Διάβασα με προσοχή και πολλή υπομονή, θα έλεγα, τις 557 σελίδες του μυθιστορήματος της Νοέλ Μπάξερ "Από δρυ παλιά κι από πέτρα" (Ψυχογιός, 2008). Για την παρουσίασή του παραπέμπω στην άρτια παρουσίαση της αγαπητής Ελένης Τσαμαδού.
Το μόνο που θα ήθελα να πω εγώ είναι το εξής: Όσοι Έλληνες αδελφοί θελήσουν να χρησιμοποιήσουν το όνομα της Κερύνειας ή άλλης κυπριακής πόλης, ας κάνουν τον κόπο να μάθουν δυο πράγματα γι' αυτήν. Την ιστορία της, το φυσικό της περιβάλλον, τους ανθρώπους της. Στο βιβλίο της Μπάξερ μερικοί από τους ήρωές της περνούν μεγάλο χρονικό διάστημα στην Κερύνεια, ενώ άλλοι είναι Κερυνειώτες. Έχω την άποψη πως αν αντί "Κερύνεια" η συγγραφέας χρησιμοποιούσε το "Λεμεσός" ή Ρέθυμνο" ή ¨Καβάλλα" τίποτα δεν θα άλλαζε στο βιβλίο. Κι όσο για την τουρκική εισβολή που προσπερνάται με δυο γραμμές, αφήστε την καλύτερα ήσυχη. Καμιά απαίτηση δεν έχουμε να ασχολείστε μαζί μας. Όταν όμως το κάνετε, σας παρακαλώ, κάντε το σωστά. Συγχωρέστε μου τον σκληρό ίσως τόνο. Με πονάει η Κύπρος, με πονάει πολύ η Κερύνεια...
Να ρωτήσω αν πέρα από τη διαφωνία σου για το θέμα της Κερύνειας το βιβλίο σου άρεσε;
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε μια παρουσίαση του βιβλίου που έγινε στον Πειραιά παρέστη η δήμαρχος της Κερύνειας και μια Κύπρια δημοσιογράφος. Και οι δυο μίλησαν με τα καλύτερα λόγια για το βιβλίο χωρίς καμία ένσταση. Σαφέστατα το θέμα της Κύπρου είναι μια ανοιχτή πληγή στη καρδιά του Ελληνισμού και σιγουρα θα πρέπει να δοθεί άμεσα μια λύση, από εκεί και πέρα περιμένω τη γνώμη σου για το βιβλίο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣΥΜΦΩΝΩ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΑΜΑ ΑΡΑΓΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΟΥ ΑΡΕΣΕ Ή ΑΠΛΩΣ ΠΗΡΕΣ ΤΑ ΓΡΑΦΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΤΣΑΜΑΔΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΒΓΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΓΓΑΡΙΑ ΝΑ ΓΡΑΨΕΙΣ ΚΑΤΙ ΔΙΚΟ ΣΟΥ
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσοι παρακολουθούν το μπλογκ μου θα ξέρουν σίγουρα ότι για μένα δεν είναι αγγαρεία να πω την άποψή μου για ένα βιβλίο. Για το συγκεκριμένο δεν θέλησα να μιλήσω για πολλούς λόγους, ο κυριότερος από τους οποίους είναι η εκμετάλλευση του ονόματος της Κύπρου και της τραγωδίας της. Δεν ξέρω αν στη δήμαρχο Κερύνειας και στην Κυπρία δημοσιογράφο είναι αρκετή απλώς η αναφορά στο όνομα της Κερύνειας για να εκφραστούν με ενθουσιασμό για το βιβλίο. Για μένα δεν είναι καθόλου αρκετό. Η συγγραφέας ούτε την είδε ποτέ την Κερύνεια ούτε την αγάπησε. Όσο για τη γνώμη μου για το βιβλίο,α φού το ζητάτε, είναι η εξής: Η συγγραφέας σίγουρα έχει αφηγηματικές ικανότητες και κρατάει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Όμως αντέδρασα (εκτός από το θέμα της Κύπρου) και για το ότι οι ήρωές της, ενώ χάνουν τα πάντα στη Σμύρνη, είναι προνομιούχοι. Δεν τους λυπάμαι. Προνομιούχοι, με αγγλική υποκοότητα, επιβιβάζονται σε αγγλικό πλοίο με πάσα ασφάλεια, ενώ χιλιάδες άλλοι σκοτώνονται ή πνίγονται, απωθούμενοι στην προσπάθειά τους να επιβιβαστούν σε πλοία σωτηρίας. Και στο Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, πάλι με ασφάλεια μεταφέρονται στην Αίγυπτο κι από κει στην Ινδία και επιστρέφουν όταν πλέον ο κίνδυνος είχε περάσει, ενώ χιλιάδες άλλοι αντιστέκονταν ή πέθαιναν από την πείνα στην κατεχόμεη Ελλάδα. Κι όταν άλλοι ζούσαν σε προσφυγικούς συνοικισμούς, οι ήρωες της Μπάξερ εύρισκαν τα μέσα να ξαναχτίσουν το σχολείο που είχαν στη Σμύρνη σε μια καλή γειτονιά της Αθήνας. Με ποια λεφτά; Δεν μας λέει. Όσο για την εμπλοκή στίχων του Ομήρου στην όλη αφήγηση, δέχομαι ότι είναι ένα εύρημα της συγγραφέως. Όμως, εκτός του ότι πολλές φορές οι στίχοι (αν ξέρει κάποιος την Οδύσσεια) λέγονται για πολύ διαφορετικές περιπτώσεις, ας σκεφτεί ο καθένας σε πόσες άλλες περιπτώσεις ταιριάζουν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕν τέλει θα έλεγα, μη βασιστείτε στη δική μου άποψη. Διαβάστε το βιβλίο. Όμως εμένα για τους λόγους που ανέφερα, δεν μου άρεσε.
