Το άλλο Κρυφό Σχολειό

Τάκη Γεωργίου, Το Άλλο Κρυφό Σχολειό

[Θεσμός του Σχολείου των Κρυφών Μηνυμάτων]

Κ.Μ Ζαχαράκης, 2017

Είναι πολύ πρόσφατη η διαμάχη, οι διαφωνίες, οι συζητήσεις, γύρω από το θέμα «Κρυφό σχολειό». Με πάθος αμφισβητήθηκε η ύπαρξη και λειτουργία του κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, με το ίδιο πάθος υποστηρίχθηκε. Ο γιατρός και συγγραφέας Τάκης Γεωργίου έρχεται με το καινούριο βιβλίο του να δώσει μια άλλη διάσταση, μια διαφορετική ερμηνεία του όρου «Κρυφό Σχολειό».

Αφού παραθέσει τα στοιχεία που συνέβαλαν στην ενίσχυση της άποψης για την ύπαρξη του Κρυφού Σχολειού, όπως είναι το γνωστό παιδικό τραγουδάκι «Φεγγαράκι μου λαμπρό…»,  το ποίημα του Ιωάννη Πολέμη «Απ’ έξω μαυροφόρα απελπισιά…» και πολύ περισσότερο ο πίνακας του Νικολάου Γύζη, με τον ιερέα να διδάσκει τα συγκεντρωμένα γύρω του παιδιά στο ημίφως της εκκλησιάς, ο Γεωργίου δεν εστιάζει στην αντιπαράθεση της ύπαρξης ή μη του Κρυφού Σχολειού. Δίνει ένα διαφορετικό νόημα στον όρο «Κρυφό Σχολειό», υποστηρίζοντας την διαμέσου των αιώνων λειτουργία του «Θεσμού του σχολείου των κρυφών μηνυμάτων». Όπως ο ίδιος γράφει, «με τον όρο «Το άλλο Κρυφό Σχολειό» καθορίζεται ο «Θεσμός του Σχολειού των Κρυφών Μηνυμάτων». Πρόκειται για τον διαχρονικό θεσμό ή καλύτερα για τον κανόνα συλλογικής συμπεριφοράς και δράσης, που συντηρούσε τη μεγαλειώδη ιστορική μνήμη της αρχαίας ελληνικής σοφίας και την προσδοκία της ελευθερίας».

Στο ευσύνοπτο, πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του, με παράθεση και παραπομπή σε πλείστες ιστορικές πηγές, διατρέχει αιώνες ελληνικής Ιστορίας εντοπίζοντας τα γεγονότα, τους θεσμούς, τα πρόσωπα, διαμέσου των οποίων διατηρήθηκαν η γλώσσα, η εθνική συνείδηση, η γνώση του ιστορικού μεγαλείου του Γένους και η προσδοκία της ελευθερίας.

Ξεκινά από τις διώξεις των εθνικών κατά τους πρώτους αιώνες του Χριστιανισμού, δηλαδή την καταστροφή οτιδήποτε ελληνικού ως ταυτόσημου με την ειδωλολατρία, το σπάσιμο των αγαλμάτων, το κλείσιμο της Πλατωνικής Ακαδημίας, τον τερματισμό των Ολυμπιακών Αγώνων, τις διώξεις των φιλοσόφων (με πιο χαρακτηριστική τη δολοφονία της φιλοσόφου και μαθηματικού Υπατίας). Προχωρεί στην Τουρκοκρατία με όλη τη γνωστή καταπίεση και καταδυνάστευση του ελληνικού πνεύματος και φτάνει ως τις μέρες μας με το κλείσιμο των σχολείων κατά τη διάρκεια του Ενωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ (1955-1959) και καταλήγει με τη δεύτερη, όπως την ονομάζει, Τουρκοκρατία και την καταπίεση των σχολείων στην Καρπασία.

Μέσα σε όλες αυτές τις ιστορικές περιόδους λειτούργησε, κατά τον συγγραφέα, «Το άλλο Κρυφό Σχολειό», ο «Θεσμός του Σχολείου των Κρυφών Μηνυμάτων». Άλλοτε με τους εθνικούς δασκάλους όπως ήταν ο Λιβάνιος (314-393 μ.Χ.), άλλοτε με τους κρυπτοεθνικούς λογίους του Βυζαντίου όπως ο Μιχαήλ Ψελλός, ο Πατριάρχης Φώτιος (810-893) και άλλοι, διασώθηκαν τα κλασικά κείμενα, η ελληνική γλώσσα και προπαντός η ελληνική εθνική συνείδηση.

Επιπλέον, τα ήθη και τα έθιμα, η λογοτεχνία στο Βυζάντιο, ποίηση, μυθιστόρημα, χρονογραφία, μεγάλοι δάσκαλοι του Άλλου Κρυφού σχολειού (ο Γεώργιος Πλήθων-Γεμιστός, ο Βησσαρίων, ο τελευταίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος), τα πάμπολλα επαναστατικά κινήματα επί Τουρκοκρατίας, οι θρύλοι και οι παραδόσεις, τα δημοτικά τραγούδια, τα κλέφτικα, οι Προφητείες και πολλά άλλα μέσα συνέβαλαν στη συνέχεια του ελληνισμού. Αξιοσημείωτο το κεφάλαιο στο οποίο δίνει παραδείγματα ακόμα και γονιδιακής συνέχειας.

Το βιβλίο κλείνει με αναφορά στο «Άλλο Κρυφό Σχολειό», αυτό της Αγίας Τριάδας και στη δασκάλα Ελένη Φωκά. Σχέδια των παιδιών και κείμενά τους, δείγματα των οποίων παραθέτει στο τέλος του βιβλίου, στοιχειοθετούν την ύπαρξη του Κρυφού Σχολειού.

Το βιβλίο του Τάκη Γεωργίου, αν και στηριγμένο στη μελέτη και γνώση των πηγών, δεν αποφεύγει τις προσωπικές απόψεις. Συχνά, ενίοτε και με χιούμορ, παραλληλίζει τα ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα με σύγχρονες καταστάσεις, αναφέροντας και προσωπικές εμπειρίες. 

Ασφαλώς, όπως κάθε προσωπική άποψη έτσι και οι απόψεις του συγγραφέα είναι πιθανόν να προκαλέσουν προβληματισμό, να γίνουν αφορμή για συζήτηση ή ακόμα και να αμφισβητηθούν. Κανένας όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει τη μεγάλη αγάπη του συγγραφέα για το Έθνος, την αισιοδοξία και την πίστη του στη συνέχεια του Ελληνισμού.