και η μη ευθύγραμμη αφήγηση που κρατούν εν μέρει το ενδιαφέρον.

Η εξιστόρηση της ζωής κάποιου άλλου πιστεύω ότι μας ενδιαφέρει είτε όταν συνδέεται με σημαντικά ιστορικά γεγονότα είτε όταν κατορθώνει να μας κάνει να ταυτιστούμε μαζί του λόγω κοινών εμπειριών, παρόμοιων ψυχολογικών καταστάσεων, ανάλογων σκέψεων και βιωμάτων. Τίποτε από αυτά δεν συμβαίνει στο πολυσέλιδο έργο του Νορβηγού. Μακροσκελέστατες περιγραφές της οικογενειακής ζωής, των συμμαθητών και φίλων, της εφηβείας, των νεανικών ερώτων και προπάντων του καπνίσματος και της κατανάλωσης αλκοόλ. Στη μέση περίπου του βιβλίου αρχίζει η εξιστόρηση του θανάτου του πατέρα και η μετάβαση του συγγραφέα μαζί με τον αδελφό του στην πόλη όπου πέθανε ο πατέρας τους, πράγμα που συνέβη στο σπίτι της γιαγιάς του συγγραφέα (μητέρας του πατέρα τους), για την κηδεία. Απ'εδώ και πέρα γίνεται ακόμα πιο απαράδεχτο το βιβλίο. Σελίδες επί σελίδων για να μας περιγράψει την άθλια κατάσταση στην οποία βρισκόταν το σπίτι, την ακαταστασία, την παραμέληση, τη βρωμιά, τα καθαριστικά που αγόρασαν, την προσπάθεια να καθαρίσουν κ.λπ. Δεν ξέρω τι βρήκαν σ' αυτές τις σελίδες (περίπου το ένα τρίτο του βιβλίου) αυτοί που το εκθειάζουν τόσο. Το πιθανότερο είναι ότι τις πηδούσαν!

Είναι φανερή η προσπάθεια του συγγραφέα να μιμηθεί τον Προυστ.  Οι λεπτομερείς περιγραφές, οι αφορμές για να επιστρέψει στο παρελθόν, η αναπόληση, όλα θυμίζουν τον "Χαμένο χρόνο". Αλλά πόρρω απέχει. Αν είχα ένα κέρδος απ' αυτό το βιβλίο είναι η επιθυμία και η απόφαση να ξαναδιαβάσω Προυστ.

Υ.Γ. Το βιβλίο είναι ο πρώτος τόμος μιας εξαλογίας. Εννοείται πως ούτε λόγος για να αναζητήσω τους υπόλοιπους πέντε  τόμους όταν εκδοθούν. 

(ebook)