Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν

Juan Gabriel Vasques
Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν
Ίκαρος, 2014
Μετ. Αχιλλέας Κυριακίδης

Η ανάμιξη μυθοπλασίας με πραγματικά γεγονότα είναι κάτι πολύ γοητευτικό, νομίζω, σ' ένα βιβλίο. Κι όταν σ' αυτού του είδους τη γραφή εμφιλοχωρούν ή σου προκαλούνται σκέψεις, η γοητεία του βιβλίου αυξάνεται ακόμα περισσότερο.

Ένα τέτοιο βιβλίο είναι το "Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν". Τοποθετημένο στην Κολομβία, διαδραματίζεται χρονικά μεταξύ 1970 περίπου (αν και υπάρχουν εγκιβωτισμένα και παλαιότερα γεγονότα) και 2009. Κεντρικός πρωτοπρόσωπος αφηγητής, όχι όμως κατ' ανάγκη και πρωταγωνιστής, είναι ο 26χρονος Αντόνιο Γιαμάρα, καθηγητής στη Νομική Σχολή. Σ' ένα σφαιριστήριο, στο οποίο κάποτε πηγάινει και παίζει μπιλιάρδο, γνωρίζεται μ' έναν αρκετά μεγαλύτερό του μπιλιαρδόρο, τον Ρικάρδο Λαβέρδε. Λίγα πράγματα ξέρει για τη ζωή του, π.χ. ότι είναι πιλότος και από άλλους μαθαίνει ότι είχε περάσει είκοσι χρόνια στη φυλακή.

Είναι παραμονές του 1996. Ο Λαβέρδε περιμένει τη γυναίκα του που θα έρθει από την Αμερική. Όμως αυτή δεν θα φτάσει ποτέ. Το αεροπλάνο με το οποίο θα ερχόταν κατέπεσε στις 20.12.1995 (πραγματικό γεγονός). Η κασέτα με  ηχογραφημένη την τελευταία στιχομυθία των δυο κυβερνητών του αεροπλάνου θα ακουστεί ξανά και ξανά στο βιβλίο. Η κασέτα σταματά με τον ήχο πραγμάτων που πέφτουν: "Ακούγεται μια κοφτή κραυγή ή κάτι που μοιάζει με κραυγή. Ακούγεται ένας ήχος που δεν μπορώ να ταυτοποιήσω: ένας ήχος που δεν είναι ανθρώπινος ή είναι παραπάνω από ανθρώπινος, ο ήχος από ζωές που χάνονται, αλλά κι ο ήχος από υλικά που σπάνε. Είναι ο ήχος των πραγμάτων που πέφτουν από ψηλά, ένας ήχος διακεκομμένος και εξ αυτού αέναος, ένας ήχος που δεν τελειώνει ποτέ, που συνεχίζει να βοά στο κεφάλι μου από εκείνο το απόγευμα και δε λέει να φύγει, που αιωρείται στη μνήμη μου για πάντα, κρεμασμένος πάνω της σαν πετσέτα στην κρεμάστρα. Αυτός ο ήχος είναι ο τελευταίος που ακούγεται στο πιλοτήριο της πτήσης 965. Η κασέτα σταματά".

Έχω την αίσθηση πως ο αποκαλυπτικός ήχος δεν είναι μόνο αυτός που αναφέρεται στην πτώση του αεροπλάνου. Είναι και ο ήχος των αποκαλύψεων πολλών άλλων γεγονότων. Η σύντομη και ελλιπής, όσον αφορά   το παρελθόν του Λαβέρδε, γνωριμία του Αντόνιο με τον Λαβέρδε τερματίζεται ξαφνικά και βίαια. Μια μέρα, ενώ φεύγουν μαζί από το σφαιριστήριο, μια δολοφονική επίθεση αφήνει νεκρό τον Λαβέρδε και σοβαρά τραυματισμένο τον Αντόνιο. Η επίθεση άφησε ψυχολογικά και σεξουαλικά τραυματισμένο τον Αντόνιο, που στο μεταξύ έχει παντρευτεί σ' ένα συμβατικό γάμο κι έχει αποκτήσει μια κόρη. Όμως ποτέ δεν έπαψε να θέλει να διερευνήσει το παρελθόν, να μάθει ποιος υπήρξε ο Λαβέρδε, γιατί φυλακίστηκε, γιατί δολοφονήθηκε.

Την ευκαιρία αυτή θα του δώσει η κόρη του Λαβέρδε, η Μάγια Φριτς, που ζει μόνη σε μια απομονωμένη έπαυλη, τέσσερις ώρες μακριά από τη Μποκοτά. Την επισκέπτεται ένα Σαββατοκύριακο. Μέσα από παλιά γράμματα, χαρτιά, αποκόμματα εφημερίδων, αναμνήσεις, ανασυστήνεται η ζωή του Λαβέρδε, ο έρωτάς του με την Ελένα, αλλά και η ζωή στην Κολομβία τις δεκαετίες '70-'90, το εμπόριο της κοκαΐνης, ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών, οι δολοφονίες, ο φόβος που είχε κυριεύσει έναν ολόκληρο λαό. Μια εποχή, μια πόλη, η Μποκοτά και μια χώρα ζωντανεύουν με τη δύναμη της λογοτεχνίας.

Για το κατά τα άλλα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο έχω δυο επιφυλάξεις: Δεν βρίσκω καθόλου απαραίτητη αλλά ούτε και φυσική την ερωτική σκηνή μεταξύ Αντόνιο-Μάγιας, δυο ανθρώπων που συναντώνται για πρώτη, και ίσως μόνη, φορά ένα σαββατοκύριακο. Επίσης υπάρχουν υπερβολικά πολλές σημειώσεις του μεταφραστή. Σε 296 σελίδες υπάρχουν 179 σημειώσεις! Άλλοτε για ερμηνεία ισπανικών λέξεων, άλλοτε για διευκρίνιση όρων ή γεγονότων κ.λπ. Είναι πολύ κουραστικό για τον αναγνώστη να ανατρέχει συνεχώς στις σημειώσεις. Ας του μείνουν και μερικές απορίες ή ας ψάξει και μόνος του για κάτι που θα θεωρήσει σημαντικό.

(ebook)