Το βιβλίο το έχω διαβάσει και σε παραπέμπω στη δική μου ανάρτηση. Όπως κατάλαβα τα προβλήματα ειναι δυο. Το πρώτο είναι η χρησιμοποίηση του ονόματος της Κύπρου, κάτι που συμβαίνει σε πολλά βιβλία. Το γεγονός ότι η συγγραφέας δεν έχει επισκεφθεί την Κερύνεια, κάτι που δεν έχει κάνει κανείς, όυτε Έλληνας ούτε Ελληνοκύπριος, δεν σημαίνει κατά τη γνώμη μου ότι δεν μπορεί να βάζει ένα μέρος της πλοκής του βιβλίου στη πόλη αυτή. Έτσι και αλλιώς το θέμα της εισβολής και της κατοχής της Κύπρου είναι ένα θέμα που μας πληγώνει όλους μας και αποτελεί ένα σημαντικό θέμα που θα πρέπει να λυθεί άμεσα με δίκαιο τρόπο. Η αγγλική υπηκοότητα του Σάρει είναι ένα γεγονός, καλό ή κακό, που δεν τους κάνει περισσότερο ή λιγότερο προνομιούχους, όλοι ξεριζώθηκαν και αυτοί κατάφεραν να σώσουν και ένα μικρό παιδί κατά την αποχώρησή τους από τη Σμύρνη, ενώ και όλες τις προηγούμενες ημέρες βοηθούσαν τους Έλληνες φιλοξενώντας τους στο κτήμα τους. Και να σου θυμήσω ότι και οι Έλληνες που είχαν μεγάλη εριουσία στη Σμύρνη ήταν και μετά την καταστροφή σε προνομιούχο θέση. Και όσον αφορά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ήταν επίσης πολλοί Έλληνες που έφυγαν στη μέση Ανατολή για να γλυτώσουν συνεργαζόμενοι με τους Άγγλους, απλά πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός. Μπορώ να σου αναφέρω αρκετά ιστορικά μυθιστορήματα που αναφέρονται σε όλα αυτά τα θέματα και όσο και αν η θεματολογία μπορεί να προκαλεί ενστάσεις και να μας πονάει ως Έλληνες θα πρέπει να μένουμε ψύχραιμοι και να μελετούμε τι έχει να προσθέσει ο κάθε συγγραφέας με το βιβλίο του. Ευχαριστώ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαταλαβαίνω πως νοιώθεις αγαπητή φίλη Αναγνώστρια, γιατί όπως ξέρεις και εγώ το ίδιο νοιώθω. Το θέμα της διχασμένης πατρίδας είναι μια πληγή που δεν κλείνει. Όμως η εικόνα που έχουμε εμείς για ένα τόπο ή μια ιστορία, δε συμπίπτει κατ΄ανάγκην με την εικόνα που έχει κάποιος άλλος. Η ματιά του φορτισμένου με αναμνήσεις και συγκινήσεις δεν μπορεί ποτέ να είναι ίδια με εκείνη του τρίτου που δε δοκίμασε ανάλογες εμπειρίες και βλέπει τα γεγονότα μέσα από το πρίσμα της απόστασης του χρόνου και του τόπου. ΄Εχω τη γνώμη πως η Νοέλ Μπάξερ στο βιβλίο της αυτό δεν θέλησε να κάνει μια επική εξιστόρηση των γεγονότων σε σχέση με τις χαμένες πατρίδες στη Μικρα Ασία και την Κύπρο, όσο να μας φωτίσει μια πλευρά του απόηχου των γεγονότων αυτών μέσα από τα μάτια μιας γυναίκας που στην ουσία δεν έχει ρίζες ούτε πατρίδα και βρίσκει παρηγοριά και στήριγμα στο μπαούλο των αναμνήσεων που κουβαλάει μια και τα κλειδιά των σπιτιών που έζησε δεν ανοίγουν πια πόρτες και οι τάφοι των αγαπημένων της δεν είναι επισκέψιμοι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕΚΤ Ελένη
@ Ακάμας Ομολογώ ότι οτιδήποτε έχει να κάνει με την Κύπρο μου προκαλεί έντονα συναισθήματα και δεν μπορώ να ελέγξω τις αντιδράσεις μου. Αγαπητέ Ακάμα, δεν ήταν ανάγκη να πάει στην Κερύνεια η συγγραφέας. Αρκεί να διάβαζε κάτι γι' αυτήν, να έπαιρνε έστω κάποιες πληροφορίες, να τοποθετούσε τους ήρωές της σ' ένα αληθοφανές περιβάλλον. Η Κερύνεια δεν είναι μόνο "ένα κασμίρι, κουραμπιές και θάλασσα". Μπορώ να πω ότι για την Ινδία έβαλε περισσότερα στοιχεία παρά για την Κερύνεια. Με ενόχλησε αυτή η επιφανειακή αντιμετώπιση του χώρου, ενός χώρου ιδιαίτερα πολύτιμου για μένα. Το ότι υπήρξαν και άλλοι προνομιούχοι, είτε στην καταστροφή της Σμύρνης είτε στο Β΄Παγκόσμιο, είτε ακόμα και σε μας εδώ στην Κύπρο μετά την εισβολή, δεν είναι αρκετό για να νιώσω συμπάθεια ή οίκτο ή να τευτιστώ με τους ήρωες του βιβλίου. Αντίθετα, όσο διάβαζα για τα "δεινά" τους έλεγα μέσα μου: "Εσείς καλά την είχατε". Έχω βέβαια κι άλλες ενστάσεις για το βιβλίο, που θα χρειάζονταν όμως μια ζωντανή συζήτηση κι ανταλλαγή απόψεων.
ΑπάντησηΔιαγραφή@ΕΚΤ Παρέπεμψα στη δική σου ανάρτηση, αγαπητή Έλλεν, ακριβώς γιατί έδωσες πολύ καλά και το περιεχόμενο και την όλη ατμόσφαιρα του βιβλίου. Οι δικές μου ενστάσεις οφείλονται στις προσωπικές εμπειρίες που εσείς εκεί δεν έχετε, αλλά που πιστεύω θα έπρεπε ένας συγγραφέας που θέλει να χρησιμοποιήσει την Κύπρο να φροντίσει να γνωρίσει λίγο καλύτερα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑναγνώστρια αν και εγώ δεν ανήκω σε προσφυγική οικογένεια έχω γεννηθεί και ζω σε μια περιοχή της Αθήνας η οποία είναι γεμάτη από Μικρασιάτες πρόσφυγες. Έχω ακούσει πολλές ιστορίες από το ξερίζωμά τουςπου είναι σα να το έχω ζήσει και εγώ. Ξέρω, επίσης, τον τρόπο με τον οποίο τους αντιμετώπισαν οι γηγενείς, ήταν αισχρός. Μπορώ να καταλάβω σε μεγάλο βαθμό τον πόνο που σου προκαλεί ακόμη και η αναφορά του ονόματος της Κερύνειας. Όμως, κατά την ταπεινή μου άποψη, το βιβλίο είναι ιστορικό μυθιστόρημα και όχι ιστορική καταγραφή και ως τέτοιο θα πρέπει να το αντιμετωπίσουμε και να το κρίνουμε. Δεν ξέρω εαν το Πάσχα που θα πας στη Μυτιλήνη θα περάσεις και από την Αθήνα, ελπίζω ότι θα έχουμε την ευκαιρία να το συζητήσουμε και από κοντά και να συζητήσουμε τις διαφωνές μας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητέ Ακάμα, στο γυρισμό από Μυτιλήνη θα μείνουμε μόνο δυο μέρες στην Αθήνα (21-23 Απριλίου). Γράψε μου στο e-mail (kika@primehome.com)ένα τηλέφωνο και ευχαρίστως θα επικοινωνήσω μαζί σου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜεγάλωσα με παππού και γιαγιά από τη Σμύρνη, και άλλη γιαγιά από την Πόλη. Τα μέρη αυτά σχεδόν δεν αναφέρονταν ποτέ μέσα στο σπίτι, το τραύμα ήταν βαθύ. Δεν θα ήθελα να προσπεράσω επιδερμικά ένα τέτοιο θέμα αλλά επειδή κι εμένα με πληγώνει, αυτή τη στιγμή προτιμώ να στραφώ αλλού και να σας συστήσω να δείτε στη Μυτιλήνη το ολοκαίνουριο μουσείο Ιακωβίδη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητή L, μπορείς σε παρακαλώ να μου πεις κάτι περισσότερο για το μουσείο Ιακωβίδη στη Μυτιλήνη; Πού βρίσκεται και τι ακριβώς είναι;
ΑπάντησηΔιαγραφήKαταλαβαίνω απόλυτα και συμφωνώ μαζί σου αγαπητή μου anagnostria. Τα συναισθήματα είναι καθοριστικά για την αντιμετώπιση ακόμη και του περιεχομένου ενός βιβλίου, άσχετα από τον τρόπο ανάπτυξης του θέματος. Οι πληγές που άφησε η εισβολή και η κατοχή δεν μας αφήνουν να δούμε διαφορετικά όσα αναφέρονται στις "χαμένες πατρίδες"
ΑπάντησηΔιαγραφήΆλλωστε, αν δεν περιγράφεται, αν δεν απεικονίζεται στο βιβλίο ο τόπος, η ζωή, η ατμοσφαιρα..., τότε ποιος ο λόγος να τοποθετηθεί μια ιστορία σε συγκεκριμένο χώρο και να χαρακτηρισθεί το βιβλίο ως ιστορικό μυθιστόρημα?
http://www.jakobides-digital-museum.gr/idea.html
ΑπάντησηΔιαγραφήΕδώ μπορείτε να δείτε περισσότερα για το Μουσείο Ιακωβίδη, το οποίο δεν έχω επισκεφτεί αλλά το έφτιαξαν αξιόλογοι άνθρωποι που αγαπούν πολύ το νησί.
