Αν ήξερα αλλιώς να σ' αγαπώ

Γιόλα Δαμιανού-Παπαδοπούλου
Αν ήξερα αλλιώς να σ' αγαπώ
Ψυχογιός, 2016

Αν ακούσεις κάτι αργά τη νύχτα
κάποια φασαρία, κάποιον καβγά
σε παρακαλώ μη με ρωτήσεις τι ήταν
σε παρακαλώ μη με ρωτήσεις τι ήταν

Αυτοί οι στίχοι από το τραγούδι "Λούκα" της Αμερικανίδας τραγουδίστριας Σούζαν Βέγκα, που τους συναντάμε στη μέση περίπου του βιβλίου, θα ταίριαζαν, νομίζω, για μότο του μυθιστορήματος. Ενός μυθιστορήματος πλούσιου σε νοήματα, μηνύματα, εικόνες της πανέμορφης ελληνικής φύσης, πλημμυρισμένου από τα νιάτα και τα όνειρά τους, από τη φιλία, την αγάπη, τους οικογενειακούς δεσμούς, θλίψεις και χαρές, θανάτους και γεννήσεις, περιπέτειες και ανατροπές. Ενός μυθιστορήματος ώριμης γραφής, όπου η φαντασία στέρεα ακουμπά στην πραγματικότητα.

Το βιβλίο αρχίζει με μια ανώνυμη, για την ώρα, γυναίκα να οδηγείται στη φυλακή. Δεν ξέρουμε ποια είναι ούτε και γιατί οδηγείται εκεί. Όπως μας πληροφορεί η συγγραφέας στο εισαγωγικό της σημείωμα, βρισκόμαστε στο 2006-2007. Στο αμέσως επόμενο κεφάλαιο μεταφερόμαστε λίγα χρόνια πίσω, σ' ένα ολόχαρο, φωτεινό σκηνικό, σ' ένα ελληνικό καλοκαίρι, σ' ένα ευτυχισμένο σπιτικό, μια χαρούμενη, νεανική συντροφιά. Βρισκόμααστε στον Βόλο, στο ωραίο, πλούσιο, φιλόξενο σπίτι της οικογένειας Θεοδωρίδη, ιδιοκτήτριας μιας ακμάζουσας επιχείρησης και εργοστασίων λαδιού και των προϊόντων του. Αυτή η εναλλαγή μεταξύ των κεφαλαίων στη φυλακή και της ξένοιαστης ζωής, άλλοτε μέσα στην όμορφη φύση του Βόλου και των ελληνικών νησιών, άλλοτε στην πορεία ζωής της ηρωίδας και των φίλων της, κάποτε ακόμα, σε μια αναδρομή, και στον ξεριζωμό του ελληνισμού από τη Μ. Ασία και την προσφυγιά, κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Μοναδική κληρονόμος της επιχείρησης και της εταιρείας είναι μια νέα κοπέλα, η Γιολάντα, που ο πατέρας και ο παππούς της ήλπιζαν πως θα συνέχιζε την οικογενειακή παράδοση στη διαχείριση της μεγάλης περιουσίας. Η Γιολάντα όμως έχει άλλη κλίση κι άλλα όνειρα. Η αγάπη της για τη μουσική και τον χορό θα την οδηγήσει στις σχετικές σπουδές στο Λονδίνο, και το άνοιγμα μιας Σχολής στην Αθήνα θα είναι η πραγματοποίηση του ονείρου της.

Όμως στο μεταξύ ο έρωτας έχει κάνει την εμφάνισή του στο πρόσωπο ενός νέου, του Νίκου Αστεριάδη, που μπαίνει ξαφνικά σαν σίφουνας στη ζωή της. Είναι άραγε μια σωστή επιλογή; Τα σημάδια των αντενδείξεων είναι εκεί, οι φίλες, και ειδικά ο παιδικός φίλος της Γιολάντας, ο Στέφανος, τα βλέπουν. Έρχονται στιγμές που και η ίδια έχει αμφιβολίες, όμως ο έρωτας είναι πάνω απ' όλα αυτά. Γιολάντα και Νίκος παντρεύονται, αποκτούν ένα παιδί. Ο Νίκος κατορθώνει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του πενθερού του και  διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εταιρεία. Και τότε ο πραγματικός, μέχρι να πετύχει τον σκοπό του εαυτός του, αποκαλύπτεται. Η λεκτική και βαθμηδόν η ψυχολογική και σωματική βία κάνει την εμφάνισή της. Κι όμως, όπως συνήθως συμβαίνει σε ανάλογες περιπτώσεις, το θύμα σιωπά. Χάνει την αυτοεκτίμηση, τον αυτοσεβασμό, ντρέπεται κι έρχονται στιγμές που ο θύτης κάνει το θύμα να πιστεύει πως το ίδιο φταίει για την κακοποίησή του. Ώσπου τελικά μια συγκλονιστική, δραματική εξέλιξη θα  οδηγήσει τα πράγματα σ' ένα καθαρτικό τέλος.

"Είμαι σίγουρη πως σ' αυτό το μυθιστόρημα πολλές γυναίκες θα βρουν κάτι που αγγίζει και τη δική τους ζωή. Εύχομαι μόνο να βρουν τη δύναμη να ελευθερώσουν το πνεύμα και την ψυχή τους", λέει η συγγραφέας. Κι έχει απόλυτο δίκαιο.