Το φως ανάμεσα στους ωκεανούς

Μ. Λ. Στέντμαν
Το φως ανάμεσα στους ωκεανούς
Πατάκης, 2014
Μετ. Νίνα Μπούρη

Στο επίμετρο του μυθιστορήματος "Ο φάρος" της Alison Moore, η μεταφράστρια Αθηνά Δημητριάδου αναφέρεται σε άλλα μυθιστορήματα που έχουν σχέση με φάρο και ασφαλώς πρώτα-πρώτα στον Φάρο της  μοναδικής Βιρτζίνια Γουλφ. "Ο φάρος στη λογοτεχνία", γράφει η Δημητριάδου, "έχει συχνά συμβολίσει το φως που διαπερνά το σκοτάδι, την ελπίδα που απαλύνει τη δυστυχία, την υπόσχεση για επικοινωνία σε ώρες μοναξιάς".

Ένα ακόμα μυθιστόρημα με επίκεντρο το φάρο έρχεται να προστεθεί στη λογοτεχνία. Ένα φάρο τοποθετημένο σ' ένα μικρό, ερημικό νησί, το Τζέινους, στα δυτικά της Αυστραλίας, ανάμεσα στον Ειρηνικό και το Νότιο ωκεανό. Πρώτο μυθιστόρημα της Αυστραλής Μ.Λ.Στέντμαν που, ομολογώ, με επιφυλάξεις άρχισα να διαβάζω. Επιφυλάξεις, και γιατί αυτό είναι το πρώτο μυθιστόρημα μιας άγνωστής μου συγγραφέως και γιατί τα βιβλία περιπέτειας (όπως το φαντάστηκα) δεν είναι στις προτιμήσεις μου. Όμως σύντομα η γραφή της Στέντμαν με παρέσυρε. Οι χωρίς μακροσκελείς περιγραφές ωραίες εικόνες της φύσης, η ρεαλιστική απεικόνιση του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος της δεκαετίας του '20, ο απόηχος των συνεπειών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου που όχι μόνο διαρκώς επανέρχεται αλλά και επηρεάζει τις τύχες των χαρακτήρων του έργου, γίνονται πόλος έλξης για τον αναγνώστη. Κι όταν από κάποιο σημείο και μετά παρεμβαίνουν και ηθικά διλήμματα για τους πρωταγωνιστές, τότε είναι που το ενδιαφέρον κορυφώνεται.

Με πολλή συντομία η υπόθεση είναι η εξής: Ο νεαρός Τομ Σέρμπουρν με το τέλος του πολέμου στον οποίο είχε πάρει μέρος και μάλιστα είχε διακριθεί, μετά από αυτά "τα τέσσερα χρόνια αίματος και τρέλας", εκπαιδεύεται ως φαροφύλακας. Ήταν εποχή όπου η ανθρώπινη παρουσία και συμβολή ήταν απαραίτητη για τη λειτουργία των φάρων. Αναλαμβάνει λοιπόν υπηρεσία στο νησί Τζέινους. Μια ζωή σε πλήρη απομόνωση, μ' ένα πλοίο να έρχεται κάθε τρεις μήνες για να φέρει προμήθειες, ενώ ο φαροφύλακας μόνο στους έξι μήνες θα είχε ολιγοήμερη άδεια στην απέναντι ακτή και στην πόλη.

Αυτή τη μοναχική ζωή δέχεται κάποια στιγμή να μοιραστεί μαζί του η Ίζαμπελ, που τον ερωτεύτηκε και τον παντρεύτηκε. Μόνη σκιά στην ευτυχία τους η έλλειψη παιδιών και η συνειδητοποίηση ότι η Ίζαμπελ, μετά από τρεις αποβολές, δεν θα μπορούσε ποτέ να γίνει μητέρα. Ώσπου, μια μέρα, εξοκέλλει στο νησί μια βάρκα στην οποία βρισκόταν ένας νεκρός άντρας κι ένα ζωντανό βρέφος. Μ' αυτή τη σκηνή αρχίζει το βιβλίο, για να μας γυρίσει ύστερα στο παρελθόν και στη συνέχεια να μας συνδέσει ξανά με το παρόν. Αλλά δεν θα πω τίποτε άλλο για την υπόθεση, που από το σημείο αυτό και μετά γίνεται ολοένα και πιο ελκυστική και η αγωνία για το ποιο θα είναι το τέλος ξεπερνά ακόμα και την αγωνία για το τέλος ενός αστυνομικού μυθιστορήματος.

Το μυθιστόρημα της Στέντμαν διακρίνεται από μια ευγένεια, μια αθωότητα, θα έλεγα, μια ατμόσφαιρα ήθους και καλοσύνης. Χαρακτηριστικά που πολύ απέχουν από τη δική μας εποχή και κοινωνία.

Σημ. Ευχαριστίες στο εξαιρετικό βιβλιοπωλείο Rivergate για την ευγενική προσφορά.