@L Ευχαριστώ πολύ για την πληροφορία. Μπήκα ήδη στη διεύθυνση που μου έδωσες και φαίνεται να παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πρωτότυπο αυτό μουσείο.
ΑπάντησηΔιαγραφή@Mike Έχεις δίκαιο, αυτό ακριβώς λέω κι εγώ στην παρουσίασή μου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕμένα πάλι θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω λίγο. Σαφέστατα στη κριτική ενός βιβλίου θα πρέει να μπαίνουν κάποια προσωπικά κριτήρια, αλλά δεν θα πρέπει να αφήνουμε τους όποιους συνασθηματισμούς μας να μας παρασέρνουν, θα πρέπει να στεκόμαστε κριτικά στο θέμα, στον τρόπο ανάπτυξής του, στον τρόπο με τον οποίο ο συγγραφέας χειρίζεται το θέμα και στον τρόπο γραφής του. Αν αφήσουμε τα συναισθήματά μας να μας κυριεύσουν ίσως να σταθούμε άδικοι με ένα βιβλίο. Αλλά εδώ ανοίγει ένα μεγάλο κεφάλαιο συζήτησης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΩχ! και το εχω παρει και ειναι για διαβασμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕλευθερία το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πτόκειται να απογοητυθείς.
ΑπάντησηΔιαγραφήΠροσωπικά, το βιβλίο της Νοέλ Μπάξερ με μάγεψε. Με κέρδισε από τη πρώτη του σελίδα ως την τελευταία. Το απόλαυσα, το ρούφηξα, το μελέτησα και μετά το παρουσίασα στην ζωντανή εκπομπή μου στον πρώτο σε ακροαματικότητα ραδιοφωνικό σταθμό της Αθήνας (ΣΚΑΙ 100,3) και μετά σε συνεργασία με μία συνάδελφο, το παρουσιάσαμε στη Λέσχη Φίλων Βιβλίου ΦΩΣ της Ιωνιδείου Σχολής. Περισσότερα από 300 άτομα μας τίμησαν με τη παρουσία τους. Στη πλειοψηφία τους ήσαν καθηγητές πανεπιστημίων, Μέσης Εκπαίδευσης, δάσκαλοι, ηθοποιοί, συγγραφείς αλλά και σπουδαστές, και μαθητές και δημοσιογράφοι. Ανάμεσά τους ήσαν και πολιτικά πρόσωπα του Πειραιά, της Καβάλας αλλά και της Κερύνειας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝαι αγαπητή μου Αναγνώστρια. Η Δήμαρχος της Κερύνειας, Μαρία Ιωάννου, η οποία είχε διαβάσει το βιβλίο, μας έκανε τη μεγάλη τιμή να έρθει στην Αθήνα και να παρευρεθεί στην παρουσίαση αυτού του βιβλίου που υμνεί την Κύπρο, εκθειάζει την Κερύνεια και τιμά τον κάτοικο της Κερύνειας, τον άνθρωπο, τον ανθρωπιστή τον Καλφατζή που «ξέρει να σώζει». Τι μεγαλύτερη τιμή θα μπορούσε άραγε να κάνει η συγγραφέας από το να αναδείξει την ανθρωπιά ενός Κερυνειώτη που μέσα σε δύσκολους καιρούς δέχεται ένα ξένο παιδί ως δικό του, του δίνει το όνομά του, του δίνει αδέλφια, το αγκαλιάζει, το αγαπά, του δίνει αγωγή, το καλοπαντρεύει αφού προηγουμένως την κάνει Άνθρωπο με άλφα κεφαλαίο.
Το βιβλίο της Νοέλ Μπάξερ, κατά τη προσωπική μου ταπεινή γνώμη, πρόκειται για μυθιστόρημα, όχι για ιστορική ή γεωγραφική εγκυκλοπαίδεια. Ο λογοτέχνης στηρίζεται σε τόπο και χρόνο ως πλαίσιο δράσης ηρώων (=φανταστικών ανθρώπων). Δεν είναι χάρτης. Ούτε φωτογραφικό λεύκωμα. Ο αναγνώστης δεν μπορεί να απαιτεί να δει το σπίτι του παππού του.
Εάν ένας λογοτέχνης έγραφε μόνο τις εμπειρίες του, αντιλαμβάνεσαι γλυκιά μου, πόσο μικρός θα ήταν ο κόσμος; Αλίμονο αν έγραφε μόνο για μέρη που έχει επισκεφθεί. Και η κ. Μπάξερ, δεν επισκέφθηκε ποτέ της την Κερύνεια.
Ειδικά για την Κύπρο και την Κερύνεια, θα έπρεπε να ευχαριστείς κι εσύ όπως κι εγώ την Νοέλ Μπάξερ. Γιατί, ενώ δεν είναι Κύπρια, δεν αφήνει το όνομα της Κερύνειας να ξεχαστεί. Γιατί τότε μόνο η πατρίδα μας θα χαθεί. Όταν εκείνοι , οι «άσχετοι» με την Κερύνεια, πάψουν να την μνημονεύουνε. Τώρα «παίζεται» ...ή κατά εσένα γλυκιά μου Αναγνώστρια έχει χαθεί και θα πρέπει να την εγκαταλείψουμε όλοι;
Είκοσι χιλιάδες (20.000) αναγνώστριες και αναγνώστες «ταξίδεψαν» μέχρι σήμερα - και μέσα σε έξι μόνον μήνες - στην Κερύνεια, μέσα από το πρώτο και εκπληκτικό βιβλίο της Νοέλ Μπάξερ. Γνώρισαν και αγάπησαν (απόδειξη τα σχόλια αναγνωστών και τα 5 αστέρια που κερδίζει μονίμως η «Δρυς») Κύπριους ή Κυπροθρεμμένους ήρωες. Δεκατέσσερις (14) εβδομάδες και με το που κυκλοφόρησε, το βιβλίο βρισκόταν στα Ευπώλητα, και επανήλθε στα Ευπώλητα τον Δεκέμβριο, χάρη στα δώρα που έκαναν οι αναγνώστες του καλοκαιριού. Εάν στη «Δρυ» δεν υπήρχε αναφορά σε Κύπρο/Κερύνεια, θα κέρδιζε η πατρίδα μας ή θα έχανε; Και λέω «μας» γιατί έζησα τα πρώτα 22 χρόνια της ζωής μου στη Κερύνεια. Η μητέρα μου κατάγεται από τη Μύρτου (Άγιο Παντελεήμονα) και ο πατέρας μου από τον Άγιο Ερμόλαο. Οι ακτές της Κερύνειας μέχρι και τη τελευταία εκείνη Κυριακή του Ιούλη του 1974 ήσαν οι αγαπημένες μου περιοχές. Τα λεία βράχια, τα κυκλάμινα, τα πεντακάθαρα νερά…
Αν πιστέψουμε στη κρητική σου αγαπητή μου, τότε η Νοέλ και όλοι οι Συγγραφείς θα έπρεπε να ευχαριστούν τους Σμυρνιούς και τους άλλους Μικρασιάτες που δεν τους απαγορεύουν να γράφουν για τους δικούς τους τόπους. Γιατί πολλά ωραία βιβλία δεν θα είχαν γραφτεί εάν «Αναγνώστριες» σαν κι εσένα έστηναν στα πέντε μέτρα τον συγγραφέα γιατί δεν έγραψε το βιβλίο όπως εκείνες θα ήθελαν. Ένα βιβλίο γλυκιά μου, δεν γίνεται κατά παραγγελία. Είτε αρέσει στον αναγνώστη γιατί έχει πλοκή, γιατί δεν είναι προβλέψιμο, γιατί έχει κάτι το ιδιαίτερο (όπως το βιβλίο της Νοέλ που παρουσιάζει την Οδύσσεια μιας μικρής Πηνελόπης κάνοντας αναφορές στην Οδύσσεια του Ομήρου) είτε δεν αρέσει γιατί είναι τσαπατσούλικο και πολύ φτωχό κάτι που φυσικά θα είναι τρελός όποιος υποστηρίξει ότι αυτό συμβαίνει με τη «Δρυ». Και φυσικά είναι βιβλία όπως του Γκαρσία Μάρκες, του Γκούντερα, του Θέμελη που για να τα απολαύσει κανείς χρειάζεται παιδεία. Σ’ αυτή την κατηγορία ανήκει το βιβλίο της Νοέλ Μπάξερ. Και φυσικά είναι υποκειμενική εκτίμηση αν και αν κρίνω από τα μέχρι στιγμής σχόλια που βλέπω στις Ελληνικές ιστοσελίδες, μόνον διθύραμβοι έχουν γραφτεί γιατί προφανώς γράφτηκαν από άτομα με παιδεία.
