Το εικοσιτετράωρο ενός αναγνώστη

Χαράλαμπος Γιαννακόπουλος
Το εικοσιτετράωρο ενός αναγνώστη
Πόλις, 2017

Ωχ, βαρυστομάχιασα! Μπορεί κανείς να βαρυστομαχιάσει πνευματικά; Απ' ό,τι φαίνεται μπορεί. Διαβάζοντας απνευστί το βιβλίο του Γιαννακόπουλου ένιωσα (με πολλή ευχαρίστηση, ομολογώ) αυτή την πνευματική βαρυστομαχιά. Με πλήθος τίτλους, με δεκάδες αναφορές σε βιβλία, με τις αναμνήσεις και τις σκέψεις που πολλές απ' αυτές τις αναφορές μου προκαλούσαν, άλλοτε συμφωνώντας και άλλοτε έχοντας διαφορετική άποψη, απολαμβάνοντας όμως κάθε σελίδα, διάβασα σε μια μέρα "Το εικοσιτετράωρο ενός αναγνώστη". Με τόση βουλιμία, τόσο βιαστικά, που τελειώνοντάς το ένιωσα την ανάγκη να το ξαναρχίσω ή τουλάχιστον να διαβάσω ξανά κάποια κεφάλαιά του.

Σ' όλους, νομίζω, τους βιβλιόφιλους αρέσει όχι μόνο να διαβάζουν βιβλία αλλά και να διαβάζουν ΓΙΑ βιβλία. Το βιβλίο του Γιαννακόπουλου είναι ό,τι πρέπει γι' αυτό το σκοπό. Κατ' ακρίβεια το περιεχόμενο δεν ανταποκρίνεται πλήρως στον τίτλο, εκτός από ένα μόνο κεφάλαιο. Περιγράφονται, όπως δηλώνει και ο υπότιτλος, "Ηδονές και πάθη της ανάγνωσης". Ποιος είναι ο ιδανικός αναγνώστης; Πώς αναγνωρίζουμε έναν αληθινό βιβλιόφιλο; Ποιο είναι το καλύτερο μέρος για διάβασμα; Αφήνει ο βιβλιόφιλος μισοδιαβασμένα βιβλία; Ποια προβλήματα ανακύπτουν από τη συσσώρευση βιβλίων σε μια (ιδιωτική) βιβλιοθήκη; Άραγε μόνο οι ανόητοι δανείζουν βιβλία; Ποιοι συγγραφείς μπορούν να χαρακτηριστούν κλασικοί; Ποιο είναι το ιδανικό βιβλιοπωλείο; Ποια η συμπεριφορά του βιβλιόφιλου προς το σώμα του βιβλίου; Είναι μόνο ελάχιστο δείγμα από τα ερωτήματα που απασχολούν τον συγγραφέα στα τριανταπέντε κεφάλαια του βιβλίου. Οι προσωπικές του εμπειρίες, πάντοτε παρούσες, υποκινούν και ζωντανεύουν και τις εμπειρίες του αναγνώστη. Όταν, για παράδειγμα, αναφέρεται στο κεφάλαιο "Βιβλία ταξιδιού" στα βιβλία που αγόρασε στα ταξίδια του, π. χ. τι αγόρασε στην Τήνο, στη Ρόδο, στη Μύκονο, στην Ισπανία, στα Χανιά κ.λπ. ο πειρασμός ήταν μεγάλος για να θυμηθώ ανάλογες εμπειρίες (Από την Κεφαλλονιά αγόρασα το "Ιδού ο άνθρωπος" του Λασκαράτου, από τη Σαμοθράκη το ομώνυμο βιβλίο του Ίωνα Δραγούμη, από το Δουβλίνο ένα βιβλιαράκι τσέπης για τον Τζόυς, από την Οξφόρδη ένα βιβλίο με σύγχρονους διαλόγους στα Λατινικά, από την Πάτμο τη μετάφραση της Αποκάλυψης του Ελύτη κ.ο.κ.). Άλλοτε πάλι στρέφει την προσοχή μας σε θέματα που ποτέ δεν είχαμε προσέξει. Π.χ. τι διαβάζουν οι μυθιστορηματικοί ήρωες; Τι διάβαζε η Άννα Καρένινα και τι ο Καρένιν;

Βιβλία που διαβάσαμε και βιβλία που σκοπεύουμε να διαβάσουμε, αγαπημένοι ή λιγότερο αγαπημένοι συγγραφείς, αναγνωστικές συνήθειες όμοιες ή διαφορετικές από τις δικές μας πλημμυρίζουν το βιβλίο. Για παράδειγμα, εγώ ποτέ δεν θα ακουμπούσα το βιβλίο σε μια βρεγμένη επιφάνεια, ποτέ δεν θα τσάκιζα για σημάδι μια σελίδα, ποτέ δεν θα έκοβα με ό, τι εύρισκα πρόχειρο ή άτσαλα με το χέρι τις άκοπες σελίδες ενός βιβλίου όπως  κάνει ο συγγραφέας στη βιασύνη του να το διαβάσει.

Γενικά απολαυστικό το βιβλίο του Γιαννακόπουλου. Όμως γιατί ούτε μια απλή αναφορά στα ψηφιακά βιβλία; Που σε βγάζουν και από το δίλημμα τι να πάρεις μαζί σου σ' ένα ταξίδι ή τι να προτιμήσεις περιμένοντας στην αίθουσα αναμονής του οδοντογιατρού. Προσωπικά, στο κινητό μου τηλέφωνο  έχω αυτή τη στιγμή 43 διηγήματα του Παπαδιαμάντη, 11 διηγήματα και 4 μονόπρακτα του Τσέχοφ και τον "Παίκτη" του Ντοστογιέφσκι. Στο δε ipad έχω δεκάδες μυθιστορήματα, άλλα αγορασμένα και άλλα κατεβασμένα δωρεάν. Αν σκοπός και απόλαυση της ανάγνωσης είναι κυρίως το περιεχόμενο και όχι το σώμα του βιβλίου (το οποίο ασφαλώς δεν υποτιμώ), τότε γιατί τόση παράλειψη;

Χρησιμότατο και διασκεδαστικό το "Ερωτηματολόγιο αναγνωστικής συμπεριφοράς" που παρατίθεται στο τέλος του βιβλίου. Δεκαπέντε ερωτήματα στα οποία καλείται ο αναγνώστης να απαντήσει μ' ένα "ναι" ή ένα "όχι" και ανάλογα να χαρακτηρίσει τον εαυτό του ως "βιβλιόφιλο", "βιβλιοφάγο" ή "βιβλιομανή". Έκανα το τεστ. Ασυζητητί ανήκω στους βιβλιομανείς!