Η αγάπη είναι δύναμη

Ρένα Πετροπούλου-Κουντούρη
Η αγάπη είναι δύναμη
(2ο βιβλίο της τριλογίας "Η Μάχρια της λήθης")
Λιβάνης, 2015

Όσοι είχαν διαβάσει και απολαύσει τη "Μάχρια της λήθης", το πρώτο βιβλίο της τριλογίας της Ρένας Πετροπούλου, σίγουρα θα θελήσουν να δουν τη συνέχεια της ιστορίας και της τύχης της ηρωίδας και των άλλων προσώπων.

Τα ιστορικά μυθιστορήματα μπορούν αδρομερώς να καταταγούν σε δυο κατηγορίες. Είναι εκείνα που έχουν ως βασικούς χαρακτήρες ιστορικά πρόσωπα (τον Μ. Αλέξανδρο, τον Μ. Ναπολέοντα, τον Χίτλερ, έναν λογοτέχνη, εφευρέτη κ.λπ.) και εκείνα που ενώ τα πρόσωπα, οι ήρωες είναι φανταστικά, τοποθετούνται σε ένα παρελθόντα χρόνο, η ατμόσφαιρα του οποίου περιγράφεται με ακρίβεια και φυσικότητα. Με αυτή τη δεύτερη έννοια τα δυο μυθιστορήματα της Πετροπούλου θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως ιστορικά.

Το έργο άρχισε το 1867, όταν γεννήθηκε η Μάχρια, η βασική ηρωίδα, και διάρκεσε περίπου ως το 1889. Η χρονική διάρκεια του δευτέρου μέρους είναι το 1889-1893. Η εποχή, το τέλος του 19ου αι., αναπαριστάται με αληθοφάνεια, ρεαλισμό, ζωντάνια. Η περιγραφή, για παράδειγμα, του περίφημου τρένου Οριάντ Εξπρές, ή της ατμόσφαορας σε μια διάλεξη του Φρόιντ στη Βιένη, ή ενός μοναστηριού στη Σαρδηνία, ή μιας αγοράς στην Ιαπωνία είναι τόσο πειστικές που ο αναγνώστης να νομίζει ότι ζει εκεί και τότε.

Όμως η ιστορική πλευρά του μυθιστορήματος δεν είναι η μόνη. Η φαντασία έχει κι αυτή τον ρόλο της. Η Μάχρια, όπως και τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου, είναι φανταστικά. Η Μάχρια είναι  μια εξαίρεση στον κανόνα της εποχής της. Τον κανόνα που ήθελε τη γυναίκα αμόρφωτη, καταπιεσμένη, εξαρτημένη από τον άντρα. Η Μάχρια ξεφεύγει απ' αυτόν τον κανόνα. Έχει μορφωθεί, έχει δραπετεύσει από το χαρέμι του σουλτάνου (στο πρώτο βιβλίο) και τώρα, το 1889, τη συναντάμε στη Μασσαλία με τους θετούς γονείς της και τον αγαπημένο της Ζακ, που την είχε βοηθήσει να δραπετεύσει. Όμως η συνέχεια δεν ήταν όσο ρόδινη τη φαντάστηκε με τον αγαπημένο της. Μια ξέφρενη ελευθερία στο Παρίσι, όπιο και ναρκωτικά την οδηγούν κάποια στιγμή, με τη στοργική φροντίδα των γονιών της και του Φρανσουά, αδελφικού φίλου του Ζακ, σε μια ειδική για αποτοξίνωση κλινική στην Αυστρία. Ο Ζακ, για άλλους λόγους, οδεύει προς την Αίγυπτο, όπου όμως δεν θα φτάσει ποτέ.

Δεν θα ήθελα να αποκαλύψω περισσότερα ούτε για τον Ζακ ούτε για τη Μάχρια, γιατί θα χανόταν το ενδιαφέρον που τα απρόοπτα και οι ανατροπές δημιουργούν για τον αναγνώστη. Σημειώνω μόνο πως η δράση απλώνεται από τη Μασσαλία ως τη Σαρδηνία, την Αυστρία και την Ιαπωνία. Η συγγραφέας κατορθώνει όχι μόνο να δώσει πειστικότατη περιγραφή χώρου και χρόνου, αλλά και να στήσει ολοζώντανους χαρακτήρες. Συναντάμε γεννήσεις και θανάτους, προκαταλήψεις αλλά και καινοτόμες ιδέες, τη δύναμη της φιλίας, της αγάπης (όπως και ο τίτλος δηλώνει), αλλά και τον θρησκευτικό φανατισμό και το μίσος που μας θυμίζει ανάλογες ιδέες της εποχής μας.

Η τεχνική της Πετροπούλου εξακολουθεί να είναι η ίδια με του πρώτου βιβλίου. Δηλαδή τα διάφορα πρόσωπα του έργου μιλούν εναλλάξ σε πρωτοπρόσωπη γραφή. Σε ελάχιστα μόνο κεφάλαια, δηλωμένα με κυρτά γράμματα, υπάρχει η παρέμβαση του παντογνώστη-αφηγητή.

Η ιστορία δεν τελειώνει βέβαια ακόμη. Το τέλος του δευτέρου μέρους της τριλογίας μας προϊδεάζει για τη συνέχεια. Η Κρήτη, πατρίδα της Μάχρια αλλά και της συγγραφέως, φαίνεται να είναι ο επόμενος σταθμός του έργου.

Υ.Γ. Ευχαριστώ τη συγγραφέα που αποδέχτηκε την εισήγησή μου και παραθέτει στην αρχή του βιβλίου κατάλογο των προσώπων του έργου και την ιδιότητα του καθενός, πράγμα που διευκολύνει πολύ τον αναγνώστη.