Δεν τολμώ να σκεφθώ το μέγεθος της επίθεσης εάν η Νοέλ Μπάξερ δεν είχε παρουσιάσει την Κύπρο όμορφη και φιλόξενη και τον Καλφατζή τον άντρα «που ξέρει να σώζει». Μαύρο φίδι θα την είχε φάει....
Έκανε στην Κύπρο την μέγιστη τιμή: Ο Αϊδινιώτης πατέρας της Πηνελόπης προτίμησε να εμπιστευτεί την κόρη του σε Κύπριο και όχι Μικρασιάτη! Κανονικά οι Αϊδινιώτες και οι υπόλοιποι, θα έπρεπε, με την λογική του παραλόγου σου αγαπητή Αναγνώστρια, να την είχαν πάρει με τις πέτρες. Να της έκαιγαν το βράδυ το αυτοκίνητο!!!!
Η «Δρυς» είναι ανθρωπογραφική. Περιγράφει την διαδρομή των ανθρώπων μιας οικογένειας. Δεν έχει την παλιομοδήτικη γραφή που εκτενώς περιγράφεται μια φύση. Όπου αυτό γίνεται στην «Δρυ», γίνεται για να εξυπηρετήσει κάποιον σκοπό σε συνάρτηση πάντα με τον άνθρωπο. Παράδειγμα 1: η παλιά ρίζα ελιάς στην Κερύνεια. Παράδειγμα 2: η Ανατολή στο πλοίο. κ.α.
Το βιβλίο ανοίγει με την Κύπρο «σου» και Κύπρο «μου». Την λέω Κύπρο «σου» γιατί εκείνης της έχεις απαγορεύσει να αναφέρεται στην Κύπρο. Και ποια είσαι εσύ παρακαλώ; Τι είσαι εσύ που αποφασίζεις να ρίξεις στη πυρά την «μάγισσα»; Θα μπορούσες εάν είχες έναν καλό λόγο να τον γράψεις, αλλά εάν δεν σε ενθουσίασε το βιβλίο απλά να το ξεχάσεις. Γιατί με την τοποθέτησή σου, απλά αποκαλύπτεις την δική σου έλλειψη και αδυναμία κατανόησης.
Και για να κατανοήσεις ότι δεν κατανόησες μέχρι σήμερα: Η πρώτη ενότητα, 172 σελ, έχει τίτλο «Κύπρος». Σου θυμίζω ότι μετά την Καταστροφή της Σμύρνης υπάρχουν άλλες 32 σελίδες με Κύπρο. ...Ακόμη αισθάνεσαι πως η Ινδία αναφέρεται περισσότερο;;;;;
Δεν είναι όμως ζήτημα αριθμού σελίδων, αλλά ουσίας: Η Πηνελόπη, ένας ιδιαίτερα γλυκός και πιστός άνθρωπος, ανατράφηκε στην Κερύνεια από Κύπριους. Επομένως, ως πρωταγωνίστρια στη «Δρυ», όλο το βιβλίο, στηρίχθηκε στην Κύπρο.
«Δεν μας λέει πού βρήκαν τα λεφτά». Το λέει καημένη. Σελίδες 264, 284, 293. Πόσο ακόμη ήθελες να το πει και να το ξαναπεί και να το ξαναπεί για να το διαβάσεις;
Επανέρχεσαι αλλού, υπονοώντας κάποιον ασαφή και βρωμικούλη τρόπο που «ξαναφτιάχτηκαν» οι Σάρεϊ στην Αθήνα. Αν είχες διαβάσει την σελ 318, όπου αναφέρεται στο κτίσιμο του σχολείου και του σπιτιού τους στην Αθήνα, πάλι λέει το βιβλίο ότι έγινε από τα χρήματα της αποζημίωσης. Σελ 318. Οι ήρωες του βιβλίου της Μπάξερ δεν ήταν δοσίλογοι ούτε κατεργάρηδες. Ήταν άνθρωποι με αξίες και ανθρωπιά. Στην Σμύρνη φιλοξένησαν όσο μπορούσαν, και έσωσαν ένα παιδί. Τους προσβάλει ένας τέτοιος υπαινιγμός.
....Εάν δεν θεωρείς όμως ότι η Πηνελόπη ήταν ένας άνθρωπος έτσι όπως την έγραψε η Νοέλ, αλλά «έτσι» όπως την περιέγραψες στο δικό σου σάϊτ, ...μήπως φταίει ότι δεν μεγάλωσες σωστά στην Κύπρο; Με όποιον δάσκαλο καθίσεις, δεν λένε; Τόσο κακή είναι η εικόνα που έχεις για τους Κύπριους καλή μου Αναγνώστρια;;; Αυτή είναι η ανατροφή που σου έδωσαν;
Από την Γένεση του Κόσμου, υπάρχουν φτωχοί και πλούσιοι. Είναι ιστορικό γεγονός ότι στην προσφυγική Αθήνα δεν έζησαν όλοι οι πρόσφυγες με τις ίδιες συνθήκες. Το ίδιο ισχύει από την Ζιμπάμπουε μέχρι την Αμερική. Δεν φταίει η συγγραφέας που η ζωή είναι άδικη. Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να λογοδοτήσει εκείνη γι’ αυτό ή να γράψει κι εκείνη ένα ηρωικό έπος ανθρώπων που πέρασαν μέσα από την φωτιά, για να ικανοποιήσει ανιστόρητους ανθρώπους και όχι την ιστορική αλήθεια.
Τα γεγονότα που αναφέρονται είναι ιστορικώς αληθινότατα, είτε σου αρέσει είτε όχι. Ο ιστορικός-φιλόλογος κ. Καραγιαννακίδης προσπάθησε, της είπε χαριτολογώντας, να την πιάσει αδιάβαστη, και δεν τα κατάφερε.
Ως Αναγνώστρια προφανώς έχεις υπόψη σου κάποια άλλη ιστορία. Του μυαλού σου ίσως;
Δεν φταίει επίσης η κ. Νοέλ Μπάξερ που οι Σάρρεϊ ως Βρετανοί υπήκοοι έχαιραν της προστασίας ενός κράτους με πολιτική υποστήριξης των υπηκόων του. Δεν ξέρω αν γνωρίζει τι επικρατεί σήμερα στη Μεγ. Βρετανία και ως Βρετανή υπήκοος μακάρι να μην χρειαστεί να το μάθει. Γνωρίζει όμως τι συνέβαινε τότε. Οι Βρετανοί και φυγαδεύτηκαν από την Σμύρνη, και έλαβαν αποζημιώσεις από το τουρκικό κράτος κατόπιν πίεσης της Βρετανίας, και πριν μπουν οι Γερμανοί στην Ελλάδα οι Βρετανοί μόνιμοι κάτοικοι Ελλάδας φυγαδεύτηκαν από τον Πειραιά για Αίγυπτο και από εκεί διοχετεύτηκαν προς Ινδία ή Ν. Αφρική για ασφάλεια έως τη λήξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, όλα με πρωτοβουλία και έξοδα του κράτους τους. Σου ζητώ συγνώμη που η Ιστορία δεν σου αρέσει! Δεν νομίζω ότι θα δεχθεί κανείς να την αλλάξει για χάρη σου! Τα ειρωνικά όμως σχόλια που ανέβασες στο σάιτ σου του τύπου «καλοπεράσατε εσείς», μειώνουν άμαχους ανθρώπους που δεν έφταιξαν και επίσης δείχνουν την χολή σου Αναγνώστρια προς το κυπριακό κράτος που δεν έδειξε την ίδια μέριμνα για τους ελληνοκύπριους. Το πρόβλημα είναι δικό σου όπως καταλαβαίνεις. Δεν είναι της Ιστορίας. Κατ’ επέκταση ούτε της «Δρυ» που πατάει στην Ιστορία.
