Ο κύριος Νόρις αλλάζει τρένα

Κρίστοφερ Ίσεργουντ
Ο κύριος Νόρις αλλάζει τρένα
Μεταίχμιο 2013 (ψηφιακή έκδ. 2015)
Μετ. Ιωάννα Ηλιάδη
(ebook)

Οι αναρτήσεις των ΒΙΒΛΙΟΚΑΦΕ  και Ray's Stories  μου είχαν δημιουργήσει περισσότερες αναγνωστικές προσδοκίες απ' αυτές που τελικά μου χάρισε το μυθιστόρημα του Κρίστοφερ Ίσεργουντ (1904-1986), "Ο κύριος Νόρις αλλάζει τρένα". Βεβαίως, δεν μέμφομαι τους δύο συν-bloggers. Εγώ μάλλον φταίω που δεν βρήκα το μυθιστόρημα όπως το είχα φανταστεί. Με τράβηξαν σ΄ αυτό όχι μόνο οι πιο πάνω αναρτήσεις, αλλά και η αναφορά σε τρένα που πάντα με γοητεύουν τόσο στη λογοτεχνία όσο και στη ζωή, καθώς και ο χωροχρόνος του έργου: Η Γερμανία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, η Γερμανία η κατεστραμμένη από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην οποία βρήκαν εύφορο έδαφος να αναπτυχθούν τόσο το κομμουνιστικό κόμμα (αν και υπό διωγμόν) και προπάντων το ναζιστικό κίνημα και ο Χίτλερ. Όλα αυτά πολύ με ενδιαφέρουν. Όμως  ο τρόπος που δίνονται στο μυθιστόρημα, σαν στιγμές μόνο στις προσωπικές ζωές των ηρώων, είναι αυτό που με άφησε ανικανοποίητη.

Το έργο αρχίζει με τον πρωτοπρόσωπο αφηγητή, τον Ουίλλιαμ Μπράντσο που ταξιδεύει με το τρένο για το Βερολίνο όπου θα διδάξει Αγγλικά, να γνωρίζεται με έναν κάπως ιδιότυπο συνταξιδιώτη, τον κύριο Άρθουρ Νόρις. Εξαρχής ο Νόρις δημιουργεί την εντύπωση ότι δεν είναι αυτός που φαίνεται, αλλά δεν έχουμε άλλα στοιχεία. Η τυπική γνωριμία του τρένου θα συνεχισεί στο Βερολίνο και θα καταλήξει σε στενή φιλία.

Ένας μυστήριος γραμματέας του Νόρις, δουλειές για τις οποίες δεν δίνει πολλές εξηγήσεις, μια καθημερινή εξεζητημένη περιποίηση του εαυτού του, ζωή με διασκεδάσεις σε ύποπτα νυχτερινά κέντρα, συνθέτουν μια προσωπικότητα σκοτεινή και κάπως ακαθόριστη, της οποίας ο ρόλος θα φανεί στο τέλος. Απλός, ειλικρινής και ανυποψίαστος ο Γουίλλιαμ. Και στο φόντο το Βερολίνο, αντιπροσωπευτικό της όλης κατάστασης στη Γερμανία. "Το Βερολίνο ήταν σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου. Η έκρηξη μίσους ερχόταν ξαφνικά, από το πουθενά. Στις γωνιές του δρόμου, στα εστιατόρια, στους κινηματογράφους, στις αίθουσες χορού, στα λουτρά. Τα μεσάνυχτα, μετά το πρωινό, στα μισά του απογεύματος. Μαχαίρια τραβιόνταν, χτυπήματα δίνονταν με ακιδωτά δαχτυλίδια. με μπιροπότηρα, με πόδια από καρέκλες, με μολυβένια ματσούκια".

Ο Νόρις μιλά σε μια σσυγκέντρωση κομμουνιστών και η αστυνομία τον καλεί για ανάκριση. Δεν του προσάπτεται κατηγορία, αλλά αρχίζει να παρακολουθείται. Εμφανίζονται οι Ναζί και η αποδοχή τους είναι σχεδόν καθολική. "Ένστολοι ναζί σουλατσάριζαν πέρα δώθε, με σοβαρά, ασάλευτα πρόσωπα, θαρρείς κι εκτελούσαν κάποια βαριά αποστολή. Οι αναγνώστες των εφημερίδων δίπλα στα καφέ γύριζαν το κεφάλι τους να τους δουν να περνάνε και χαμογελούσαν, δείχνοντας ευχαριστημένοι. 

Χαμογελούσαν επιδοκιμαστικά σε τούτους τους νεαρούς με τις μεγάλες, αλαζονικές μπότες που θα ποδοπατούσαν τη Συνθήκη των Βερσαλλιών. Ήταν ευχαριστημένοι επειδή σύντομα θα ήταν καλοκαίρι, επειδή ο Χίτλερ είχε υποσχεθεί να προστατεύσει τους μικρεμπόρους, επειδή οι εφημερίδες τους τους έλεγαν ότι έρχονταν καλύτερες μέρες". 

Αν ο συγγραφέας έδινε περισσότερες εικόνες της τότε Γερμανίας, στην οποία είχε ζήσει κάποια χρόνια της δεκαετίας του '30 και δεν έδινε τόση έμφαση στην ατομική περίπτωση του κυρίου Νόρις, πιστεύω θα είχε γράψει ένα πολύ πιο ενδιαφέρον μυθιστόρημα.