Κατηγόρησες τη συγγραφέα ότι σε δυο γραμμές αναφέρθηκε στην Εισβολή. Το βιβλίο τελείωσε με την Εισβολή. Το συνειδητοποίησες αυτό; Η τελευταία «εικόνα» του αναγνώστη είναι η Εισβολή και τι προκάλεσε στους ήρωες του βιβλίου. Σελίδες 545 έως 547, είναι απόσταγμα. Σε προκαλώ να το ξαναδιαβάσεις.
Και βέβαια, να μην ξεχνάμε την συγκλονιστική τελευταία σελίδα του βιβλίου (πριν τον επίλογο με ιτάλικ), σελ 552:
«Κι ύστερα απέφευγα τα λεωφορεία. Δεν άντεχα το πρόσωπο της θείας Αφροδίτης, ρυτιδωμένο σαν αιωνόβιας χελώνας, να με κοιτάει από τις στάσεις, τους στύλους, τις κολόνες και τους τοίχους κρατώντας στο στήθος της τη φωτογραφία του αγνοούμενου Κύπριου εξαδέλφου του.
«Μ-ί-α πατρίδα! Μ-ί-α!»
Ζητώ και απαιτώ «Αναγνώστρια» να ανατρέξεις στο κλείσιμο του βιβλίου (σελ 552). Πώς τελειώνει το δικό σου αντίτυπο της «Δρυ»; Γιατί θα τρελαθώ!...
Αντιγράφω τι γράφει το δικό μου αντίτυπο:
«…Άνοιξα τον χάρτη της Κύπρου κι έσυρα το δάχτυλο στην παραλία της Κερύνειας. Περπάτησα το δείκτη μου εκεί όπου επέστρεφε ο Οδυσσέας ως οραματιστής δάσκαλος στην Πηνελόπη του. Συνάντησε το βλέμμα μου το βλέμμα της Ευρύκλειας. Μου έκανε νόημα η βάγια να μη μιλήσω, να τους αφήσω ήσυχους. Ένα τέλειο ψίχουλο είχε πατικωθεί στην Οδύσσεια από τον τελευταίο περίπατο. Το φύσηξα κι έφυγε προς τη μεριά της θάλασσας, να θρέψει κι άλλες Θέτιδες, κι άλλες μάνες Αχιλλέων.
Έσκυψα στο χάρτη (της Κύπρου, δες προηγούμενη παράγραφο) και μάζεψα το σταυρό της Κατίνας. Φύσηξα από πάνω του έναν κόκκο άμμου, να περπατήσει άλλος Οδυσσέας.
Η ρίζα της αιωνόβιας ελιάς (στην Κερύνεια, δες τα προηγούμενα), θεία Ζόι, δεν με περίμενε».
ΤΕΛΟΣ
Τώρα, μετά από αυτό, πιστεύεις ότι το σπίτι του παππού σου που δεν κατέγραψε ή κάτι άλλο που μπορεί, συμφωνώ, να είναι αξιοσημείωτο, ... έχει τόση σημασία.; Θα άλλαζε κάτι από αυτό που κέρδισε ο μη-Κύπριος αναγνώστης και η Κερύνεια;
Πιστεύω ότι ο Κριτικός όπως ο Ιστορικός έχει υποχρέωση να μπορεί να αποστασιοποιείται από τα προσωπικά του. Εσύ Αναγνώστρια, όπως σε γνώρισα από το σάιτ σου , δεν μπορείς να διαχειριστείς τον θυμό σου (ο δικός σου θυμός, το δικό σου πρόβλημα) και κακώς ασχολείσαι με βιβλία που αναφέρονται στο πρόβλημα που σε πονάει, δηλαδή την Κύπρο. Η καλοπροαίρετη παρότρυνσή μου προς εσένα θα μπορούσε να ήταν να επισκεφθείς κάποιον ειδικό, αλλά υπάρχει και πιο ξεκούραση λύση: Ξαναδιάβασε με προσοχή το βιβλίο. Είναι αριστούργημα. Ελπίζω να το κατανοήσεις μετά από τέτοιο σεμινάριο.
Φιλικά
Θεοδοσία Κοντζόγλου
Δημοσιογράφος – μέλος ΕΣΗΕΑ και Ένωσης Συντακτών Κύπρου
http//theocontzo2@gmail.com
Μέχρι σήμερα δεν είχα πρόθεση να σχολιάσω την κριτική που έκανες στο βιβλίο της Νοέλ Μπάξερ η αγαπητή φίλη Αναγνώστρια, γιατί πιστεύω στο δικαίωμα του καθενός να έχει διαφορετική γνώμη, αλλά μια και όπως λες και εσύ η αξία των βιβλίων είναι ότι μας δίνουν την ευκαιρία να ανταλλάσσουμε απόψεις και ιδέες, αποφάσισα να υπερασπιστώ το βιβλίο αυτό και να εξηγήσω τους λόγους για τους οποίους εγώ το αγάπησα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο πρώτο που θέλω να πω είναι πως το βιβλίο δεν είναι «ιστορικό μυθιστόρημα» με την κλασσική έννοια του όρου. Δεν είναι το κέντρο βάρους του η Ιστορία. Η Ιστορία είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο συνθέτει η συγγραφέας την ιστορία μιας οικογένειας. Φυσικά ο μύθος θα ήταν χωλός αν δε γίνονταν αναφορές στον ιστορικό και το γεωγραφικό περίγυρο που εκτυλίσσεται η δράση στο πέρασμα των χρόνων. Ούτε όμως ο χώρος αυτός καθαυτός είναι το κέντρο βάρους του μύθου. Η Νοέλ Μπάξερ δεν έγραψε ένα βιβλίο για τη Κερύνεια, τη Σμύρνη, την Αθήνα και την Ινδία. Οι τόποι αυτοί δεν είναι παρά σημεία αναφοράς και το ειδικό βάρος του καθενός έγκειται στο ότι σηματοδοτεί σημαντικούς σταθμούς στη ζωή των ηρώων. Η Κερύνεια, είναι η αγκαλιά των Καλφατζή, το λιμάνι που βρίσκει καταφύγιο το πληγωμένο περιστέρι που είναι η ορφανή Πηνελόπη, η Σμύρνη είναι η Πατρίδα της ζωής και της ευτυχίας που χάνεται γρήγορα και τραγικά, η Αθήνα είναι ένας τόπος που καλούνται να ξαναβγάλουν ρίζες οι ξεριζωμένοι και η Ινδία είναι ο τόπος της εξορίας, της μοναξιάς και του τέλους του λάτρη του «Μέτρου» Σάρει.
Χωρίς να θέλω να μειώσω την αξία της κριτικής σου, που ξέρεις καλά πόσο την υπολογίζω, να μου επιτρέψεις να σου πω πως βρίσκω τις αντιρρήσεις σου για «επιφανειακή» προσέγγιση της Κερύνειας φορτισμένες συναισθηματικά. Αυτό φυσικά είναι κατανοητό. Κατά τη γνώμη μου όμως η συγγραφέας μας κάνει απόλυτα σαφές πως για την ηρωίδα την Πηνελόπη η Κερύνεια είναι μια χαμένη πατρίδα, και δεν είναι μόνο, όπως λες, «κασμίρι, κουραμπιές και θάλασσα». Είναι και ο «στεφανωμένος δρόμος», είναι και οι αναμνήσεις ενός περίπατου στη θάλασσα και ενός τέλειου βότσαλου, είναι μια αιωνόβια ελιά που κάτω από τον ίσκιο της ξαπόστασαν κάποτε δύο ερωτευμένοι, είναι το εκκλησιδάκι που ένα αντρόγυνο ορκίστηκε να μεγαλώσει σα δικό του παιδί ένα ορφανό, είναι όλα αυτά που σήμερα δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχουν και τα οστά των αγαπημένων που έφυγαν. Όπως λέει η τσακισμένη στο τέλος Πηνελόπη « Ό,τι πατώ γίνεται φωτιά. Γυρίζω πίσω μου και βλέπω καταστροφή μια μακριά σειρά από ερείπια που χάνεται στην καμπύλη του ορίζοντα. Πρώτα η Σμύρνη, τώρα η Κερύνεια..» Όλα αυτά που χάθηκαν, αυτά είναι για την Πηνελόπη και τη Ζόι η Κερύνεια, η Κύπρος, μα πάνω απ΄όλα η Κύπρος είναι το «πρόσωπο της θείας Αφροδίτης, ρυτιδωμένο σαν αιωνόβιας χελώνας, να με κοιτάει από τις στάσεις, τους στύλους, τις κολόνες και τους τοίχους κρατώντας στο στήθος της τη φωτογραφία του αγνοούμενου Κύπριου εξαδέλφου μου». Αυτό είναι το αίσθημα που εισέπραξα εγώ πως αφήνουν μέσα στις ηρωίδες οι χαμένες πατρίδες.
Τέλος, αλλά όχι έσχατο, οφείλω να σου πω ότι, ευχαριστήθηκα τη δύναμη του λόγου της αφήγησης και το δέσιμο των ομηρικών στίχων μέσα στο σύγχρονο μύθο. Μπορεί να έχεις δίκιο λέγοντας ότι κάποιες φορές οι στίχοι αναφέρονται σε εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις ή ότι ταιριάζουν σε πάμπολλες άλλες, αυτό όμως δεν αναιρεί την αξία του ευρήματος. Είναι τόσο ωραίο να βλέπεις τη ζωντάνια της γλώσσας μας και την ικανότητα και την ευελιξία της να μπορεί να προσαρμοστεί σε καινούργιες συνθήκες και να μας θυμίζει την πορεία της στο χρόνο και την Ιστορία.
ΕΚΤ Ελένη
@Άγνωστη συμπατριώτισσα Θεοδοσία.
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ πρώτη μου αντίδραση στο μακροσκελέστατο "σεμινάριό" σου ήταν να μην απαντήσω καθόλου, γιατί εκτός από πολύ οργισμένο (πράγμα που αν διαβάσεις προσεκτικά το δικό μου καθόλου δεν περιέχει οργή,όπως με κατηγορείς, αλλά περισσότερο θλίψη και απογοήτευση)καταντάει και υβριστικό παραπέμποντάς με σε "ειδικό". Αλλά με τη νηφαλιότητα που με διακρίνει και μπορείς να τη διαπιστώσεις στις δεκάδες βιβλιοπαρουσιάσεις που ως τώρα έχω ανεβάσει στο μπλογκ, απαντώ σύντομα. Πουθενά ούτε έγραψα ούτε υπαινίχθηκα ότι απαγορεύεται να αναφέρεται κάποιος στην Κύπρο. Απλώς ζήτησα να το κάνει σωστά. Και επιμένω να ρωτώ. Αν αντί "Κερύνεια" χρησιμοποιούσε το όνομα "Λεμεσός" θα άλλαζε τίποτα; Αυτό εννοώ, ότι δεν δίνεται το πραγματικό περιβάλλον του τόπου, όχι βέβαια με λεπτομερή περιγραφή ούτε με το "σπίτι του παππού" μου (που σημειωτέον δεν ήταν από την Κερύνεια!).
"Εάν δεν σε ενθουσίασε να το ξεχάσεις", γράφεις. Δηλαδή, για να καταλάβω, δεν πρέπει να γράφουμε για βιβλία που δεν μας άρεσαν, ή έστω για τα αρνητικά τους σημεία; Ούτε αρνείσαι ότι το βιβλίο αναφέρεται στις περιπέτειες μιας προνομιούχας τάξης ανθρώπων. Δικαίωμα βέβαια της συγγραφέως να ασχοληθεί μ' αυτούς, αλλά και εγώ ως αναγνώστρια δικαιούμαι να έχω τις αντιδράσεις μου σ' αυτό. Πουθενά επίσης δεν κατηγόρησα τη συγγραφέα για έλλειψη ιστορικότητας ούτε υπαινίχθηκα ότι χρησιμοποίησαν βρώμικα λεφτά.
Το ότι το βιβλίο άρεσε σε χιλιάδες αναγνώστες μου απαγορεύει να έχω διαφορετική άποψη;
Περιηγήθηκα το μπλογκ σου και δεν είδα και πολλές παρουσιάσεις βιβλίων, σε αντίθεση με το δικό μου που είναι καθαρά βιβλιοφιλικό. Και από όσα είδα στα αγαπημένα σου βιβλία, τα αναγνωστικά μας γούστα διαφέρουν αρκετά.
Και επειδή ρωτάς συνεχώς ποια είμαι εγώ και επειδή μιλάς για την εκπομπή σου στον πρώτο σε ακροαματικότητα ραδιοσταθμό της Ελλάδας, να σε πληροφορήσω ότι συμμετέχω κι εγώ στην πολιτιστική εκπομπή του ΡΙΚ "Περίπλους" για παρουσίαση βιβλίων εδώ και πολλά χρόνια. Αν μου επιτρέψεις, θα παρουσιάσω και το βιβλίο της Μπάξερ, αναφέροντας το περιεχόμενο και όσα αφορούν το βιβλίο, αλλά και τις δικές μου ενστάσεις.
Κίκα Ολυμπίου,
Φιλόλογος
Συνεργάτις Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου
Αγαπητή μου κ. Ολυμπίου,
ΑπάντησηΔιαγραφήΣας θυμάμαι από παιδί όταν σας άκουγα μέσα από την πρωινή εκπομπή στην «Ωρα της γυναίκας» του ΡΙΚ να περιγράφετε οικογενειακές στιγμές δίνοντας λύσεις σε καθημερινά προβλήματα. Ομολογώ ότι δεν περίμενα ότι εσείς θα ήσασταν η «Αναγνώστρια». Περίμενα μία μικρότερη κοπέλα από εμένα και βρέθηκα μπροστά από έναν άνθρωπο που σέβομαι και αγαπώ από τη δεκαετία του 1970 και που μου λείπει πολύ καθώς εδώ και σχεδόν 30 χρόνια ζω μόνιμα στην Αθήνα. Φεύγοντας όμως από τη Κύπρο, έφερα μαζί μου το μικρό γαλάζιο βιβλίο σας στο οποίο περιλαμβάνονται σε κείμενα μερικές από τις εκπομπές σας. Δεν ξέρω αν ήταν το πρώτο σας βιβλίο. Ξέρω μόνον ότι δεν μπορούσα να φύγω από τη Κύπρο χωρίς να το έχω μαζί μου, σαν έναν οδηγό συμβουλών από τη μητέρα που δεν θα είχα πια μαζί μου.
Μετά από αυτή τη διαπίστωση ομολογώ ότι νιώθω πολύ άσχημα για τον θυμό μου που άφησα να γράψει τη φράση περί «ειδικού» και όχι μόνον. Σας ζητώ ειλικρινά συγνώμη. Αν μπορώ να δικαιολογηθώ, θα σας πω μόνον ότι συνηθίζω να υπερασπίζομαι τους φίλους μου όταν νιώθω ότι θίγονται. Η φιλία είναι για μένα ιερή και την Νοέλ τη γνώρισα σαν άνθρωπο μέσα από την επικοινωνία μας για τη παρουσίαση του βιβλίου της. Πρόκειται για έναν εξαίρετο χαρακτήρα, με πολύ καλό χιούμορ, εκπληκτική μητέρα και πιστεύω ιδιαίτερα αξιόλογο άνθρωπο των γραμμάτων.
Διατηρώ βέβαια τις προσωπικές μου απόψεις για το βιβλίο της κ. Μπάξερ, και πιστεύω ότι εάν θα θέλατε πράγματι να το παρουσιάσετε, καθώς θα έχετε τις δικές σας διαφορετικές απόψεις, ίσως θα έπρεπε να της δώσετε την ευκαιρία να υπερασπιστεί η ίδια τον δρόμο που διάλεξε και τις αναφορές που δεν έκανε. (έχω το τηλέφωνό της στη διάθεσή σας και πιστεύω ότι κι εκείνη θα χαρεί)
Όσο για μένα: Υπηρετώ την μαχητική δημοσιογραφία από το 1987 εδώ στην Αθήνα με βασική μου προτεραιότητα την ανάδειξη των προβλημάτων του νησιού μας. Η ενασχόλησή μου με τη παρουσίαση βιβλίων άρχισε πριν περίπου δύο χρόνια. Βιβλιόφιλος όμως υπήρξα ανέκαθεν.
Σας ζητώ και πάλι συγνώμη
Με σεβασμό
Θεοδοσία
Αγαπητή Θεοδοσία, λυπάμαι που η γνωριμία μας γίνεται με αυτό τον τρόπο, ίσως όμως ακριβώς αυτή η διαμάχη να γίνει αφορμή για στενότερη επαφή. Με συγκίνησε που θυμάσαι αυτή τη μακρινή εκπομπή και που κρατάς αυτό το βιβλίο (ναι, πράγματι ήταν το πρώτο μου). Από τότε βέβαια έχω γράψει κι άλλα πράγματα, όχι μυθιστόρημα, αλλά ταξιδιωτικά, μελέτες και άλλα. Ευχαρίστως θα σου τα στείλω αν μου γράψεις τη διεύθυνσή σου. Γράψε μου επίσης, σε παρακαλώ, το τηλέφωνο της Νοέλ και, αν επιτρέπουν οι συνθήκες, όταν θα το παρουσιάζω, να καλέσουμε και την ίδια. Καθόλου δεν αμφιβάλλω ότι η Νοέλ είναι θαυμάσιος άνθρωπος, δεν έκρινα τον άνθρωπο, αλλά το βιβλίο, το οποίο δεν απέρριψα στο σύνολό του. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που παρέπεμψα στην παρουσίαση της Τσαμαδού και γι' αυτό σε μια από τις απαντήσεις μου (διάβασε σχόλιο πιο πάνω) προτρέπω, άσχετα με τη δική μου τοποθέτηση, να διαβαστεί το βιβλίο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητή Αναγνώστρια, φαντάζομαι να με θυμάστε, εγώ κρατώ από σας, την αγκαλιά που ανταλλάξαμε όταν ήμουν στην Κύπρο και την χαρά μου όταν σας είδα στην παρουσίασή μου. Διάβασα και την κρητική σας για το βιβλίο της Νοέλ (που πραγματικά είναι αξιόλογος άνθρωπος) και όσα σχόλια έγιναν αμέσως μετά από όλους. Επειδή παρακολουθώ τακτικά το ιστολόγιό σας, μπορώ να σας καταλάβω απόλυτα, οτι είστε λίγο αυστηρή το έχω αποδεχτεί πια και για το συγκεκριμένο βιβλίο, κατανοώ οτι δεν ήταν εμπάθεια, αλλά ο μόνιμος πόνος που κάθε ξεριζώμενος βίαια από τον τόπο του, κουβαλάει μέσα του. Αλλά δεν θέλω να σταθώ εκεί... ήταν συγκλονιστική για μένα η ιστορία έτσι όπως διαμορφώθηκε στα τελευταία σχόλια, τα δικά σας και κυρίως της κυρίας Κοντζόγλου... Να που και μια έντονη διαφωνία, καμιά φορά μας ενώνει...Για την ίδια την διαφωνία, δεν θα πω παρά ένα και να με συγχωρήσει η κυρία Κοντζόγλου.... Προτίμησα τον δικό σας αυστηρό τόνο και την ακόμα πιο αυστηρή κριτική σας....
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε όλους στέλλω τις ευχές μου για μια όμορφη μέρα
ΑπάντησηΔιαγραφήΑκόμα κι εγώ θα συμφωνήσω με την τελευταία παρατήρηση της κ. Μαντά η οποία δεν επιλέγει τη δική μου πρώτη τοποθέτηση. Άλλωστε απολογήθηκα από βάθος ψυχής – και το εννοώ – για κάποιες εκφράσεις μου.
Εξακολουθώ όμως να πιστεύω ότι το βιβλίο – και μάλιστα το πρώτο μυθιστόρημα – της Νοέλ Μπάξερ, δεν μπορεί να ενταχθεί στα συνηθισμένα αναγνώσματα.
Διαθέτει εντελώς ξεχωριστή «προσωπικότητα», ιδιαίτερα ελκυστική, την οποία δεν ακυρώνει η έλλειψη της αναφοράς στο κάστρο της Κερύνειας, στον Πενταδάκτυλο που την περιβάλλει και την αγκαλιάζει, στις αμμουδιές, τις βραχώδεις ακτές, στις πορτοκαλιές και στα κυκλάμινα - που τόσο μα τόσο μου λείπουν.
Η Νοέλ είναι προφανές ότι είχε στο μυαλό της τους χαρακτήρες των ανθρώπων και σ’ αυτούς στάθηκε με πολύ μαεστρία. Και αληθινά πιστεύω ότι τιμά την Κύπρο και ιδιαίτερα την Κερύνεια η επιλογή της, αφού το βιβλίο της άλλωστε δένει τις αλησμόνητες πατρίδες. Μιλάει για τις αλησμόνητες πατρίδες και για τον πόνο των ανθρώπων τους. Άρα δεν ήταν δυνατόν να αναφέρεται ούτε στη Λεμεσό, ούτε στη Καλαμάτα. Επιπλέον, είναι ποτέ δυνατόν να επικρίνουμε έναν συγγραφέα επειδή δεν στάθηκε στην περιγραφή του τόπου;
Ίσως κι εγώ να ήθελα να δω τη τουριστική περιγραφή της πόλης μου, αλλά – μεταξύ μας τώρα – ειλικρινά σας ρωτώ: Για πιο λόγο; Προσωπικά δεν έχω καμιά διάθεση να προσελκύσω ΣΗΜΕΡΑ την προσοχή εν δυνάμει τουριστών για την Κερύνεια. Και στο βάθος της ψυχής μου την Κερύνεια την θέλω δική μου. Μόνο δική μου. Εννοώντας φυσικά ότι την θέλω χωρίς τουρκικό στρατό, χωρίς Ταλάτ, χωρίς Γκρίζους Λύκους, χωρίς έποικους χωρίς ανασφάλεια. Την θέλω με τους Τουρκοκύπριους που ζούσαν τότε εκεί, τη θέλω με διαγραφή των λαθών που έγιναν και από τις δύο πλευρές αν και η Ελληνοκύπριοι είχαν βασική αιτία στις αντιδράσεις τους, τη διαρκή απειλή της Τουρκίας και την εγκατάλειψή τους από όλο τον υπόλοιπο (και δήθεν) πολιτισμένο κόσμο.
Γι αυτό λοιπόν μου φθάνει και χαίρομαι μάλιστα που η Νοέλ Μπάξερ στάθηκε στους χαρακτήρες και τίμησε τον Κερυνειώτη πολίτη, με τον γνήσιο και ανθρωπιστικό, ευγενικό, φιλόξενο χαρακτήρα του Καλφατζή και της οικογένειάς του.
Αγαπημένη μου κ. Μαντά, σας εύχομαι υγεία και χαρά. Το προηγούμενό μου καλοκαίρι, ήταν ένα από τα ομορφότερα της ζωής μου. Τα βιβλιοπωλεία «στέναξαν» όπως και τα ποδαράκια μου όταν όργωνα τη Μεσσηνία για να βρω το ένα μετά το άλλο τα βιβλία σας.
Την καλημέρα μου σε όλους τους αναγνώστες και γλυκές ευχές στην πολυαγαπημένη μου Αναγνώστρια.
Θεοδοσία Κοντζόγλου
Αθήνα
ΥΓ: Νομίζω ότι αξίζει το κόπο να διαβαστεί το βιβλίο. Αυτό προτείνω και στην φίλη Ελευθερία η οποία "τρόμαξε" κατά κάποιο τρόπο.
Όταν ήμουν στην Κύπρο, είχα πει οτι οι αναμνήσεις που θα έπαιρνα μαζί μου, πικρές και γλυκιές, είχαν γραφτεί όχι στο μυαλό που μας προδίδει καμιά φορά, αλλά στην καρδιά που έχει μια δική της πιο ισχυρή μνήμη και είχα δίκιο. Η φιλοξενία, η ζεστασιά και η ομορφιά αυτού του νησιού που ελάχιστα πρόλαβα να δω, ακόμα με συντροφεύουν. Επειδή δε, οι δικοί μου βίωσαν και υπέφεραν από την απομάκρυνσή τους από την Πόλη, μπορώ να καταλάβω και τι σημαίνει "χαμένη Πατρίδα", ίσως γι αυτό κατάλαβα πολύ καλά την αυστηρή μας Αναγνώστρια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚυρία Κοντζόγλου, λυπάμαι πολύ που σας ταλαιπώρησα άθελά μου.....
Όσο για τα βιλία....Είναι ταξίδια ψυχής και πρέπει να διαβάζουμε όσα περισσότερα μπορούμε και να διαμορφώνουμε μόνοι μας άποψη. Κανένα βιβλίο, όσο "κακό" κι αν είναι (και δεν αναφέρομαι φυσικά στο συγκεκριμένο) δεν είναι χάσιμο χρόνου η ανάγνωσή του....
Σας ευχαριστώ πολυ κ. Μαντά
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαι προφανώς δεν με ταλαιπωρήσατε.
Αντίθετα μάλιστα ήταν τιμή μου που μίλησα μαζί σας έστω και ηλεκτρονικά.
Τις καλύτερές μου ευχές και πάλι
Με ξεχωριστή εκτίμηση
Θεοδοσία
Αγαπητή Αναγνώστρια γεια σας κι από μένα! Περιδιαβαίνω συχνά στο μπλογκ σας και το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον. Θα ήθελα να πω κι εγώ την γνώμη μου για το βιβλίο της Νοέλ μια και το τέλειωσα την περασμένη Κυριακή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο βιβλίο το αγάπησα γιατί με έκανε να αισθάνομαι ότι η οικογένεια της Πηνελόπης με φιλοξενούσε στα σπιτικά της στην Κύπρο, την Σμύρνη, στην Αθήνα. Μου άρεσε επίσης για την ρέουσα και χωρίς υπερβολές γλώσσα του, για τους ανεπτυγμένους χαρακτήρες του, για τα έντονα συναισθήματα που μου προκαλούσε. Υπήρξαν στιγμές που ο δικός μου πόνος ταυτιζόταν με της Πηνελόπης όταν αυτή θρηνούσε τον χαμό αγαπημένων της ανθρώπων και της πατρίδας της. Είμαι εγγονή Ελλήνων από το Φανάρι της Πόλης που ήρθαν στην Ελλάδα το 1922. Υπήρξαν στιγμές που κι εγώ σκέφτηκα ότι η οικογένεια Σάρεï μπόρεσε πολύ πιο εύκολα να ξεκινήσει από την αρχή την ζωή της στην Ελλάδα σε σχέση με την γιαγιά και τον παππού μου που ζούσαν σε μια αυλίτσα με ασπρισμένες πεζούλες και πολλά λουλούδια. Η Βρετανία μπορούσε να αποζημιώσει οικονομικά τους υπηκόους της ..η Ελλάδα όμως δεν μπορούσε να πράξει το ίδιο. ΝΑΙ είναι τραγικά άδικο που ο πλούτος αυτού του κόσμου είναι μοιρασμένος τόσο άνισα και οι άνθρωποι βιώνουν τις συνέπιες αυτής της μοιρασιάς. Οι Σάρεï όμως ήταν μεν προνομιούχοι αλλά και ταυτόχρονα άνθρωποι με αγάπη, με αξίες και αρχές που τις εφάρμοζαν και βοηθούσαν όπως μπορούσαν τους συμπατριώτες τους.
Τα λόγια της Νοέλ για την Κερύνεια εμένα μόνο θετικές εικόνες μου άφησαν. Όταν περιέγραφε την καταστροφή της Σμύρνης συγκλονιζόμουν και τα μάτια μου βούρκωναν και σκεφτόμουν τα λόγια αλλά και τα τραγούδια του παππού μου για την χαμένη του πατρίδα όπου, εξ αιτίας μερικών «ισχυρών» που ήθελαν να αλλάξουν τις ισορροπίες στην περιοχή, χιλιάδες Έλληνες και Τούρκοι αναγκάστηκαν να ξεσπιτωθούν αλλά και να αλληλοσκοτωθούν παρόλο που μέχρι τότε ζούσαν μαζί ειρηνικά. Θα ήθελα να κλείσω τα σχόλια μου μνημονεύοντας τα λόγια της Διδούς Σωτηρίου στα «Ματωμένα Χώματα» της: «Ας όψονται αυτοί που κάνουν τους πολέμους..» και οπλίζουν τα χέρια ανθρώπων για να σημαδέψουν τους γείτονες τους που μπορεί να προσκυνούν άλλους Θεούς αλλά που μέχρι τότε μοιράζονταν την ίδια γη σεβόμενοι ο ένας την διαφορετικότητα του άλλου.
Βίκυ Ιωαννίδη
Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π
Αγαπητές Λένα, Θεοδοσία, Βίκυ, σας ευχαριστώ όλες για τη σημασία που δώσατε στην κριτική μου και που τη χαρακτηρίζετε "αυστηρή". Εγώ θα τη χαρακτήριζα "υποκειμενική", πολύ πιο υποκειμενική απ' ό,τι ίσως θα έπρεπε. Χαίρομαι όμως γιατί, εκτός από την ευκαιρία να γνωρίσω καινούριους ανθρώπους (εκτός από τη Λένα που έχω γνωρίσει και προσωπικά και διατηρώ τις καλύτερες εντυπώσεις από τη γνωριμία εκείνη)η παρουσίασή μου έγινε αφορμή για ένα διάλογο γύρω από το βιβλίο. Κι αυτό δεν είναι μικρό κέρδος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλησπέρα σε όλους. Έχω αρχίσει να διαβάζω αυτό το βιβλίο, και αν και είμαι ακόμα στην αρχή (80 σελ) δεν μπορώ να πω ότι έχω ενθουσιαστεί, όπως μς άλλα βιβλία. Δεν είναι το βιβλίο που θα λαχταρίσω να συνεχίσω ή που θα μου λείψει το βράδυ πριν κοιμηθώ. Π΄ρέπει να σημειώσω ότι μου αρέσουν τα ιστορικά βιβλία και τα ιστορικά μυθιστορήματα. Στο συγκεκριμένο όμως δεν βρήκα αυτό που περίμενα. Ίσως έχει να κάνει με τον τρόπο που τα γράφει, ο σκοπός της είναι να το κάνει άμεσο αλλά κατ΄εμέ είναι κουραστικό το α'ενικό, σαν ένα ατελείωτο ημερολόγιο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα το συνεχίσω όμως και θα το τελειώσω γιατί ποτέ δεν αφήνω βιβλία στη μέση, είναι κανόνας μου αυτό, οπότε ελπίζω να αλλάξω γνώμη στη συνέχεια.
Φιλικά,
Ε.Μ.